Өткен ғасыр халқымыз үшін үмітінен күдігі басым, үйлесімінен қайшылығы мол, түрлі мақсатты көздеген мәнді де мәнсіз күрестерге тола аса күрделі кезең болғаны анық. Тарихқа үңіліп қарайтын болсақ, ашаршылық қазақ даласында 1929 жылы бірінші рет болып, кейін 1932 жылы қайталанған. Бірінші ашаршылықта бірнеше миллион халық қырылған болса, екіншісінде одан да көп халық аштықтан көз жұмды. Ал, қырылғаннан қалғандары жан сақтау мақсатында басқа елдерге босып, тозып кетті. Халқымыздың басына түскен ауыртпашылықтың үлкені жаппай саяси-қуғын сүргін кезеңі еді. Бұл бір ұлттық рухтың аяққа тапталған шағы болатын. Сол кезеңде Кеңес өкіметі ұлт зиялыларын қудалап, көздерін жою саясатын ұстанды және оны асқан қатыгездікпен жүзеге де асырды. 1938 жылдардағы қанды оқиға жаңғырығы мәңгі ел жадында. Нақақтан-нақақ ұлтымыздың көзі ашық, көкірегі ояу азаматтары «ұлтым» деймін деп «ұлы қылмыс» жасап, «халқым» деймін деп «халық жауы» деген жала жабылып атылып кетті. Талай бейбіт отбасыларының оты өшіп, ана жесір, бала жетім қалды. Қазақстан бойынша қамауға алынғандардың саны 105 мың адамды құраса, оның 22 мыңы ату жазасына ұшырады. Солардың бірі де бірегейі жерлесіміз Садықбек Сапарбеков еді.
Садықбек Сапарбеков 1902 жылы Жаңақорған ауданындағы Сырдарияның сол жағалауындағы «Балапантөбе» деген жерде дүниеге келген. Әкесі кедей шаруа болған. 1912-1917 жылдары Жаңақорғандағы орыс-түзем мектебінде оқыған. 1920-1923 жылдар аралығында Түркістан өлкелік партия комитеті жанындағы партия мектебінің коммунистік жастар одағы бөлімін басқарды, сонымен бірге Алматы, Жетісу облыстық комсомол комитетінің хатшысы қызметтерін қоса атқарды. Осы жылдар ішінде Садықбек көрнекті комсомол қайраткері Ғани Мұратбаевпен бірге зейінді балаларды қамқорлыққа алып тәрбиеледі. Сол жастардың арасынан кейін Асқар Тоқмағамбетов, Айтбай Хангельдин, Өтебай Тұрманжанов, Бейсенбай Кенжебаев, Жайық Бектұров, т.б. жазушылар шықты. Садықбек пен Ғанидың достығын, екеуінің еңбегін жоғары бағалаған философия ғылымдарының докторы, профессор Әуелбек Қоңыратбаев: «Ол кезде комсомолдың жұрт таныған екі жетекшісі болды,- деп жазды. – Бірі – Ғани, бірі – Садықбек. Ол кезде Ғани өлкелік комсомол комитетінің бас хатшысы да, Садықбек Түркістан Орталық партия комитетінің жастар бөлімінде істейтін. Бұл жылдары Орта Азия мен Қазақстан комсомолының екі белгілі қайраткері жергілікті кедей жастарын ұйымдастырып, Қызыл Армия үшін азық-түлік жинады. Бүкіл Орта Азия мен Қазақстанның комсомол активтері ол кезде осы екі тұлғаның ықпалында өсті».
Садықбек Сапарбеков 17 жасында партия мүшесі болды. Ол 1921 жылы Коммунистік Жастар Одағы атынан РГП(б) Х съезіне делегат болып қатысты. Партияның ХV, ХҮІ съездерінің де делегаты болған. Қызылорда, Қарсақбай аудандық, Ақмола, Гурьев округтік, Батыс Қазақстан облыстық партия комитеттерінің бірінші хатшысы, Қазақстан Кәсіподақтары кеңесінің төрағасы қызметтерін атқарған. Академик-жазушы Сәбит Мұқанов Садықбек туралы «Есею жылдары» кітабында да жазған. Садықбек Сапарбеков 1937 жылы қараша айында, Орал облыстық партия комитетінің бірінші хатшысы болып тұрған кезінде ұсталып, «халық жауы» деген жалған айыппен қамалды. 1938 жылы Алматы облысының Іле ауданына қарасты «Қарасу» маңындағы «Қандысай» деген жерде атылған екен. Қазіргі таңда Жаңақорған ауданындағы №125 орта мектепке және бір көшеге Садықбек Сапарбековтың есімі беріліп, ол оқыған мектепке ескерткіш тақта орнатылған.
Өз халқының болашағы жолында адал қызмет еткен және сол жолда құрбан болған ерлеріміздің атқарған істері кейінгі ұрпаққа үлгі болып қала бермек.
Ф.А.Қозыбақова,
ғылыми жетекшісі, Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ тарих факультеті, Қазақстан тарихы кафедрасының профессоры
А.Н.Аргынова,
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ филология және әлем тілдері
факультетінің 1-курс студенті
