Білім беру жүйесіндегі жаһандық өзгерістер мектеп басқару үдерісін жаңа деңгейге көтеруді талап етеді. Қазіргі мектеп басшылары тек әкімшілік басқарушылар ғана емес, сонымен қатар инновациялық менеджментті қолданатын көшбасшылар болуы қажет. Инновациялық менеджмент – мектептің дамуын қамтамасыз ететін, жаңа технологиялар мен әдістерді тиімді пайдалану арқылы білім беру сапасын арттыруға бағытталған басқару жүйесі. Бұл мақалада қазіргі мектепті басқарудағы инновациялық менеджменттің негізгі қағидалары, әдістері және тиімділігі қарастырылады.
Инновациялық менеджменттің мәні – мектеп басқару жүйесінде жаңа идеяларды, технологияларды, оқыту әдістерін және ұйымдастырушылық шешімдерді енгізу мен дамыту процесі. Бұл басқару тәсілі білім сапасын арттыруға, оқушылар мен мұғалімдердің шығармашылық әлеуетін ашуға және мектептің жалпы бәсекеге қабілеттілігін күшейтуге көмектеседі.
Қазіргі мектептегі инновациялық менеджменттің негізгі қағидалары білім беру ұйымдарын тиімді басқаруға, жаңа технологиялар мен әдістерді енгізуге және білім сапасын арттыруға бағытталған. Қазіргі мектепті басқарудағы инновациялық менеджменттің басты қағидалары мыналар:
1. Стратегиялық басқару. Ұзақ мерзімді даму стратегиясын қалыптастыру, нақты мақсаттар мен міндеттерді анықтау, инновациялық жобаларды жоспарлау және жүзеге асыру – негізгі қағида.
2. Цифрлық технологияларды енгізуде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) пайдалану, электронды құжат айналымын енгізу, онлайн білім беру платформаларын қолданудың маңыздылығы ерекше.
3. Педагогикалық инновацияларды қолдау – бұл да менеджмент қағидаларының бірі. Осы ретте заманауи оқыту әдістерін енгізуді (STEM, проблемалық оқыту, критериалды бағалау), мұғалімдердің кәсіби дамуын үздіксіз жетілдіруді, шығармашылық және зерттеушілік қызметті ынталандыруды ұстану қажет.
4. Басқарудың ашықтығы мен демократияландыруда ашық кері байланыс жүйесін дамыту, командалық жұмыс пен көшбасшылық мәдениетін қалыптастыру маңызды қадам.
5. Қаржылық және материалдық ресурстарды тиімді басқару – басты қағида. Қаржыландыру көздерін әртараптандыру, инфрақұрылымды дамыту және материалдық-техникалық базаны нығайту, шығындарды оңтайландыру және ресурстарды үнемді пайдалану мазмұнында болады.
6. Үздіксіз жетілдіру және бейімделу қағидасы негізінде жаңа технологиялар мен әдістерді сынақтан өткізу және енгізу, жаңа жағдайларға жылдам бейімделу қабілетін дамыту, халықаралық тәжірибені зерделеу және енгізу жүзеге асырылады.
7. Инновациялық корпоративтік мәдениетті қалыптастыру қағидасы шығармашылық және жаңашылдық атмосферасын құрудан, ұжымның ынтымақтастығын дамытудан, білім беру ұйымының миссиясы мен құндылықтарын анықтау және қолдаудан тұрады. Осы қағидаларды ұстана отырып, мектеп басшылығы білім беру сапасын арттырып, оқу үдерісін тиімді ұйымдастырып, бәсекеге қабілетті білім беру мекемесін қалыптастыра алады.
Жалпы инновациялық менеджменттің артықшылықтары келесідей:
Біріншіден, білім сапасын арттыру – жаңашыл басқару әдістері оқушылардың үлгерімін және мұғалімдердің кәсіби деңгейін жақсартады. Екіншіден, мұғалімдер мен оқушылардың мотивациясын жоғарылату – инновациялық әдістер оқыту үдерісін қызықты әрі тиімді етеді. Үшіншіден, мектептің бәсекеге қабілеттілігін арттыру – заманауи басқару жүйесі арқылы мектеп қоғамда жоғары беделге ие болады. Төртіншіден, қаржылық және адами ресурстарды оңтайлы пайдалану – менеджменттің жаңа үлгілері мектептің тұрақты дамуын қамтамасыз етеді.
Қазіргі мектепті тиімді басқару үшін инновациялық менеджменттің маңызы зор. Цифрлық технологияларды енгізу, стратегиялық жоспарлау, педагогикалық инновацияларды қолдау және басқарудағы ашықтық – заманауи мектеп басшылары үшін басты міндеттер. Инновациялық менеджмент жүйесін сәтті қолдану білім сапасын арттырып қана қоймай, мектептің дамуын жаңа деңгейге көтереді. Сондықтан әрбір білім беру ұйымы жаңа технологиялар мен әдістерді меңгеріп, оларды басқару үдерісіне енгізуге ұмтылуы қажет.
Асылбек Макашев,
Сақтапберген Әлжіков атындағы №144 орта мектеп директоры
