Қозғалыста болу қажыр-қайратты қалыптастырып, денені шынықтыратынын ешкім жоққа шығара алмайды. Серуендеудің өзі сергектік сыйлағанда, спортпен шұғылдану саулықтың негізгі кепілі болмақ. Қимыл-қозғалыссыз күн кешудің күңгірт тұсы – бойда қан айналымы дұрыс жүрмейді. Әлбетте, бұл ағзадағы аурулардың асқынуына әкеп соқтырады. Сондықтан қан айналымын жақсарту үшін жиі жаттығу жасауға әуестену қажет. «Қазір жүгірмесең, ауырғанда жүгіруге тура келеді» деген тәмсілдің жаны бар. Не дегенмен денені шынықтыру саулықты сақтаудың қуатты құралы екенін қаперде сақтаған жөн. «Дұрыс жолға қойылған дене шынықтыру ойындары оқу-білім алуға бөгет емес, қайта бойды сергітіп, ойына жәрдем ететін нәрсе» деп Ғ.Мүсірепов атап көрсеткендей, ақылдың да алғыр болуына септігін тигізетін спорттың маңызы ерекше. Еркіндік пен ептіліктің егіз ұғымын жанына теліп жүрген спортшылар бұл салада ермек үшін емес, еңбек үшін терлеп жүр. Облысымызда сарқылмас күшін сарп етіп, жігерін жетістіктің жолында қайрап жүрген қайраттылардың бағындырған белесі де аз емеc. Олай болса, Сыр спортшыларының жеңісін жіпке тізіп көрелік.
Салауатты өмір салтын ұстауда ұтымдылық пен ұшқырлықтың үлесін арттырып жүрген жандар ұмтылмаса, ұтылмайтыны белгілі. Мұны еңбек пен шынығудың арқасында шымырланған спортшылар Талдықорған қаласында ауыл жасөспірімдерінің ІV-ші жазғы ойындары барысында дәлелдей түсті. Төрт жылда бір рет болатын бәйгеде түрлі спорт түрінен бақ сынаған жастар жігерлілік танытты. Мәселен, қол күрес бойынша спортшы Нұрасыл Төленді Қызылорда облысы құрамасының қоржынына қола жүлдені салып үлгерді. Грек-рим күресінде де белі бүгілмеген палуандар жүлделі орындармен жеңісті еселей түсті. Дүбірлі доданың бірінші күні Бақыт Жаңаберген 45 келі, екінші күнінде Шыңғысхан Әбдіхалымов 48 келі салмақ бойынша жеңімпаз атанса, Біржан Нағашыбай қола жүлдеге ие болды. Сондай-ақ, жаттықтырушылары Амирбек Айнадинов пен Ғанибек Нысан балаларды жеңісімен құттықтап, сәттілік тіледі. Өңіріміздің мәртебесін асқақтатуға бел буғандар ой дәрежесіндегі сайыста да сан соғып қалған емес. Логикалық ойлау қабілетті арттыратын тоғызқұмалақ тақтасында тосылып қалмаудың өзі жеңіске жақындататын қадам. Талдықорған қаласында өткізілген жазғы ойында тоғызқұмалақ сайысының қорытындысы бойынша Қызылорда құрамасы командалық есепте 1-орын иеленді. Ақыл-ой сайысында алғырлығымен алға озған спортшылардың жаттықтырушылары – Марат Рахметов және Елеусін Білімжан. Сонымен қатар, асық ату мен үстел теннисінде де мерейді үстемелеген құрама мүшелері нағыз ойынды көрсетті. Яғни, бес асықтан қыздар құрамасы Сабина Кеңесбекова, Әсем Жақсылықова мен Балнұр Сыдық 3-орынды және үстел теннисі бойынша Бағдәулет Асылбекұлы, Тимур Сайлаубаев, Нұрсат Бұлдырықов жүлделі 3-орынмен марапатталды. Ал, волейбол сайысында Қызылорда облысының қыздар құрамасы волейболдан чемпион болды. Жеңіске жету жолында жығылмауға әрекет еткендер көгалдағы хоккейден 2-орынды қанжығаға байлады. Сонымен, Талдықорған қаласында ауыл жасөспірімдерінің ІV жазғы ойындарының есепті қорытындысымен Сыр елі бестіктің қатарына еніп, тұғырдан көрінді. Келесі ойындарда да тыңғылықты дайындық пен тынымсыз еңбекті тоғыстырса, биікті бағындыратынына сенім мол.
Облысымызда әлемдік деңгейде де өзін мойындатып жүрген сайыпқыран спортшылар жетерлік. Мәселен, 28-30 шілде аралығында Болгарияның София қаласында таеквондодан кадеттер арасында Әлем чемпионаты өтті. Байрақты бәсекеде Сыр елінен 33 кг салмақта Нұрперзент Саматұлы 3-орын иегері атанды. Жеңіс жолынан жаңылмаған жеңімпаздың жаттықтырушылары – Нұрлыбек Сухан, Мырза Нұрланұлы мен Ербол Бейсенбай.
Спорт әлемінде бірлі-жарым жеңіспен шектеліп, аз ғана марапатты місе тұтпаған дарындылар дара жолын жалғастырып келеді. Бұған 25-30 шілде аралығында Өзбекстанның Ташкент қаласында теннистен өткен ITF J3 Tashkent халықаралық турнирі дәлел. Жарысқа Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Үндістан, Ресей, Тайпей, Иордания, Сингапур, Италия, Корея, Түркия, Қытай, Израиль мемлекеттері қатысты. Халықаралық турнирде Сыр спортшысы Ерасыл Ерділда жұптық ойында жеңімпаз атанды. Жеңіс тұғырынан көрінген жастың жаттықтырушысы – Қанат Нұрмаханов. Облысымыздың абыройын асқақтатып, ардақтап жүрген айбындылар жүлделерден қол үзген емес. Атап айтсақ, зілтемір көтеруде жаншылмаған, жеңістен тартынбаған спортшылар Ташкентте ауыр атлетикадан Азия чемпионатында марапатқа ие болып, қуанышты көбейткен еді. Осы орайда, облыстық мәдениет және спорт басқармасы басшысының орынбасары Асылжан Жаманқұл мақтаныштарымыз Төлеген Азамат, Динара Қыпшақбай, Айсамал Сансызбаева және жаттықтырушылары Альберт Хакимулинді қабылдап, Сыр еліне сыйлаған қуаныштары үшін алғысын білдірді. «Сіздерге үлкен үміт артып отырмыз, алдағы әлемдік додаларды бағындыратындарыңызға сеніміміз зор, ал біз өз кезегімізде аянып қалмаймыз» деді А.Зұлфқарұлы құттықтау сөзінде. Әлбетте, қолдау мен сенім қатар жүрген уақытта алар асудың көп болатыны ақиқат. Ал, үмітті ақтауда сенімді арқалаған спортшылар қалыс қалмақ емес.
Түрленген спорт түрлерінен тартыншақтамай, қай-қайсысында да қайсарлық көрсетіп, мықтылығымен марапат мінберінен көрініп жүргендер жауапкершілік танытуда жалтарған емес. Асылында, толастамаған марапаттар үлкен жеңісті жақындататыны сөзсіз. 28 шілде – 8 тамыз аралығында Алматы қаласында стенд атудан ХХ Азия чемпионаты өткені көпке мәлім. Чемпионатта Сыр спортшылары 4 алтын, 1 күміс, 2 қола медаль иеленді. Әлішер Айсалбаев алтын медаль, ал Илья Пенков 3 алтын медаль иеленді. Сондай-ақ, жеңістен жырақ қалмаған қыздар Нұрай Жәнібекқызы мен Айжан Досмағамбетова күміс, қола медаль еншіледі. Сыр спортшылары самбо күресінен де сан соғып қалмайтынын дәлелдеді. 6-8 тамыз аралығында Алматы облысы, Қонаев қаласында жағажай самбо күресінен І республикалық турнир өткен болатын. Турнир қорытындысымен ерлер арасында Мақсат Бақытов 71 кг салмақпен 1-орын, 58 кг салмақпен Нұржан Тумырзаев 2-орын, дәл осындай салмақпен Диас Алпысбаев 3-орынға табан тіреді.
Бақ пен бап қатар сыналатын бәйгеде биіктен көріну – абырой. Әр елдің кіл мықтылары қатысқан байрақты бәсекеде топ жарып, жүйрік атану тіптен оңай емес. Бірақ, жеңіс жалауын желбіретуге асыққан асқақ арманды спортшыларымыз өте көп. Мәселен, 174 елден 200-ге жуық татами шебері қатысқан Азия біріншілігінде ел құрамасы бір алтын, екі күміс және бес қола жүлдемен жалпы медаль кестесінде төртінші орынмен аяқтаған болатын. Соның екі қола жүлдесі Сыр палуандары Мағжан Шамшадин мен Нұрлыхан Шарханға тиесілі. Мағжан Шамшадин бұған дейін Хорватияның Загреб қаласында өткен Дзюдодан халықаралық «Grand Frix» турнирінің жеңімпазы атанған болатын. Сонымен қатар, арасына бірнеше күн салып, Азияны бағындырды. Осы орайда, облыс әкімінің орынбасары Нұрымбет Сақтағанов өңіріміздің атын абыроймен аспандатып жүрген қос қола жүлдегерлерін және бапкері Қален Қалиұлын қабылдады. Жылы лебізін білдірген Нұрымбет Аманұлы жеңімпаздарға сәттілік тілеп, қашан да ел намысын биік ұстап, көк туымызды көкке көтерер спортшыларға қолдау білдіретіндігін, бұл облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаевтың да жіті назарында екендігін жеткізді.
Жеңіске толы көрініс тамыз айында да толастамады. Жақында Маңғыстау облысында мүгедектер арасында тұрып ойнау жағажай волейболынан Қазақстан Республикасының чемпионаты және отырып ойнау жағажай волейболынан халықаралық турнир болып өтті. Нәтижесінде Қызылорда облысы құрамасы чемпионаттан да, турнирден де жүлдемен оралып, 3-орын бұйырды. Сайып келгенде, барлық жастың бірлесіп, спорт саласын дамытуға атсалысып жатқандығы көңіл қуантады. Қаршадайынан қайратын шыңдап жүрген жас өскін де оқ бойы озық болуда. Ақмола облысы, Көкшетау қаласында өткен көкпар және аударыспақтан 2005-2007 жылғы жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында Асхат Тұрғанбек, Диас Әбден, Нұрдәулет Мақсат 3-орынды иемденді. Спорттың салмағын сезінгендер жеңіске жеңіл жетуді көздемейді. Ауырлық артылса да, шыдамымен шыдап бағатындардың әр кез бағы жанатыны белгілі. Сыр спортшысы Айзада Мүптілда да осы қағиданы берік ұстанатын тәрізді. Ол Түркияда өтіп жатқан V Ислам ойындарында ауыр атлетикадан жеңімпаз атанды. Айзада серпе көтеруде 116 келі, жұлқа көтеруде 150 келі зілтемірмен ислам ойындарының рекордын орнатты. Жарыс қорытындысы бойынша 266 келі зілтемірді бағындырып, 1-орын иеленді. Ұстанымы мықтылардың жығылмайтыны, сертіне беріктердің сүрінбейтінін негізге алсақ, елінің үкілеген үмітін ақтауда ақсап қалмайтыны анық.
Қорыта айтқанда, спорт саласының дамуы – спортшылардың жетістігі, жаттықтырушылардың еңбегі, басқармалардың қолдауымен өлшенеді. Олай болса, үштікте үндестік табылса, дамуға да қосылатын үлес артпақ. Сыр спортшыларының жеңісі мен даңқы осынысымен биік.
Замира ҚОНЫСЖАН
