Қазір күн құбылып, түн түрленіп жатыр. Жарық жылдамдығындай зулаған уақыт ағынының жалына жармасқан жандар бәсекесі қызып тұр. Оның ішінде білім саласында сан түрлі шешімдер қабылданып, шиеленістер шешілуде. Жаңа идеялар да айтылып, айтылған дүниелер орындалып та жатыр. Бірақ, білім саласындағы әр жаңалыққа байланысты екіұдай пікірлер де туындайтыны жасырын емес. Мәселен, ҚР Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Бағдат Мусин оқушылардың сөмкесін жеңілдету үшін планшетті жалға беруді ұсынды.
— Әріптесім ҚР Оқу-ағарту министрі Асхат Аймағамбетов ұсынғандай, «ауыр рюкзактар» мен мектептердегі цифрландыру деңгейін арттыру мәселелері планшет қолдану арқылы шешімін табуы мүмкін. Планшеттер цифрлық оқулық ретінде немесе үйден онлайн білім алу құралы ретінде қолдануға оң әсерін тигізеді,- деді Б.Мусин Үкімет отырысында. Министрдің айтуынша, мұндай әдіс бірқатар дамыған елдерде, оның ішінде Ұлыбритания, Норвегия, Оңтүстік Корея және Түркияның мектептерінде оң нәтижеге қол жеткізген көрінеді. Бұған қоса, оқушылар үшін шығармашылық пәндер бойынша өз контентін жасауға мүмкіндік береді.
— Аталған елдерде осы шешім негізінде өңірлер арасындағы «цифрлық» теңсіздікті төмендету, оқушылардың рюкзактарын жеңілдету бағытында мақсат қойылды. Біздің ұсыныс – 2023 жылы 400 мыңнан астам бірінші сынып оқушыларын сервистік модель арқылы планшеттермен қамтамасыз ету, — деді министр. Оның мәлімдеуіне сенсек, ұсынылып отырған механизмнің бірқатар артықшылықтары бар екен.
— Біріншіден, сервистік модельді пайдалану тікелей сатып алуға қарағанда бастауыш сыныптарда 4 жылға арналған келісімшарт сомасын бөлу арқылы бюджетке жүктеме азаяды. Бұл механизм халық пен бизнес арасында телефондар мен планшеттерді сатып алу кезінде белсенді тапсырысқа ие. Екіншіден, планшеттерді жалға беру қызметінен басқа, оқушылар үшін арнайы тарифпен мобильді интернет, планшеттердің үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету үшін сервистік қызмет сатып алынады. Үшіншіден, рұқсат етілген онлайн ресурстар тізімі, яғни «ақ интернет» қашықтан жаңартылып отырады. Ең бастысы, шетелдік өндірістерге тәуелділікті азайту мақсатында, бұл механизм тек отандық өндірушілер үшін ғана қолжетімді болады,- деді Бағдат Мусин.
Бұл ретте отандық өндеуді 3 кезеңге бөлу ұсынылмақ. Бірінші кезең елімізде негізгі компоненттерді құрастыру желісін орнату және одан мамандар даярлауды қамтиды. Екінші кезеңде жаңа мамандарды оқыту үшін жоғары оқу орындарымен және колледждермен синергия қажет. Үшінші кезең планшеттерді жасау кезінде практикалық қолдануға бағытталған R&D жұмыстарының жиынтығын қамтиды. Бұл кезеңде университет түлектері микроэлектроника саласында жаңа өнімдерді жасауға қатысады.
Бағдат Мусин Оқу-ағарту министрлігімен бірлесіп, биылғы 15 қарашаға дейінгі планшеттерге қойылатын негізгі талаптарды, оның ішінде интернетке қол жеткізуге арналған сенімді сайттар тізімін бекітуді, оқушыларға планшеттерді сатып алу мен берудің жыл сайынғы механизмін анықтауды ұсынды.
— Қаржы министрлігімен бірлесіп, биылғы 1 желтоқсанға дейін сервистік модель бойынша планшеттерді сатып алу мәселесін пысықтау керек. Біздің министрлік байланыс операторларымен бірлесіп, планшеттер мен интернеттің үздіксіз жұмыс істеуі үшін сервистік қызмет көрсетуді қамтамасыз етеді- деді министр.
Халықтың көзқарасы екіге бөлінгенін жоғарыда айтқан болатынбыз. Әлеуметтік желілер де шулап, «бұл да тағы бір тәжірибелік дүние болып қалмайды ма?» деген сауал туғызуда. Өзге де ұсыныстар айтылып-ақ жатыр.
— Планшет таратудың басты себебі, оқулық пен дәптердің ауырлығы дейді. Келтірген деректеріне қарасаң, жылағың келеді. Планшеттің де проблемасы жетерлік. Интернеттің жоқтығы, оны жоғалту, сындыру, бала көзіне зияндығы. Ең бастысы, удай қымбат болатын шығар. Алдында, карантин кезіндегі арзан планшет сатып алудағы дау-дамай естеріңізде болар. Сол әлі басылмай жатып бұл несі!? Мына ауыр сумкалар баланың белін қайыстырып бітсе,планшеттің де қиындығы көп.
Мен мынандай жолын айтар едім. Кітап керек балаға. Сондықтан сол планшеттің ақшасына барлық оқулықты екіге бөліп, алғашқы екі тоқсан, кейінгі екі тоқсанға сәйкестендіріп, жұқа етіп шығару керек. Оқулық екі есеге жуық жеңілдейді. Кез келген оқушының талабына сай келеді. Баланың да арқасына батпайды,- дейді белгілі педагог Сұлтан Сулеев.
Жоғарыдан басталған ұсыныс халықпен ойласып қабылданса, нұр үстіне нұр ғой. Бірақ, жаңалық жылт ете өз көзқарасын айтып жатқандар көп. «Планшет жеңіл деп кім айтты? Ол да ауыр. Жай мектептерге мүлде келмейді. Тегін бергеннің өзінде. Оқулықты материалын бұрынғы сападай жасау керек. Әйтпесе ламинат. Өте ауыр. Осы оқулық көтергеннен балада скалиоз болады. Осыдан бес жыл травматолог дәрігер «жылына сколиозға 150 балаға операция жасаймыз» деп айтқан еді. Ал, сколиозға операция дегеніміз омыртқаға титан шруфтармен салады. Бұл жағдайды министрге жеткізу керек. Сколиоз баланың дұрыс витамині бар тамақтар ішпегеннен, күтім болмағаннан болады. Қазіргі кезде әрең тамаққа жеткізіп жүрген отбасылар қаншама» дейді Үміт Бұқарбекова. Ал, Жұмабала Балақаранова болса «Мектепке ұзартылған күн тобын қайтарсын. Сабақты дайындатып барып, үйге қайтарсын. Сонда кітап арқаламайды. Оқулықтар сыныпта тұрсын. Ауылдарда интернет әлсіз, планшет ол құрал, сынады, бұзылады. Сол ақшаны ұзартылған күн тобының мұғалімдеріне төлесін. Негізінен ауыр сумка бастауыш сыныптағылардың мәселесі. Үлкен сыныптағыларға ауырлық етпейді. Бағдат Мусин мұғалім бе екен?! Оқулықтарды тоқсанға бөліп шығарсын» деп өз жанайқайын жеткізді.
Халық айтса, қалт айтпайды. Барлық жағынан ойластырып, сөмкені жеңілдетеміз деп, жүйке жүйесіне ауырлық түсіп кетпесін. Әйтпесе, қазақ оқушылары көрмеген тәжірибе қалмады бүгінде. Ал, сіз қандай ой қосасыз, оқырман?
Айдар САЙЛАУОВ
