Денсаулыққа ден қоятын адамдар барынша өзін күтуге бейім болады. Кенеттен кеселге, тосыннан тажалға шалдықпас үшін сақтық шараларын сақтауға көңіл бөледі. Салауатты өмір салтын ұстанып, тіпті тамақтану тәртібіне де назар аударады. «Ас – адамның арқауы» демекші, кез келген сырқатпен күресте адам ағзасы құнарлы тағаммен толығу керек. Сонда бойдағы күш-қуат дертке дес бермей, денеге таралуын тежей түспек. Дегенмен, ауа арқылы таралатын ауруды кез келген адам жұқтыруы ықтимал. Иә, біз туберкулез турасында сөз қозғап отырмыз. Өйткені, жұқпалы саналған бұл дерттің жалпақ жұртқа жаппай жайылуы белең алып келеді. Соңғы он жылда көрсеткіш 2 есеге азайғанымен, қазір аурушаңдық деңгейі артып отыр.
Дүниені дүр сілкіндірген тәжді вирустың салдарынан туберкулезді алдын алу, ерте анықтау жұмыстары сәл бәсеңсіген. Демек, туберкулез таяқшалары ауа арқылы таралып, тыныс алу ағзаларын зақымдаса, тәжді вирустан кейінгі өзгерістер өкпеде орын алып, иммундық жүйенің төмендеуіне түрткі болған. Сайып келгенде, мұның бәрі жұқпалы ауруды жұқтырудың негізгі факторы болып отыр. Ағза әлсіреген сайын батпандап кіретін аурулардың қатары көбейетіні белгілі. «Туберкулезбен қайталап ауырғандар саны 29 адамға көбейді. Өткен жылы 4 айда туберкулезбен қайталап ауыруына байланысты 95 адам тіркелсе, биыл 124 ауру анықталды» деді облыстық фтизиопульмонология орталығының бас дәрігері Әбдіғабит Әбләзім. Көрсетілген көрсеткіштер қайта кему үшін толыққанды шаралар жүргізілуде. Елімізде туберкулездің алдын алу, анықтау және емдеу тегін, ол мемлекет есебінен жүзеге асырылады. Халық денсаулығы – қоғам байлығы екені анық, ендеше туберкулез тоқпақтауына да тоқтау қойылар. Ә.Әбләзімұлының айтуынша, қазіргі таңда облыста туберкулезді және оның тұрақты түрлерін тез анықтауға, диагностикалауға арналған құрал-жабдықтармен қала бойынша облыстық фтизиопульмонология орталығы және аудандық деңгейдегі зертханалар қамтамасыз етілген. Бұл туберкулездің нақты түрін анықтауға және туберкулез қоздырғышының сезімталдығына сәйкес қажетті ем тағайындауға мүмкіндік береді екен. Сонымен қатар флюорографиялық тексеру және туберкулинодиагностика жоспар бойынша жүргізілуде. Облыс бойынша емдеу мекемелері профилактикалық байқаулар өткізуге барлығы 39 флюоро қондырғылармен жабдықталған. Оның ішінде 31 стационарлы және 8 жылжымалы сандық флюоро қондырғылар бар. Аталған қондырғылардың 80%-ы соңғы үлгідегі сандық жүйемен жабдықталған.
Ересектерде ауру екпіні сәл күшейгенімен, балаларда жағдай қалыпты көрінеді. 4 айлық көрсеткішпен салыстырмалы түрде 100 мың балаға есептегенде аурушаңдық көрсеткішінің 38,2 %-ға төмендеу қарқыны байқалады. Не де болса, аурушаңдық деңгейінің артуына салғырт қарамаған абзал. Егер жоғарыда айтылған емдеу жолдары қарастырылса, туберкулездің қарасы да көрінбейтіні анық. Жалпы, ауру-сырқау түрлері жасты талғамайтыны белгілі, еңбектеген баладан еңкейген қарияға дейін қалт жібермес. Сондықтан белгілер байқалған жағдайда дәрігерлік көмекке жүгінген жөн. Оның үстіне, адам не нәрсені де көңілінен табады демей ме? Сондықтан «айықпас дертке шалдықтым» деп аһ ұрып, алаңдамай, керісінше жазылып кетуге сенімді күшейту керек. Ақ халаттылардың өзі бұл тәсілдің тиімді екенін тілге тиек етіп, мың дәріден де науқастың өз сенімі артық екенін жеткізеді. Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні, туберкулезден де дін аман қалуға, толық жазылуға мүмкіндік бар. Әрі бұл дерттен айыққан адамдар қайта қоғам өміріне белсене араласып, жұмыс істеуге немесе оқуға қабілетті болады, дені сау балаларды дүниеге әкеле алады. Яғни, өзін шеттету мен шек қойып, абыржумен асыра сілтеушілікке бармағаны дұрыс.
Сарапшылар алдағы 2-3 жыл көлемінде туберкулез аурушаңдығының әлде де күрт өсетінін айтқан. Десек те бұл тек болжам ғана. Әдетте, иек артып отырған түрлі тексерістер мен ем-дом шаралары шартты жүзеге асса, қалың жұрттың әбігерге түспейтіні айдан анық. Бәлкім айтылған әлгі болжамның баянсыз екені байқалар. Тек халық туберкулез жайында тың ақпараттар алып, ауруды ауыздықтауда өздері де атсалысса індетті тоқтату мәселесі мейлінше оңай шешілер еді. Статистика сандары әркез құбылып тұрады, бүгін күрт көбейсе, ертең тым төмендеуі әбден мүмкін. Осы орайда, ертеңге деген сенімді арттырып, қарбалас өмірді қапылтпай, тек денсаулыққа көңіл бөлуді басты бағдарға алайық.
Замира ДАСТАНҚЫЗЫ
