«Тәртіпке бағынған құл болмайды» деп Бауыржан Момышұлы айтып кеткендей, қандай қоғамдық орында болмасын, әрбір тұлға өзінің іс-әрекетіне мән беріп жүруі керек. Адамдардың тату-тәтті болып, бір-бірінің өмір сүруіне кедергі келтірмей, сыйластық көрсетіп, мәдениеттілік танытуы – саналы адамның бейнесі. Мемлекеттің тыныштығын күзеткен тәртіп сақшылары көп болғанымен, қызуқандылыққа салынып, кездейсоқтықпен, тіпті қасақана жасалатын қылмыстардың болатыны жасырын емес. Темірторға жабылып, өзінің тұлғалық еркіндігінен айырылған әрбір адамның өткеніне зер салсақ, түрлі оқиғаға негізделген тәртіп бұзушылықты көреміз. Бұзақылық жасауды қанмен келген қасиетке балаймыз ба, жоқ адамның өсу процесінде өзгеріске ұшырауының салдары ма? Адамдардың уайымсыз ұйқыға кетіп, таңертең қауіпсіз оянуы үшін түн тыныштығын күзету барлық мемлекетті ойландыратын мәселе. Дегенмен тәртіп бұзушылар, қылмысқа барушылар көбінесе түнде әрекет етеді. Оның үстіне, қылмыскерлердің көпшілігі жұмыссыздар екенін ақпарат көздері растап береді. Оңай олжамен қаржы тауып, болашағын болмашы дүние үшін баянды еткісі келетін қылмыскерлердің біз жүрген қоғамда бірге тыныстап, бірге жүргені белгілі. Екі қолға бір күрек ұстаудың орнына, екі қолын суық қарумен алмастырған қылмыскерлер көпшілікке қоқан-лоққы көрсетіп, қоғамның берекесін кетіретіні айтылып та, жазылып та жүр. Әлеуметтік желілердің адам өмірінде үлкен маңызға ие болғанынан бері, түрлі сұмдық оқиғалардың халықтың танысуы жиілеген. Жаға ұстататын жайттардың көп тарауы көптің көзін үйретіп, қылмысқа қалыпты құбылыс деп қарайтын адамдардың артпасына ешкім кепілдік бере алмайды.
Бұзақы адамдар бұл өмірге қылмыскер адамның миссиясында келмейді. Өмірде түрлі жағдайдың болатынын ескерсек, осы жолды таңдаудың да өз себебі барын ескеріп, зерттеуіміз керек. Адамнан өз үстемдігін көрсету көне дәуірдің үстем тап өкілдерінің біздің заманда басқа кейіпте қайталануының дәлелі. Әлімжеттік көрсетудің бастауы білім ошақтарынан басталады. Мектепте орын алатын теріс әрекеттер – баланың болашақта жасайтын әдеттерінің бастамасы. Қазіргі таңда өтпелі кезеңнің өтінде өмір сүріп, өзінен жасы кіші оқушыларды таяқтап жүрген оқушылардың барын жасыра алмаймыз. Баланың қолындағы бақырға жармасып, бір күндік асымен «қамтамасыз етіліп жүрген» мектептің бұзақыларының мектептен кейінгі өмірінде, қалыпты қоғамның дамуына кедергі келтіруі мүмкін жағдай. Сол себепті де бұзақылықтың алдын алуы үшін ата-ана мен мектептің байланысын тығыз орнатып, балаларға бақылауды күшейту керек. Мемлекетіміздің барлық өңірінде бір-біріне ұқсас қылмыстардың көптігімен күресу үшін түрлі шараларды жүзеге асыру – басты әрі міндетті шаруа.
Облысымызда да осы тақырыпқа байланысты құқық бұзушылықтың алдын алу бойынша мәжіліс болып өтті. Бұл келелі жиынға облыстық білім басқармасының басшысы Мейрамбек Шермағанбет пен кәсіптік және техникалық оқу орындарының басшылары қатысты. Құқық қорғау органдарының өкілдері, колледж директорлары және тәрбие ісі жөніндегі орынбасарлары, психолог мамандар қатысқан жиында жыл басынан бері мектеп пен колледж ішіндегі құқық бұзушылықтар, оқушылар мен студенттердің бір-біріне көрсететін әлімжеттілігі, дене жарақатын салу бойынша орын алған мәселелер талқыланды. Жекелей жасалатын қылмыс, топтық төбелестер мен құқық бұзушылықты жасайтын кейбір колледж студенттерінің мәселелері қаралды.
Облыстық полиция департаменті ювеналды полиция бөлімінің аға инспекторы Раушан Абдразақова кәмелетке толмаған жасөспірімдердің жасаған құқық бұзушылықтарын баяндай келе, қылмыстардың алдын алу мен жол берілмеуі үшін салалық басқармалармен бірлескен іс-шараларды жүзеге асыру керек екендігін айтып өтті.
Жиында облыстық білім басқармасының бөлім басшысы Бекжан Есенбаев техникалық және кәсіптік білім беру мекемелерімен құқық бушылықтың алдын алу мақсатында жасалған жұмыстарға тоқталды. Білім алушылармен тәрбие бағытындағы жұмыстарды күшейту керек екендігін айта келе, өз ұсыныстарын жеткізді.
Басқарма басшысы Мейрамбек Зинабдинұлы отырыс соңын қорытындылап, колледж директорларына, білім беру ұйымдарында құқықтық тәрбие беруді күшейтіп, ата-аналармен тығыз байланыс орнату керектігін тапсырды.
Облысымыздың білім ордаларының ішкі тәртібімен танысып, оқушылардың, студенттердің іс-әрекеттеріне алаңдағаны көңілге жылу сыйлайды. Әрбір өңір өздеріне қарасты мекемелерге алаңдатушылық танытса, тұтас елдің тыныштығын қалыптастыру оңайға түседі. Біздің өңір де бұл жиынмен тоқтап қалмақ емес. Алдағы уақытта жиында айтылған тапсырмалар орындалып, ұсыныстардың да жүзеге асырылатынына сеніміміз мол.
Білім алушы жастардың тек білім алып, басқа жаман іс-әрекеттермен айналыспауы үшін түрлі жиындардың болып, түрлі қылмыстың алдын алу мақсатында біріккен жұмыстар атқарылуы керек-ақ. Себебі, «ұяда не көрсе, ұшқанда соны ілетініндей», жасөспірім кезеңінен қылмысты жанына серік етіп, құқық бұзушылықпен айналысатын жастар өздерінің ересек болған шағында қылмыстарының да деңгейін жоғарылатуы бек мүмкін. Ел болашағы қазіргі жастардың қолында, бірақ болашағымызды жастар қолымен жарқын етуі де, керісінше болуы да мүмкін екендігін ұмытпаған жөн. Оқушылардың біліммен үлкен жетістікке жететінін, тәртіп бұзудың, қылмысқа барудың соңы темірторға қамалу екендігі туралы түсіндірме жұмыстар жүргізілуі керек. Ата-аналар балаларының болашағы үшін барлық шаруаны білім ордаларына ысырып қоймай, үйдегі бала тәрбиесімен айналысып, болашағына жауапкершілікпен қарағаны дұрыс.
Қазақбай ӘНДЕШ
