Мемлекеттік тіліміздің абыройы тұтас еліміздің, ұлтымыздың абыройы екендігі мәлім. Қазіргі таңда халқымыздың туған тілде сөйлеп, бір-бірімен мемлекеттік тілде байланысуы үшін жасалып жатқан шаралар көп. Сыр өңірінің қазақы өңір екендігі, өзге ұлт өкілдеріне дейін қазақ тілінде сөйлейтіні көңіл қуантады. Ал, жасөспірімдердің ана тілінен жиренбей, өзге тілдің сөздерін сленг ретінде қолданбауы үшін жасалып жатқан жобаларды мемлекетіміз ұйымдастыруда. Қызылорда тұрғындарына тіл жағдайын түсіндіріп, мемлекеттік тілдің биіктеуі үшін облыстық тілдерді оқыту орталығының жасап жатқан жұмыстарын тілге тиек етіп отырмыз.
Әлемдегі барлық ұлттың өздері қолданатын, өздері сөйлейтін ана тілі бар. Ұмытылып, қолданыстан кеткен, тарих сахнасынан жойылған тілдерді де ақпарат құралдарынан оқып жүрміз. Мемлекеттің жанашыр азаматтарының қазақ тілінің мәртебесін көтеріп, ел тұрғындарын мемлекеттік тілде сөйлеуге шақыратындығы тілімізге алаңдатушылық білдіргендігінен. Еліміздің әрбір азаматы ана тіліміздің абыройы үшін өздері тікелей жауапты екендігін естен шығармағандығы жөн. Қызылорда өңірінде мемлекеттік тіліміздің ілгері басып, тұрғындарға өзектілігін түсіндіру мақсатында «Қызылорда облысының қоғамдық даму басқармасының» Қызылорда облысының тілдерді оқыту орталығы» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің атқарып жатқан еңбектері көп. Қазақстан Республикасындағы Тіл саясатын іске асырудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасындағы мақсат-міндеттер орталық тарапынан жүзеге асып, жұмыстар жүргізілуде.
Мемлекеттік тілді үйренудің тың бағыттары мен заманауи үрдістерін меңгеруде озық бастамаларды оқытушылардың оқу-әдістемелік бағытына қосу және жасампаздық үлгісін қалыптастыру мақсатында «Мемлекеттік тілді үйретудің заманауи әдістері» тақырыбында облыстық семинар өтті. Тіліміздің дамуы үшін өткізілген семинарға аймақтың білім беру саласына жан-жақты үлесін қосып жүрген жоғары және орта оқу орындарының педагогтері, орталықтың оқытушылары қатысты. Тіл игерту, мәтін талдау, шығармашылық ізденістер, тыңдаушылардың топтық жұмыспен жұмыс істеу бағытындағы технологиялық және дәстүрлі бағыттағы әдіс-тәсілдерді біріктіру арқылы жасалған тың жоспарларымен бөлісті.
«Мерген сөз» интеллектуалды сайысы – тіл саясатын жүзеге асырудың, мемлекеттік тілді дамытудың бірден-бір тетігі. Сайысты жүзеге асыру асыру үшін «Мамандандырылған күзет қызметі басқармасы» мемлекеттік мекемесінде қатысушылардың сөйлеуі, тіл меңгеру деңгейі интеллектуалды ойын түрінде өткізілген сабақта сыналды. Сайыстар түрлі кезеңдерден тұрды. «Аламан бәйге» кезеңінде мақал-мәтелдердің жасырылған сөздерін тапса, «Ой қозғау» кезеңінде «Learning apps» бағдарламасы арқылы тапсырмалар орындады. «Полиглот» кезеңінде интерактивті тақтада көрсетілген ұяшықтарды қатысушылар тауып жарысса, «Шешендік шиырлары» атты соңғы кезеңде оқытушылар әзірлеген бейнесұрақтарға жауап берілді. Қатысушыларға өз әсерлерімен бөлісіп, сайыс жеңімпаздарына Алғыс хаттар, кітаптар табысталды.
Алғыс айту күні өңірімізде жоғары деңгейде тойланып өтті. Түрлі шаралар, концерттік бағдарламалар халықтың назарына ұсынылды. Сыр халқының тату-тәтті, береке-бірлікте өмір сүріп жатқандығы байқалды. Алғыс айту күніне орай облыстық тілдерді оқыту орталығында да бірқатар шаралар болды. 1 наурыз күні Алғыс айту күніне орай, ұлтымыздың барлық ұлттық салт-дәстүрлерін, мемлекеттік тіліміз бен әдебиетімізді, мәдениетімізді, ұлтық рухымызды жаңғырту мақсатында 24 ақпан күні эссе байқауы өткізілді. 18-35 жас аралығындағы облысымыздағы этнос өкілдері байқауға қатысты, үздік эссе жұмыстары анықталып, қатысушылар орталықтың Алғыс хаттарымен марапатталды.
Отанға, туған жерге деген құрмет барлық перзентте шексіз. Өсіріп, жетілдіріп, білім берген елдің қадірі қашан да биік. Мемлекетіміздің барлық тұрғындары елдің дамуы үшін барын салып еңбек етіп жүр. Отанымыздың ілгері басып, алпауыт елдермен деңгейлес болуы үшін барлық тұрғын өз саласында белсене қызмет етуде. 1 наурыз күні орталықтың әлеуметтік желідегі парақшасында Алғыс айту күнінің мән-маңызын, тарихи тамырын айшықтау мақсатында облыстық эссе байқауының қатысушыларымен «Алғыс айтамын» тақырыбында челлендж өткізілді. Қатысушылар Отанға, туған жеріне деген өздерінің алғыстарын жеткізді.
Алғыс айту күніне орай 1 наурыз күні ҚР Ұлттық ұланы 5547 әскери бөлімінің клубында орталық мамандарының қатысуымен ақпараттық сағат өтті. Жеті жылдан бері еліміздің күнтізбесіне енген Алғыс айту күнінің маңыздылығы ақпараттық сағат барысында айтылды. Сонымен қатар, жалпыхалықтық сипат алғандығы туралы да түсіндірілді.
Қазіргі таңда әлеуметтік желілерден түрлі шетелдік видеоларды көріп, бойына, тіліне бөтен сөздерді жұқтырып алатын жастар жетерлік. Мемлекеттің негізгі қозғаушы күші жастар, ал жастардың ұлтымыздың міндеттерін атқаруы үшін мемлекеттік тілді қастерлеп, ана тілімізде сөйлей білуі – басты шарттардың бірі. Осы орайда тілдерді оқыту орталығының қызметкерлері жастардың мемлекеттік тілде сөйлеуі үшін, ана тіліміздің қасиетін ұғындыру мақсатында ашық пікір алаңын ұйымдастырды.
«Жастар және тіл» тақырыбында TedX форматындағы ашық пікір алаңы 15 наурыз күні мемлекеттік тіл саясатын дамыту, тіл мәдениетін қалыптастыру, жастар арасында қазақ тілінің мәртебесін арттыру, тіл тазалығын сақтау мақсатында өткізілді. Үлкенге қарап бой түзеп, алдыңғы буын ағалардан жастардың үлгі алатыны сөзсіз. Алдыңғы көш қайда барса, кейінгілері ілеседі. Бұл шараға да қоғамға жанашыр аға буын өкілдері, тіл жанашырлары, жоғары және орта арнаулы оқу орындарының оқытушылары, белсенді студенттері, этномәдени бірлестік өкілдері, көшбасшы жастар және БАҚ өкілдері қатысқан болатын.
Тіл тақырыбындағы мәселелер әлі күнге қызу талқыға түсуде. Дұрыс шешімін тауып, ел тұрғындары түгелдей мемлекеттік тілде сөйлеуі үшін атқарылатын жұмыстар көп. Сол себепті өткізілетін шаралардың тигізер пайдасы мол. Осы орайда шара барысында көпшіліктің ойында жүрген мемлекеттік тіл төңірегіндегі мәселелер талқыланып, тіл мәселесінің өткен ғасырдың 20-жылдары жарыққа шыққан басылымдарында да жиі айтылғандығын, әлі күнге дейін, алдағы уақытта да өзекті мәселелердің тізімінде тұратындығы айтылды. Сондай-ақ, IT саласындағы жастардың ғаламтордағы іздеу жүйелеріне қазақ тілін енгізу үшін атсалысу керектігіне тоқталды. Мемлекетіміздің әрбір азаматы тіл мәселесінде үнсіз қалмай, белсене жұмыстар жасауы керек. Халқымыз түгелдей ана тілімізді дәріптеп, мемлекеттік тіліміздің тұралап қалмауы үшін бірлесе істер атқарғаны жөн. Мемлекеттік тіл саясатын жоғары деңгейде дамытуда әр азаматтың айтар үні, қосар үлесі болумен қатар, тіл тазалығына мән беру туған тілімізге деген құрметтің көрінісі деп пікірлер айтылды.
Қазақ халқының бас ақыны Абайды дәріптеу арқылы, ана тіліміздің мәртебесін көтеріп, Абай өлеңдерінен тіліміздің тереңде екендігін аңғаруға болады. Мемлекетіміз ұлт аңыздарын үнемі естен шығармай, халқымызбен тығыз байланыса жұмыстар атқаруда. «Абай» журналының 105 жылдығына орай ҚР Ұлттық Ұланының 5547 әскери бөлімінің сарбаздары орталық қызметкерлерімен 17 наурыз күнні ақпараттық сағат өткізді. Сарбаздарға журналдың тарихы таныстырылып, ақын өлеңдерінің мазмұны мен маңыздылығы түсіндірілді. Абай Құнанбайұлының өлеңдері оқылып, әндерінен үзінді орындалып, қатысушылар шараға белсене қатысты.
«Тілдерді оқытудың заманауи әдістері» тақырыбында облыстық семинар ұйымдастырылса, Қармақшы ауданы ІІІ Интернационал ауылында өткен «Жүзден жүйрік» интеллектуалды ойынының орны бөлек. Оның үстіне, «Дәстүрім – діңгегім», «Қазақтың ым-ишарат мәдениеті», «PRACTICAL ENGLISH», «Сөздер сөйлейді», «Оқуға ұсынамыз», «Ұлылар ұлағаты»,, «Сөзтүзер», «Кино time» ақпараттық айдарлар орталықтың әлеуметтік желілердегі парақшаларында жүргізіліп келеді.
Мемлекеттік тіліміздің мерейін үстем ету үшін жасалатын жұмыстар әлі жалғасады. Тәуелсіздік жылдарында тілімізді табалап, өзге тілде шүлдірлеуге жол жоқ. Кеңестік сананың салдарынан орыс тілін жанына серік еткен жандар да жетерлік. Алайда, еліміздің болашағы мемлекеттік тілімізге, яғни қазақ тілінің мәртебесіне байланысты. Жастарымыз жиренбей, үлкендеріміз ана тілімізден үркімесе, мемлекетіміздің болашағы жарқын. Мемлекет тарапынан жасалып жатқан жұмыстар, тіліміздің тұғырлы болуы үшін екендігі даусыз. Қызылорда облыстық тілдерді оқыту орталығының жұмыстары мемлекеттік тіліміздің дамуына зор үлес қосу үстінде. Алдағы уақытта орталықтың жұмыстары жалғасып, қазақ тілін дәріптеу жұмыстары жоғары деңгейде атқарылатынына сеніміміз мол. Сыр өңірінің тұрғындары да ана тілімізден алыс кетпей, туған тілімізбен тату болғандағы жоспардың жүзеге асқандығының белгісі. Мемлекеттік тілімізді құрдымға кетірмей, көкке көтеру сіз бен біздің қолымызда.
Қазақбай ӘНДЕШ
