«Тәні саудың жаны сау», «Бірінші байлық денсаулық» деген аталы сөздерге зер салсақ, адам баласының аурудан алыс жүріп, өзінің тәнін сақтап, күтіну керектігін ұғамыз. Қазіргі таңда әлемде неше түрлі аурудың салдарынан бұл өмірмен қоштасып жатқан адамдардың қарасы көп. Салауатты өмір салтын сақтамау, сырқаттанса уақытылы дәрігерден кеңес алмаудың себебінен бойдағы ауру асқынады. Сол себепті де медицинаның көмегіне жүгініп, үнемі денсаулығына алаңдайтын адамдардың өмір сүру уақыты ұзарады. Мемлекетіміз де түрлі денсаулық шараларын өткізіп, халқымызды салауатты өмір салтын сақтауға шақырады. Еліміздің барлық өңірін медициналық құрал-жабдықтармен жабдықтап, шалғай мекендерге медицина мекемесін салып беруде де мемлекет өз ұстанымынан айныған емес. Осы орайда денсаулық сақтау саласын дамыту бағытында облысымызда атқарылып жатқан жұмыстарға кеңінен тоқталамыз.
Жүйелі жұмыс
нәтиже әкеледі
Сыр өңірінде бүгінде тұрғындардың денсаулығын нығайту үшін медициналық орталықтар тоқтаусыз қызмет етуде. Қызылорда облысының денсаулық сақтау басқармасының басшысы қызметіне тағайындалған сәтте Олжас Искаков әр сала бойынша Қызылорда облысының штаттан тыс бас мамандарын жеке қабылдап, проблемалық мәселелерді тыңдады. Нәтижесінде тұрғындардың медициналық көмекке арыз-шағымын азайту және нефрологиялық қызметін дамыту жөніндегі жол карталары әзірленіп, салаға жетекшілік ететін облыс әкімінің орынбасарымен бекітілді. Нефрология қызметін дамыту жөніндегі жол картасы шеңберінде «Облыстық қан орталығы» мекемесіндегі қандағы такролимус концентрациясын анықтайтын аппаратқа реагент жеткізіліп, облыстағы бүйрегі ауыстырылған тұрғындарға талдау жұмыстары басталды. Сонымен қатар, орталық қалалық емханасына иммунохимиялық анализатор аппараты сатып алынып, қондырғы іске қосылды.
Бүгінде аймақтағы хирургия саласын дамытудың жол картасы әзірленуде. Барлық медицина ұйымдарының бас дәрігерлерін 2022 жылы атқарылған жұмыстары мен 2023 жылға алға қойған мақсаттарын талқылау мақсатында жеке қабылдады. Жеке қабылдаулар нәтижесінде аймақ медицинасының 2023-2028 жылдарға арналған стратегиялық даму жоспары дайындалуда. Облыс әкімінің орынбасары Нұрымбет Сақтағановтың төрағалығымен медицина ұйымдары бас дәрігерлерінің қатысуымен 2023 жылдың І тоқсанын қорытындылау бойынша Алқа отырысы өткізіліп, нақты тапсырмалар берілді. «Ауылда денсаулық сақтауды жаңғырту» пилоттық ұлттық жобасы аясында 2023-2024 жылдары жалпы құны 11,2 млрд. теңгеге 27 денсаулық сақтау нысан құрылысы, 2025 жылға дейін Арал, Қазалы, Шиелі, Жаңақорған ауданаралық ауруханаларын көпбейінді аудандық аурухана деңгейіне жеткізу бойынша жұмыстар жүргізілуде. Қызылорда қаласының сол жағалауында 2,9 млрд. теңгеге облыстық қан орталығының құрылысы жүргізіліп жатса, Қызылорда қаласында бір ауысымда 100 келушіге арналған емханасы бар 300 төсек орынға арналған жалпы құны 36,4 млрд. теңге болатын көпбейінді аурухана құрылысы басталды.
— Денсаулық сақтау саласы үшін халыққа сапалы медициналық қызмет көрсету — басты міндет. Тұрғындарға берілетін дәрі-дәрмек қоры жеткілікті. Жалпы облыс бойынша емдеу мекемелерінен 2023 жылға 3,1 млрд. теңгеге сұраныс берілді. Сәйкесінше, 300-ден аса препарат және ОСМС бойынша 200-ден аса дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етілуде. Сонымен қатар сирек кездесетін ауру түрлеріне жергілікті бюджет қаражат есебінен 500 млн. теңгеге жуық тегін дәрі-дәрмек алынды,- деп облыстық денсаулық сақтау басшысы Олжас Ермекұлы айтқан болатын.
Аталған денсаулық сақтау нысандарының құрылысы бойынша министрлікпен тиісті жұмыстар жүргізілуде, іске асырылу барысы аймақ басшысының жіті бақылауында. Қазақстан Республикасы Премьер-министрінің орынбасары А.Көлгіновтің Қызылорда облысына жұмыс сапары барысында аймақтың бас дәрігері Шиелі аудандық көпбейінді орталық ауруханасында денсаулық сақтау нысандары бойынша атқарылып жатқан шаралар туралы баяндады. Облыстық фтизиопульмонология орталығы және облыстық психикалық денсаулық орталығын ғимараттарының күрделі жөндеу жұмыстарының барысымен танысып, бөлінген қаржының мақсатты игеріліп, жұмыстың сапалы жүргізілуі тиістігін тапсырды.
Ана мен бала денсаулығы –
басты назарда
Елімізде ана мен бала денсаулығы өзекті мәселе қатарынан кеткен емес. Дені сау ұрпақтың ел болашағы екендігін ескерсек, оларды дүниеге әкелетін аналардың жағдайын жақсарту да басты міндет. Толыққанды медициналық көмек көрсетілгенде ана мен баланың денсаулығы жақсара түседі. Заман талабына сай құрылғы, аппаратпен жабдықталған медициналық мекемелердің көп болуы, тұрғындардың, оның ішінде ана мен баланың үнемі бақылауда болып, көрсетілетін көмектің талапқа сай болуына әкеледі. Осыған орай, көпбейінді облыстық балалар ауруханасы 200 төсек орынға арналғанымен 360 төсек болып үстемемен жұмыс жасауда. Сол себепті облыс әкімінің қолдауымен бұрын-соңды облыста болмаған 150 төсекке арналған көпбейінді қалалық балалар ауруханасын жергілікті бюджет қаражаты есебінен ашу жұмыстары жүргізіліп жатыр. Жас аналарға жоғары мамандандырылған медициналық көмектің қолжетімділігін арттыру мақсатында жыл соңына дейін көпбейінді облыстық аурухана жанынан 70 төсектік босану бөлімшесін ашу жұмыстары жүргізілуде. Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес халықаралық стандарттарға сай 200 төсектік перинаталдық орталық салу мәселесі де пысықталып, нысан құрылысына 3,7 га жер учаскесі бөлінді. Ағымдағы жылы медицина ұйымдарын техникамен қамтамасыз етуге 3,4 млрд. теңге қарастырылған, оның 72% ана мен бала денсаулығын сақтауға бағытталуда. 2023 жылға Қызылорда облысы бойынша жергілікті бюджет есебінен орфандық – сирек кездесетін аурулары бар науқастарға барлығы 345986,0 мың теңге қаржы қаралды, былтырғы жылмен салыстырғанда 150,0 млн теңгеге көбейген. Медицина қызметкерлерінің біліктілігін арттыруға жергілікті бюджет қаражаты есебінен 88160,0 мың теңге бөлінді, аталған қаржының барлығы ана мен бала денсаулығын сақтау саласы мамандары игілігіне жұмсалу көзделуде.
Сондай-ақ, ағымдағы жылдың 5 мамыры күні 15 төсек орынға (оның ішінде 5 төсек орын офтальмохирургиялық профиль) арналған лор бөлімшесі көп бейінді облыстық балалар ауруханасында ашылды. Лор бөлімшесінің ашылуы балалардың денсаулығын жақсартуға жасалып отырған шараның бірі. Сонымен қатар, балаларға арналған облыс орталығында ғана бар, республика бойынша оңалтудың брендіне айналған «Қамқорлық» оңалту орталығын Арал (Арал, Қазалы балаларына) және Жаңақорған аудандарында (Жаңақорған, Шиелі) ауданаралық оңалту орталығын ашу жоспарлануда. Бұл бастама өз кезегінде 5000-ға жуық ерекше балалардың тиісті оңалту шараларын тұрғылықты жерінде қабылдауға мүмкіндік беретіні сөзсіз.
Мамандардың біліктілігін арттыру – өзекті тақырып
Дамуы жоқ білімнің ұзаққа бармасы анық. Үнемі прогрессте болған дүниенің жаңалық әкелетіні белгілі. Кез келген сала мамандары білімдерін жетілдірген сайын, жұмыстары алға жылжып, жоғары нәтиже көрсетеді. Медицина саласының қызметкерлері де білімдерін жетілдіруін тоқтатқан емес. Еліміздің дәрігерлерін арнайы шетелдерде білім алып, маңдайылды медициналық орталықтарда тәжірибе алмасуға жағдай жасалуда. Бүгінгі күні аймақ басшысының тапсырмасына сәйкес қажеттілікке қарай мамандарды шет елдерде мамандарды оқыту мәселесі пысықталуда. Республикалық мамандармен байланыс нығая түсуде, Астана қаласы Ұлттық ғылыми медицина орталығының кардиохирург дәрігері Марат Мыңбаевтың қатысуымен облыстағы туабітті ақаумен туған есепте тұратын 62 балаға кеңес беріліп, нәтижесінде 18 бала отаға жолданды. Сонымен қатар, акушерлік-гинекология саласы бойынша республикалық куратор, Акушерия-гинекология және перинатология ғылыми орталығының дәрігері Б.Туленова облысымызға іссапармен келіп, медицина ұйымдарына тәжірибелік көмек көрсетті. Астана қаласындағы Ұлттық балаларды оңалту орталығының психоневрология бөлімінің меңгерушісі, невролог дәрігері А.Алимжанова көпбейінді облыстық ауруханасына келіп, «Церебральды параличте күтім ерекшелігі», «1 жасқа дейінгі балалардың жүйке-психикалық дамуы» тақырыбында дөңгелек үстел өткізілді. Ағымдағы жылдың 24 сәуірінде өткізілген кезекті сессия отырысында орфанды сирек кездесетін ауру түрлерімен сырқаттанатын облыс тұрғындарына жергілікті бюджеттен қосымша 100 млн. теңге қаражат бөлінді.
Басқарма ұсынысымен «Қазақстан халқына» қорына жолданып, нәтижесінде 34 млн. теңгеге 3 науқасқа керекті «Цинрайз», «Рисдиплам» препараттармен қамтамасыз қолдау тапты.
Денсаулық сақтау саласын аймақ басшысы қолдайды
Облыс әкімінің орынбасары Сақтағанов Нұрымбет пен облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Олжас Искаков жұмыс сапарымен Талсуат елді мекенінде орналасқан «UMC» корпоративтік қорының Қызылорда облыстық филиалына барды. Кездесуде облыс әкімінің орынбасары Нұрымбет Аманұлы мен аймақтың бас дәрігері Олжас Ермекұлы орталық жұмысымен мұқият танысып, мәселелердің шешімін табуына ықпал жасайтындарын жеткізді. Сонымен қатар, Нұрымбет Аманұлы тарапынан орталық қызметкерлеріне әрбір науқастың жағдайы ескерусіз қалдырмау керектігі айтылып, бірқатар нақты тапсырмалар берілді.
Еліміздегі басты саясат бүгінде халықты, оның ішінде жастарды жұмыспен қамту мәселесіне бағытталып отыр. Десек те, еліміздің бірқатар өңірлерінде медицина саласының қызметкерлеріне, оның ішінде орта буын медицина мамандарына тапшылық әлі де бар. Әсіресе еліміздің солтүстік өңірлерінде медицина мамандарына тапшылық жоғары. Маман тапшылығы мәселесін шешу мақсатында облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Олжас Ермекұлының шақыртуымен Қостанай және Солтүстік Қазақстан облысынан арнайы құрылған жұмыс тобы келіп, Қызылорда медициналық жоғары колледжінің мәжіліс залында бітіруші түлектермен кездесу өткізді. Басқарма басшысының төрағалығымен бүгінгі күнге дейін медициналық ұйымдар бас дәрігерлерімен 5 облыстық штаб отырысы, 9 апталық лездеме отырысы өткізілді. 2023 жылдың 27 наурызы-27 мамыры аралығында, екі айдың ішінде басқарма басшысының жеке қабылдауында 94 азаматтың мәселесі қаралды. Оның ішінде 89 жеке тұлғадан, 5 заңды тұлғадан өтініш келіп түскен. Осы өтініштердің 60-ы оң шешімін тауып, 24-іне заң аясында түсінік берілген. Тұрғындардың денсаулығы — мемлекеттің дамуы мен өркендеуінің арқауы. Денсаулық сақтау саласын аймақ басшысы назардан тыс қалдырған емес. Аймақ басшысының ерекше қолдауы — облыстың медицина саласының жұмысын айрықша ілгерілетуде. Облыс әкімінің қолдауын аймақтың бас дәрігері айтып өткен болатын.
— Биыл медицина саласына облыс әкімінің 30 гранты бөлінді. Бұл шаралар өз кезегінде 2025 жылдан бастап саланы аймақтық дәрігерлермен толық қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, ана мен бала денсаулығын қорғау саласы бойынша биыл біліктілікті арттыру мақсатында жергілікті бюджет қаражаты есебінен дәрігерлерге 18 бағыт және орта буын қызметкерлеріне 22 бағыт бойынша оқыту жоспарлануда,- деді Олжас Ермекұлы.
Сыр елінің денсаулық саласы қарқынды дамып келеді. Мемлекеттің қолдауымен, жергілікті басшылықтың тигізер көмегінің арқасында бірқатар мәселелердің шешімі табылып, алдағы жоспарлар тізіміне енгізілді. Облыс орталығынан бөлек, аудандардың, елді-мекендердің де мәселелері назардан тыс қалмайды. Медициналық бірқатар нысандардың құрылысы аяқталуға жақын. Тұрғындар иелігіне беріліп, аймағымыздың денсаулық саласындағы маңызды мәселелері оң шешімін таппақ. Салауатты өмір салтын ұстайтын тұрғын – қауіпсіз болашақтың кепілі. Алайда, аурудың айтып келмейтіні себепті, денсаулығы сыр берген әрбір тұрғынды облысымыздағы медициналық мекемелер өз назарында ұстап, емдеуде барын салады. Алдағы уақытта медицина саласы өңірімізде жаңаша қарқын ала берсе, Қызылорда өңірінің денсаулық сақтау мекемелері еліміздегі алдыңғы қатарлы емдеу мекемелері атанары сөзсіз.
Қ.ӨТЕБАЙ
