аудан өнерпаздары байқауы қала орталығын думанға бөледі
Қызылорда қаласының астана ретіндегі тарихи рөлін дәріптеу, аудандардың мәдениет саласындағы жетістіктерін кеңінен таныстыру мақсатында ұйымдастырылған «Тарихтың таңбасы, рухтың ордасы – Қызылордам» атты аудан өнерпаздарының мәдениет және өнер күндері дүйсенбіде қаланың орталық алаңында көпшілікке рухани сый сыйлады.
Бұрын қарапайым халықтың өз ішінен шыққан шынайы таланты мен дарынын дәріптеу мақсатында дәстүрлі түрде жылма-жыл ұйымдастырылып келе жатқан өнер күндері «Ел іші – өнер кеніші» деген атпен қалаға жақын орналасқан елді-мекендер арасында өтетін. Биыл бұл шараның ауқымы кеңейіп, облыстық деңгейде Қызылорда қаласының астана болғанына 100 жыл толуына орай «Тарихтың таңбасы, рухтың ордасы – Қызылордам» деген атпен өз бастауын алды. Облыс өнерпаздары байқауын Жаңақорған ауданы бастады. Соған орай көңілді кешке Жаңақорған ауданы әкімінің орынбасары Бектас Балғабайұлы келіп, аудан өнерпаздарына қолдау білдірді.
— Бүгін «Тарихтың таңбасы, рухтың ордасы – Қызылордам» деген тақырыппен басталғалы тұрған облыстық өнер байқауының ашылу салтанатында бас қосып отырмыз. Күннен-күнге жаңарып, жасарған қаламыздың тарихи мерекесіне арналған өнер додасы он күнге жалғасып, Ұлттық домбыра күніне ұласады.
Түп тарихында үш дәуірдің астанасы болған, одан бері кешегі ХХ ғасырдың басында Қазақ Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасының астанасы Ақмешітте өткен алқалы жиында бас қаланың аты Қызылорда болып өзгертілгені, сонымен қатар, Алаш зиялыларының бастамасымен ұлтымызға «қазақ» атауы қайтарылғанына биыл 100 жыл толып отыр. Алашқа ана болған Сыр елінің орталығы Қызылорда – сәулеті мен сәні жарасқан, зәулім ғимараттар мен көз тартар құрылыстары көңілге қуаныш сыйлайтын, заманауи үлгіде дамып келе жатқанына өздеріңіз куә боп келе жатсыздар. 100 жыл бұрын еліміздің саяси орталығы атанып, Алаштың ардақтыларын төріне жинаған, ұлт зиялыларының басын қосқан Қызылорда алдағы уақытта да жасанып, жайнай берері сөзсіз.
Биылғы «Бурабайда» өткен Ұлттық құрылтайда Президентіміз Қасым-Жомарт Кемелұлы келесі 5-ші отырысты Сыр бойында, кезінде Қазақ елінің астанасы болған Қызылорда қаласында өткізуді ұсынды. Алқалы жиында қабылданған тарихи шешім баршаңыздың көңілдеріңізді тасытып, мерейлеріңізді асқақтатты. Бұл – біз үшін үлкен мәртебе, Президентіміздің қаламызға берген оң бағасы деп білеміз.
Қаламыздың астана ретіндегі тарихи ролін дәріптеу, мәдениет саласының ұйымдары мен мекемелері арасында ынтымақтастықты дамыту, өнер саласындағы үздік жетістіктерді көрсету мен шығармашылық ұжымдардың беделін арттыру, ұлттық және заманауи өнер түрлерін насихаттау, өнер қызметкерлерінің шығармашылығын көпшілікке таныту, өнерпаздар арасында тәжірибе алмасу, жергілікті өнерпаздарға қолдау көрсету және жаңа есімдерді табу, өнер туындылары арқылы қазақстандық патриотизм мен ұлттық мәдениетке деген сүйіспеншілікті нығайтуды мақсат еткен бұл байқауға облысымыздағы барлық аудан өнерпаздары өнер көрсетеді.
Күніге осы сахнада, осы уақытта қала тұрғындары мен қонақтарының назарына әр аудан іс-шараның мақсаты мен тақырыбына сәйкес өнердің түрлі жанрын қамтитын 1-1,5 сағаттық бағдарламаларын ұсынады. Байқауға қатысушы барлық өнерпаздарға сәттілік! Көрермендердің ыстық ықыластарына бөленіп, қала тұрғындарының көңілдерінен шығатындай шабыт тілеймін.
Қаламыздың мерейлі мерекесі құтты болсын! Қарыштап дамып, гүлдеп, көркейе берсін! Басталғалы тұрған байқаудан алатын ғибрат рухымызды көтеріп, туған өлкеге деген махаббатымызды арттыра түссін, шара өз қойған мақсатына жетсін деп тілек білдіремін»,- деп, Қызылорда қалалық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің басшысы Жағыпар Тәжмаханов кешті ашып берді.
Оразғали Бидашевтің «Қызылорда» әнін жергілікті әншілер орындап, көптің көңілін өздеріне аударғаннан кейін байқау баьалып та кетті. Әуелі өнер байқауындағы өнерпаздардың өнеріне баға беріп, төрелік жасайтын қазылар алқасы таныстырылды. Тележурналист, мәдениет қайраткері Тілеген Бекарыстанов төрағалық еткен кеште А.Тоқмағанбетов атындағы қалалық мәдениет Үйінің жанынан құрылған «Сырлы саз» халықтық фольклорлық этно тобының көркемдік жетекшісі, композитор, мультиаспапшы Руслан Бурабай, Қазанғап атындағы Қызылорда музыкалық жоғары колледжінің оқытушысы, «Сыр сұлуы» халықтық ән-би ансамблінің жетекшісі Ардақ Жұбанова, Қорқыт Ата атындағы Қызылорда университетінің кафедра меңгерушісі Мақпал Шакирова, ҚР Мәдениет саласынаң үздігі төсбелгісінің иегері Ақмарал Қойшығұлова және сценарист-автор, облыстық халық шығармашылығын дамыту және мәдени-продюсерлік орталығының сектор меңгерушісі Қонысбек Мәлік қазылық етті.
Жыл сайын қалаға жақын орналасқан кент және ауылдық округтер арасында өткізілетін дәстүрлі «Ел іші – өнер кеніші» байқауы биыл қала әкімдігінің қолдауымен облыстық деңгейде ұйымдастырылып, барлық ауданның көркемөнерпаздары өнер жәрмеңкесін қыздыратын болды. Өнер туын биіктен желбірету, халық арасынан жаңа таланттарды табу, аймақтағы мәдениет үйлерінің әріптестік байланысын нығайту мақсатындағы бұл байқау 23 маусымнан бастап Қызылорда аспанын ән мен жырға, күмбірлеген күйге бөлемек.
Алғашқы болып Қызылорда қаласындағы орталық алаң жанындағы Өнер арбатына Жаңақорған ауданы келді. «Өнер қонған – Жаңақорған» атты бейнеролик көрсетілгеннен кейін «Қызылорда – тұран дала тірегі» атты тақырыптық пролог ұсынылды. Сосын «Әлшекей» халықтық фольклорлық ансамблінің «Егемен Қазақстан» күйін көпшілікке арнады. Әрі қарай «Арайлы Ақмешітке – Қаратаудан қоңыр саз» атты мерекелік өнер кешімен жалғасты.
Мәдениет саласының үздігі Сырым Айсынов жетекшілік ететін «Әлшекей» халықтық фольклорлық ансамблінің сүйемелдеуімен Бәден Айсыновтың «Бесарығым» әнін Жанар Абажанова орындады. Сонымен бірге Жаңақорған өңірінің талантты әншілері, дәстүрлі ән өнерінің өкілдері Мұхтар Дәрібаев, Көкен Өскенбай, Исламхан Нағызхан және Ғалымжан Омаров та өз өнерін көрсетті.
Жаңақорғандықтар әннен бірге би де, әзіл де әкеліпті. Поэзияға да орын берді. Балмұхаммед Әбжаппаров, Тохтар Әжімұратов, Марғұлан Қалила сынды әзіл-сықақ жанрының әртістері кешті еркін форматта жүргізіп, Қызылорда қаласы жайлы сұрақ-жауап ойынын ойнатты. «Әз әжелер» ансамблі де көрерменге өз сыйын жасады.
Жаңақорған деген сөзді естіген әрбір адамға Бексұлтан Байкенжеевтің әуезді дауысы мен баян үні қатар естілетіндей. Киелі Жаңақорғаннан шыққан қазақтың Бексұлтанының әні қазақ эстрадасының жарқын жұлдыздарының ән қоржынынан ойып тұрып орын алды. Сахнада Бексұлтан Байкенжеевтің әні «Ақ гүлім» орындалғанда көрермен шаттана қол соқты.
Жаңақорғанның мақтанышына айналған жарты ғасырдан астам тарихы бар «Экспресс» халықтық вокалды-аспапты ансамблі бүгінде Сыр өнерінде өз орны бар музыка жауһарлары. «Экспресс» халықтық вокалды-аспапты ансамблі халық әні «Той базарды» тойға шашу ретінде орындап берді.
Келесі күні қызылордалықтар Жалағаш ауданының өнерпаздарының өнерін тамашалады. Өнерпаздар тобын Жалағаш аудандық мәслихатының төрағасы Өмірзақ Елеусінов бастап келіпті. Жалағаштықтар кешті сахналық қойылыммен ашты. Сахна төріне қобыз сарынымен Абыз, Сыр ана бейнесіндегі өнерпаздар шығып, қаланың өткенін өлеңмен шолып шықты.
Тарихына үңілсең,
Тұрағы Сырдың жағасы.
Алаштың рух анасы.
Жолбарыс жүрек бұл мекен
Аталып еді ең алғаш
Қазақтың Қамыс қаласы.
Оған куә бүгінде
Тұранның Ұлы даласы.
Жаратқанның жұмысы,
Өзгеріп дәуір тынысы,
Ақмешіт болды бір кезде
Алаштың иман ырысы.
Елімнің болдың жүрегі,
Ұлтымның игі жақсысы.
Өзіңе маңдай тіреді,
Мерейіңді асырды,
Қасиетті Сыр елі.
Тебіренте оқылған өлеңнен кейін сахнаға жыршы-термешілер Қуантхан Мысатаев, Думан Ахметов, Інжу Сайдулла шығып, көненің асыл сөздерімен көпке жыр арнады. «Жігер» этно-фольклорлық ансамблінің сүйемелдеуімен «Қамыс қала — Қызылорда» шығармасын Жасұлан Көпжасаров, Тәңірберген Қалауовтың әні «Қызылорда вальсін» Алтынай Көлбаева орындады. Бұл кеште елу жылдық тарихы бар аты аңызға айналған «Алтын-арай» вокалды аспапты ансамблі Жақсыгелді Сейіловтың «Махаббат мұңы» әні де, халық әндері де шырқалды. Ансамбльдің орындауындағы «Тақиялы періште» кино фильмінен саундтрек ерекше шықты.
Жалағаштық жайдарманшылар «Дәуімбай» құрамасы да өнер көрсетіп, көрерменге күлкі сыйлады. Кеш соңында «Ерке» балалар хоры «Мәңгілік ел» және хор ұжымы Елена Әбдіхалықованың «Қазақ елі» әнін шырқады.
Енді өзге аудандар да Қызылорда сый концертімен келмек. Ең соңында Қызылорда қаласының өнерпаздары «Тарихтың таңбасы, рухтың ордасы – Қызылордам» атты мәдениет және өнер күндерін қорытындылайтын болады.
Б.Бағдатұлы
