Әкімдер журналистерден нені жасырып жүр?
Әр апта сайын Үкімет мәжілісінен кейін облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаевтың төрағалығымен облыс әкімдігінде жиын өтеді. Ол жиынға жергілікті тәуелсіз ақпарат құралдары шақырылмайды. Өздерімен өздері. Әкімдіктегі қайбір жаңалықты қазір әлеуметтік желідегі облыс әкімінің баспасөз хатшысының болмаса әлеуметтік желідегі белсенді қолданушыларының жазбасынан көреміз. БАҚ өкілдерін неге шақырмайтынын сұрасақ, «жабық жиналыс» дейді, халықтың үні саналатын журналистерден нені жасырып жүргенін білмедік.
Уақытты сәл кейін шегерсек, облысқа М.Құл-Мұхаммед келгенде әуелгіде жергілікті БАҚ-на қырын қарағаны бар еді. Жергілікті журналистерді екіге бөліп, тәуелсіз БАҚ өкілдері жиындардан тыс қалған еді. Кейін тәубесіне түсіп, барлық ақпарат құралдары меншік нысанына қарамастан шақырылды. Жиналыста журналистерге арнап орындықтар белгілеп қойды. Одан кейін 2008 жылы Болатбек Қуандықов әкім болып келгенде ақпарат құралдарына жақын болды. Ақпарат алмасуда қиындық тумады. Ақпарат құралдарына тиісті есебін беріп отырды. Тікелей эфирге де журналистермен бірге шықты. Қуандықов кеткеннен кейін жағдай өзгерді. Осыдан он жыл бұрын облыс әкімі болып Қырымбек Көшербаев келгенде журналистердің жиындарға қатысуы шектелді. Дегенмен кейін жағдай сәл өзгерді. Бірнеше ай әкімдік орындықта отырған Қуанышбек Ысқақов журналистермен де, қоғамдық кеңес мүшелерімен де бірнеше рет кездесті. Ал, қиын сәтте әкім болып келген Гүлшара Әбдіқалықова да журналистерге бөтен болған жоқ. Бірақ журналистер алдына бір рет ғана шықты. Қалған уақытта орынбасары БАҚ-тың басын қосып отырды, сөзіне құлақ тосты. Ал, қазір қалай? Н.Нәлібаев журналистермен қанша рет кездесті? Әзірге кездескен жоқ. Себебін баспасөз хатшысынан сұрағанымызда әкімнің жұмыстардан қолы босамайтынын алға тартты.
Нәлібаев аудан әкімдеріне не үшін шүйлікті?
Біз желіден танысқан бір жағдай, жақында облыс әкімі Н.Нәлібаев аудан әкімдері мен басқарма басшыларына шүйлігіп, сынның астына алыпты. Сонымен облыс әкімдігінде не болып жатыр дейсіз ғой. Өткен «жабық жиналыста» күн тәртібінен тыс орындаушылық тәртіп мәселесі де қаралыпты. Бұл жөнінде облыс әкімінің аппарат басшысы Шахмардан Байманов баяндапты.
Бұған дейінгі мәжілістерде берілген тапсырмалар арнайы ақпараттық жүйеге енгізіліп, күнделікті мониторинг жүргізіледі екен. Мониторинг нәтижесіне қарағанда, тапсырмалардың 784-і, яғни 54,2%-ы орындалған, 230-ның немесе 15,9%-ның әлі мерзімі бар, 131-і уақытынан кеш орындалған, ал 131-і ішінара және 170-і мерзімінде орындалмаған. Орындалмаған тапсырмалардың 71 пайызы 5 мемлекеттік мекемеге тиесілі, олар – Қызылорда қаласының әкімдігі 51 тапсырма (30%), Қазалы ауданының әкімдігі 12 (7%), құрылыс, сәулет және қала құрылысы басқармасы 24 (14%), энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасы 17 (10%), ауыл шаруашылығы және жер қатынастары басқармасы 17 тапсырма (10%).
Бізден жасырып отырған мәліметтер осы! Бірақ аймаңдай болып желіде жарық көрді. Бұған дейін қала және аудан әкімдіктерінің, облыстық басқармалардың лауазымды тұлғаларына тәртіптік шара көрілгенімен, нәтиже шығармағаны ескертілді. Облыс әкімі жүктелген міндеттерге салғырттық танытқан лауазымды тұлғаларға қатысты тәртіптік жаза қолдануды талап еткен. Атап айтқанда, орындалмаған тапсырмаларының саны басым Қызылорда қаласы мен Қазалы ауданы әкімдеріне қызметке толық сәйкес еместігі туралы тәртіптік жазасын қолданған. Енді себебін көрейік.
Өткен «Үлгілі елді мекен» конкурсының «Қызылорда қаласының үлгілі шағын ауданы» номинациясын қаладағы «Арай-2», «Сырдария», «Бәйтерек-Шұғыла» шағын аудандары жеңіп алғаны белгілі. Аталған шағын аудандарда сквер, спорттық ойын алаңдары салынуы, көше жарықтандырылуы қажет болатын. Алайда, Қызылорда қаласы әкімдігі жоба-сметалық құжаттарын әзірлемеген, бюджеттік өтінім ұсынбаған. Осы мүмкіндікті тиімді пайдаланып, түйткілді мәселелері көп облыс орталығын абаттандыруға ынта танытпаған, тиісті жұмыстарды қолға алмаған қала әкімінің жауапкершілігіне қатаң сын айтылған.
Қала әкімдігі «Қызылорда-Жезқазған» автожолының «Құмкөл» кен орнынан Қызылорда қаласына дейінгі кіреберіс бөлігін салу жобасын уақытылы әзірлемегендіктен, жол құрылысына тартылатын жобамен 4 млрд. теңге қаражат келмей қалуы мүмкін екен.
— Бұл жоба жайында «ҚазАвтоЖол» филиалының басшысы Ерұлан Жүнісов 3 ай бұрын айтты. Жұмысты реттемегені, тапсырманы орындамағаны, тиісті жобаны әзірлемегені үшін қала әкімі Асылбек Шәменовке қатысты тәртіптік шара қолданылсын. Он күнде дайын болатын жобаны үш ай бойы созбалаңға салуды қалай түсінуге болады? Бұдан бұрын тапсырмаларды мерзімінде орындамағаныңыз үшін «қатаң сөгіс» алдыңыз, әрі қарай «қызметке толық сәйкес еместігі туралы ескерту» тәртіптік шарасы қолданылады.
Кешегі «Үлгілі елді мекен» конкурсына қала әкімдігі бір де бір жоба ұсынбадыңыздар. Конкурсқа қатысқан жоқсыздар. Қызылорданы тазалық пен көгалдандыру, абаттандыру шараларынан сырт қалдырып, сквер, балалар және спорт ойын алаңдарын салу, көше, аулаларды жарықтандыру сынды жобаларды жүзеге асыру мүмкіндігін тиімді пайдаланбадыңыз. Әйтпесе Қызылордада абаттандыруды қажет ететін аулалар, шағын аудандар жеткілікті емес пе? Мұндай жағдайда немқұрайлылық танытып, әрекетсіз қалуыңызды түсіну қиын. Онсыз да жұмысыңыздың басым бөлігін біз атқарудамыз» – деді Нұрлыбек Машбекұлы.
Тағы бір кемшілік, облыс әкімдігі «Қазақстан темір жолы» АҚ-мен теміржол вокзалын қайта жаңғырту жобасына 577 млн. теңге тартқан, істі үйлестірген, бірақ жұмыс мерзімінен кешігіп жатқанға ұқсайды. Ал, Талсуат кентіндегі клуб өткен жылы пайдалануға берілуі тиіс болса да, әлі күнге дейін табысталмаған.
«Бәйтерек» тұрғын ауданына «Қызылжарма» каналы арқылы қатынайтын көпір 14 қыркүйекте тұрғындар игілігіне беру керек болса, бұл жұмыстың да 95 пайызы ғана бітіпті. «Ауыл – ел бесігі» жобасы аясында Қызылжарма ауылдық округіндегі көшелерді жөндеуге бөлінген қаржы жарым-жартылай игерілген, тіпті бір көшеге бөлінген ақша мүлдем игерілмеген. Айтатындай-ақ бар екен.
«Ауыл – ел бесігі» аясында биыл облыстың 47 елді мекенінде 12,2 млрд. теңгенің 216 жобасы жүзеге асырылуда. Бүгінгі күнге қаржының игерілeуі 80,6 пайыз, республикалық бюджеттен қаржыландырылған 63 жобаның 36-сы іске қосылып, бөлінген қаржының 77,4 пайызы игерілген.
Енді Қазалыға келейік. Қазалы ауданында да «Ауыл – ел бесігі» жобасымен Әйтеке би кентіндегі көшеге жүргізілетін орташа жөндеу жұмысы, кенттегі 250 орындық мектеп пен аудан орталығындағы 600 орындық мәдениет үйінің құрылыстары тұралап қалған. Сондықтан 12 хаттамалық тапсырманы уақытылы орындамаған әрі бұрын «қатаң сөгіс» алған Қазалы ауданының әкіміне «қызметке толық сәйкес еместігі» туралы ескерту беріліпті.
Басқа аудан әкімдерінің жұмысына жан-жақты талдау жасалып, жауапкершілігі қаралатын болыпты. Әсіресе, «Ауыл – ел бесігі», «Ауыл аманаты» сынды бағдарламаларды жүзеге асыру қарқынын төмендеткен, кемшіліктердің алдын алмаған басшыларға тәртіптік шара көрілмек.
Үкімет мәжілісінен кейін облыс әкімінің төрағалығымен өтетін жиналысқа күн тәртібіне сәйкес қажетті мекеме басшыларын қатыстырмағаны үшін Арал, Қармақшы, Жалағаш, Сырдария және Жаңақорған аудандарының әкімдеріне «сөгіс», тапсырмаларды мерзімінде орындамағаны үшін облыстық энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы басқармасы басшысына «сөгіс», құрылыс, сәулет және қала құрылысы, ауылшаруашылығы басқарма басшыларына «қатаң сөгіс» тәртіптік шарасы қолданылған.
Облыс әкімінің бірінші орынбасары Серік Қожаниязов пен облыс әкімінің орынбасары Мейрамбек Шермағанбетке жетекшілік ететін салаларында көптеген кемшілік анықталғаны ескертіліп, бақылауды күшейту міндеттеліпті.
Н.Көбегенұлы
