Аудандардың әлеуметтік-экономикалық дамуы барысын талдау жиынында облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев Қармақшы ауданы бойынша 6 айдың қорытындысымен кәсіпкерлік саласында оң динамика сақталғанын атап өтіп, өнім өндіру және ішкі қажеттілікті өтеу мәселесіне ерекше назар аударуды тапсырды. Мәселен, Қармақшы ауданында 3321 бизнес иелерінің 89,9 пайызы нақты жұмыс істеп тұр. Бұл Әділбек Ерсұлтановтың Қармақшы ауданына әкім болып қызметке барғандағы жетістігі.
Бүгінде Қармақшы ауданының әлеуметтік-экономикалық дамуы жыл сайын қарқын алып келе жатыр. Биылғы жылы да аудан бойынша барлық салаларда оң өзгерістер байқалып отыр. 2022 жылға аудан бюджеті жоспар бойынша 20 млрд. 946 млн. теңгені құраса, оның ішінде 1 млрд. 394 млн. теңге кірістер, қалған 19 млрд. 552 млн. теңге субвенция, трансферттер және кредиттерді құрайды.
— Аудан бойынша 2022 жылдың 1 шілдесіне түсімдер 8 млрд. 526,3 млн. теңгеге атқарылып, 102,9 % құрады. Жылдың алғашқы алты айында өз кірістеріміздің атқарылуы 918,2 млн. теңге болып, 133,4 % құрады. 230,1 млн. теңге жергілікті бюджетке жоспардан артық түсті. 2022 жылдың І жартыжылдығында өнеркәсіп саласының кәсіпорындары 1 млрд. 659 млн. теңгенің өнімін өндірді. Оның ішінде өңдеу өнеркәсібінде 1 млрд. 270 млн. теңгенің өнімі шығарылды. Ауыл шаруашылығы өнімдерінің жалпы көлемі 2 млрд. 487 млн. теңге болып, өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда өсім 1,2 пайызды құрады. Ауданға 2 млрд. 735 млн. теңге инвестиция тартылса, құрылыс жұмыстары 1 млрд. 165 млн. теңгеге жүргізілді. 2022 жылдың І жартыжылдығында тіркелген шағын және орта бизнес субъектілері 3321 бірлікті құрады, оның ішінде жұмыс жасап тұрғандары — 2987 бірлік,- дейді аудан әкімі Әділбек Бөрібайұлы.
Индустрияландыру бағдарламасының жүзеге асырылуы бойынша аудан экономикасын әртараптандыруда шикізаттық емес секторды дамыту маңызды. Сондықтан ішкі нарықты отандық тауарлармен толтырумен қатар импорт алмастыру мәселесіне мән беріп келеді екен. Ол үшін индустрияландыру бағдарламасының аясында жүзеге асырылып жатқан ірі жобаның бірі Ақтөбе ауылындағы «Қармақшы құс» ЖШС құс фабрикасы биылғы жыл аяғына дейін іске қосылмақ. Жоба іске қосылған уақытта 200 адам жұмыспен қамтылады екен.
Сонымен бірге «Қармақшы құс» ЖШС-нің жем шығару зауытын орналастыру жоспарлануда. Жоба құны 700 млн. теңге көлемінде. Осы жоба іске асырылған уақытта индустриялды аймаққа темір жол тұйығы мен табиғи газ жеткізу мүмкіндіктері қарастырылады.
Ауданда әлеуметтік салада да ілгерулер бар. 2022 жылы аудан бойынша 2533 жаңа жұмыс орнын ашу жоспарланып, 6 айда 1045 жаңа жұмыс орындары ашылған.
2022 жылы жұмыс іздеуші ретінде хабарласқан 371 жас жұмыссыз адам тіркеуге алынып, барлығы 204 адам жұмысқа жолданып, хабарласқан жұмыссыз жастардың 55%-ы тұрақты және уақытша жұмыспен қамтылды. Сонымен қатар, жаңа бизнес идеяларын іске асыруға арналған қайтарымсыз грантқа 158 жас тапсырып берген.
Қармақшыда биыл жалпы көлемі 24326 гектар алаңға егіс орналастырылған. Оның ішінде күріш көлемі 12773 гектарды құрайды. Биылғы жылы орналастырылған 1021 га бидайға 15 шілдеден бастап орақ түсіп, бүгінде 920 гектар бидай орылып, 386,4 тонна өнім алыныпты. Әр гектарынан орташа өнім 4,2 центнерден келеді.
Сонымен қатар, 4 мың гектар жоңышқа орылып, әр гектарынан орташа 19,8 центнерден өнім алынып, ауыл тұрғындары мен шаруашылық қызметкерлеріне төмендетілген бағада берілген. Бүгінгі күні жоңышқаның екінші орымы бойынша ору және жинау жұмыстары жүргізілуде.
Су тапшылығы жағдайында қашыртқы суларын қайта пайдалану үшін егістік жерлерді суармалы сумен қамтамасыз ету мақсатында өсірілген көкөніс, жеміс-жидек өнімдерін аяқ сумен уақытылы қамтамасыз етілген.
— Бұдан бөлек, аймақ басшысының «Тұрғындарды картоп, көкөніс және бақша өнімдерімен қамтамасыз етуін қалыптастыру» туралы тапсырмасы бойынша қосымша 316 гектар бақшалық жер дайындалып, 837 отбасы егін екті. Тұрғындардың бақшалардан алынған өнімдерді «Алқаптан сөреге дейін» тізбегін дамыту бағытында жергілікті өнімдерді делдалсыз, сату үшін арнайы орындар әзірленді. Алдашбай ахун ауылдық округіндегі су үнемдеу технологиясымен 2 гектар жерге қауын-қарбызды жабынды астында егу тәсілі қолданып, бүгінгі күні өнімдері нарыққа шығарылды. Бізде қарбыздың құны килосы 80 теңге,- дейді аудан әкімі.
Мал шаруашылығындада өсім байқалады. Атап айтқанда, төрт түлік бойынша өсім орташа 6,8 пайызды құрайды. Атап айтқанда, 2021 жылмен салыстырғанда мүйізді ірі қара 5,1 пайызға, қой 2 пайызға, ешкі 6,8 пайызға, жылқы 21,6 пайызға, түйе 8,6 пайызға, үй құстары 9,9 пайызға көбейген. Аудандағы төрт түлік мал басы санының өсуіне байланысты жайылымдық жерлердің жетіспеушілігін болдырмау мақсатында елді мекендерден шалғай орындардағы көне су ұңғымаларын тазарту арқылы, қайта іске қосу үшін 26 су ұңғымасы құжаттандырылып ұсынылған.
Аудан бойынша жолдарды жөндеу жұмыстарына 3,3 млрд. теңге болатын 115 жоба әзірленіпті. Қазіргі таңда осы жобалар ішінен «Ауыл — ел бесігі» бағдарламасы аясында 2023 жылға жүзеге асыру мақсатында Жосалы кенті, Ақай, ІІІ Интернационал, Ақтөбе, Ақжар елді мекендерінің 19,8 шақырымды құрайтын 25 көшесіне орташа жөндеу жұмыстарын жүргізуге 21 жобалық сметалық құжаттамалары әзірленіп, 560 млн. теңге қаржыны республикалық бюджеттен бөлуге облыстық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасына бюджеттік өтінім тапсырылған.
2022 жылы 594 мектеп түлектің 538-і Ұлттық бірыңғай тестілеуге қатысып, нәтижесінде орташа балл 79-ды құраған. Сонымен қатар мектеп түлектерінің 30-на «Алтын белгі», 42-не «Үздік аттестат» тапсырылған. Республикалық олимпиадаға 7 оқушы жолдама алып, 3 оқушы (№26, №250, 279) жүлделі орындарды иеленген.
Қармақшы ауданы – жыршы-жыраулар мекені. Сондықтан мәдени іс-шаралар жиі өтіп тұрады. Биылғы жылы Сыр сүлейі, ақын Тұрмағамбет Ізтілеуұлының 140 жылдығын кең көлемде атап өту жоспарланып, аудан орталығында республикалық деңгейдегі айтыс және жыраулар фестивалі ұйымдастырылатыны Қармақшының мәртебесін биіктете түседі.
Н.КӨБЕГЕНҰЛЫ
