2015 жылдан бастап Бас прокуратураның, ҚР БП Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің, қылмыстық қудалау органдарының бірлескен жұмысының арқасында қылмыстар туралы өтініштерді (хабарламаларды) тіркеудің ашықтығын қамтамасыз ету, қылмыстар туралы анық қылмыстық-құқықтық статистиканы қалыптастыру мақсатында «Қылмыстық құқық бұзушылықтар картасы» функционалы әзірленіп, жұмыста табысты қолданылуда, ол Қазақстан қалаларының картасында қылмыстық құқық бұзушылықтардың жасалған орындарын визуалды көрсетеді.
Нақты уақыт режимінде қылмыстар картасы «Сотқа дейінгі тергеп-тексерудің бірыңғай тізілімі» ақпараттық жүйесінде (бұдан әрі-СДТБТ АЖ) тіркелген барлық қылмыстық құқық бұзушылықтар мен жасалған қылмыстар бойынша белгілі бір мәліметтермен, оның ішінде жасалған орны, уақыты, сарапталған бабы және өзге де деректермен толықтырылады.
Оның ерекшелігіне тоқталатын болсақ, базаға қылмыстық құқық бұзушылықтың жасалу фактісі туралы мәліметтер енгізіліп, тіркелгеннен кейін бұл жөніндегі мәліметтер автоматты түрде геоақпараттық картада 2-3 минут бойы көрініп тұрады.
Айта кететін жайт, бұл карта барша азаматтарға қолжетімді. Полиция қызметкерлерінен және өзге де мемлекеттік органдардан басқа, кез келген азамат сілтеме бойынша өтіп, Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің Ақпараттық сервис порталына (http://qamqor.gov.kz) өтіп, облыс орталықтарының карталарынан көшесіне, үйіне, жасалған уақытына дейінгі құқық бұзушылық туралы деректерді біле алады.
Бұған елдегі криминогенді ахуалдың жай-күйі туралы ақпарат алу мақсатында қылмыстық құқық бұзушылықтар картасының мүмкіндіктері ойдағыдай қолданылуда, бұл құқық қорғау органдарының, сонымен қатар атқарушы органдардың басшылары тарапынан қоғамдастық алдында есеп беру практикасын кеңейтуге мүмкіндік береді, шешімдерді қабылдаудың жариялылығын қамтамасыз етуге міндетті органдардың қызметіне қоғамдық бақылауды жүзеге асыруға жағдай туғызады.
Осы жүйенің көмегімен азаматтар өзі тұратын аудандағы ең қауіпті жерлерді өз бетінше біле алады. Осының бәрі пәтер иелері мен ПИК мүшелерінің бірлестіктерін өздеріне қарасты үйлерде түрлі қауіпсіздік шараларын жүргізуге, темір есіктер орнату, консьерж қызметін енгізу, бейнекамералар қоюға және тағы басқа іс-шараларға мұрындық болады.
Немесе жылжымайтын мүлікті сатып алу немесе жалға алу кезінде азаматтар сатып алынатын немесе жалға алынатын қаланың немесе облыстың белгілі бір ауданының қылмыстық жағдайымен таныса алады.
Интерактивті картаны пайдалану полиция қызметкерлеріне өз учаскесіндегі криминогендік, маусымдық, қылмыстылық жағдайын талдауға және картаға сәйкес қылмыстардың ең көп саны жасалған жерлерде торуылдау бағытын күшейту бойынша алдын алу шараларын қабылдауға мүмкіндік береді.
Бұл карта полиция органдарына профилактикалық шаралардың үйлестірудің нүктелік бағдарын сілтеп, қоғамдық тәртіпті сақтауға жауапты бөлімшелерді дұрыс орналастыруда үлкен көмек береді.
Мысалы, бір ауданда бір қылмыс түрлері әлсін-әлсін қайталана береді, ал екінші бір ауданда жол қауіпсіздігін бұзатын немесе қоғамдық орындар немесе мектептерде қиындықтар тудыратын қылмыстар жиі жасалады.
Жергілікті мәселелердің ескерілуі және ашықтығы шешімді дұрыс қабылдауға түрткі болады, қоғам өз проблемаларының маңызды екенін және тез шешілетінін сезінетін болады. Осы арқылы азаматтардың мемлекеттік және құқық қорғау органдарына деген сенімі де нығая түседі.
Қазіргі уақытта елімізде өңірлік деңгейде қоғамдық тәртіпті тиімді сақтаудың, қоғамдық қауіпсіздікті сенімді қамтамасыз етудің және құқық бұзушылықтардың алдын алудың тиімді жүйесін құрудың барлық тиісті заңнамалық алғышарттары жасалған.
2023 жылдың 2 айында 427-ден астам қылмыстық құқық бұзушылық тіркеліп, картада көрсетілді.
Әр үшінші қылмыстық құқық бұзушылық бөтеннің мүлкін ұрлауға қатысты. Жалпы қылмыстар құрылымындағы бөтен мүлікті ұрлау үлесі басым артықшылыққа ие, атап айтқанда барлық тіркелген құқық бұзушылықтардың 28,9%-ын құрайды, бұл облыс бойынша қылмыстылық көрінісін қалыптастыруға ықпал етеді.
Интерактивті картаға сәйкес көрсетілген қылмыстық құқық бұзушылықтардың басымдыққа ие түрлерінің сан мәніндегі көрсеткіштері келесідей:
Құқық бұзушылықтар санын азайтуға бағытталған профилактика шараларын енгізу және іске асыру құралдарының бірі осы картаның іске асырылуының арқасында қылмыстылық деңгейі 8,7%-ға (716-дан 654-ке) төмендеді.
Кез келген адам сілтеме бойынша ақпараттық сервис порталына (http://qamqor.gov.kz) өтіп, біздің еліміздің және облыстың криминогендік жағдайымен жеке таныса алады.
Р.М.Бусурманов,
ҚР БП Құқықтық статистика
және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің
Қызылорда облысы бойынша
Басқарма бастығының орынбасары
