Дүниеге келгенен кейін адам баласының ерекше болып жаратылуына, отбасы тәрбиесі, жүрген ортасының әсері, оқығаны, көрген-білгені оның бүкіл өміріндегі адами тұлғасының, бітім-болмысының қалыптасуына әсер етеді. Біреулер мінезге бай, бітімі бөлек жан деп бағаланса, енді бірін мінезге жарымаған екен деп жазғырып жатамыз. Қазақы мінез-құлқымен мінезге бай адамның қарапайымдылығы, кішіпейілділігі, білімділігі, достыққа адалдығы, ақкөңілділігі кімге болса да ұнамды болатыны даусыз. Осындай жандардың қатарынан өз орнын алған жандардың бірі – қарт ұстаз Сүлейменов Қоңырқұлжа. Бұл кісіні өзгелерден ерекшелендіріп тұратын бір қасиеті – оның өзін барлық уақытта бірқалыпты ұстауы, ешқашан асып таспайды, қанша биіктерге қол жеткізсе де, жоғарыдан шалқая қарамайды, үнемі шын пейілмен амандық-саулық сұрасып, ұлықпын деп шіренбей, кішік болып елпілдеп жүргені.
Сүлейменов Қоңырқұлжа 1943 жылы 6 ақпанда Шымкент облысының Мақтаарал ауданында қарапайым отбасында дүниеге келіп, сондағы қазақ мектебін 1961 жылы үздік бітіріпті. Ұстаз деген қасиетті ұлы ұғым, шындығында ұстаз-мұғалім барлық мамандық иесін тәрбиелейтін, оқытып үйрететін абзал жандар. Ұстаз алдынан тәрбие алмайтын жан жоқ. Ұстаз берген тәрбие әрбір жанның өміріне жол сілтер шамшырақ болары анық. «Мұғалім мамандығы – барлық мамандықтың анасы» деген нақылды көңіліне ұялатқан Қоңырқұлжа мұғалімдік мамандығын таңдап, Ташкент қаласындағы педагогикалық училищеге оқуға түсіп, 1965 жылы жоғары дәрежеде тәмамдап, туған жері Мақтаарал ауданына қайта оралады. Аудандық білім бөлімі жас маманды Калинин атындағы ауылға бастауыш мектептің мұғалімі етіп жібереді. «Білім инемен құдық қазғандай» деп дана халқымыз айтқандай, білім жолы қиын да күрделі жол, әсіресе мектеп табалдырығын аттаған әрбір бүлдіршін, алғаш білім нәрін бастауыштан бастайды. Бастауыш сынып – оқушының көзқарасын, шығармашылығын, адамгершілік, мейрімділік қасиеттерін қалыптастырады. Бұл кезеңде балаға білім берумен бірге тәрбие қатар жүреді, сондықтан да білім мен тәрбиені бала бойына алғаш сіңіретін де бастауыш сынып мұғалімдері. «Қыран түлегіне қайтпас қанат сыйлайды, ұстаз шәкіртіне талмас талап сыйлайды» демекші, ұстаз қай кезде де мектептің жүрегі, қоғамның тірегі. Қоғам тұлғаны қаншалықты жетілдірсе, жетілген тұлға қоғамды соншалықты дәрежеде дамытады. Сондықтан қоғам дамуында білім беру ең маңызды мәселе болып қала береді. Келер ұрпақ алдында зор жауапкершілік жүгін арқалап жүрген Сүлейменов Қоңырқұлжа ең алдымен өзінің білімін, біліктілігін арттыру мақсатында Шымкент қаласындағы педагогикалық институтқа сырттай бөліміне оқуға түсіп, еңбек ете жүріп білімін жетілдіре түсті.
Мектепте үлгілі ұстаз бола жүріп, өзінің білімі мен іскерлігін, ұйымдастырушылық қабілетін көрсете білді, әрбір тапсырылған істі үлкен жауапкершілікпен орындап, өз міндетіне деген адалдығы мен тиянақтылығы, істің жөнін білетіндігі, айналасындағыларға деген ықылас-ілтипаты мен адамгершілік қасиеті әріптестері арасында беделін өсірді. Директордың оқу-ісі жөніндегі орынбасары қызметінде жүрген кездері мектептің материалды-техникалық базасын жақсартып, мұғалімдер құрамының ғылыми деңгейі мен кәсіби біліктілігін арттыруға ерекше көңіл бөлді. Аз уақыт ішінде мектеп жұмысын талапқа сай жаңа деңгейге көтеріп, түрлі тақырыптарға білім берудің әдістемелік семинарлар, дәрістер ұйымдастырып, баспасөз беттеріне мақалалар жариялап отырды. Түлектерге үнемі бағыт-бағдар беріп, шәкірттері мен ұжымның, көпшілік пен қоғамның құрметіне бөленді.
Ұйымдастырушылық қабілеті мен іскерлігі себеп болуы керек, осы мектептің директорлық қызметіне бекітілді. Бұл жұмысты да абыроймен атқарады. Ол жаңашыл директор, ешқашан дауыс көтермей, ешкімнің ар-намысына тимей, ашуды ақылға жеңдіріп отырды, қызметкерлер мен оқушыларды кейбір жағымсыз істері үшін жазалауға, зәбірлеуге жоқ, кешірімді жан бола білді.
Басшылықты ол ең алдымен оқушылардың сабақ оқуына мүмкіндік жасаудан бастады, кітапхананы үлкейтіп кітап қорын көбейтті, оқу процесіне қажетті техникалық көмекші оқу құралдардың базасын құрды, мұғалімдерді білімін жетілдіру үшін басқа қалаларға оқуға жіберіп тұрды.
Қ.Сүлейменов мектепті жиырма бір жыл басқарды, ол басқарған мектеп облысқа ғана емес, республикаға белгілі болды. Ондағы ұстаздар қауымы білімді, парасатты, бала тәрбиелеудегі іс-тәжірибенің үздік мұғалімдері атанды. Мектеп бітірген оқушылардың көпшілігі жоғары білімді, еңбекқор елге белгілі қоғам қайраткерлері мен озат қызметкерлер бола білді. Бұл директор ағайдың іскерлігінің бір көрінісі.
Қоңырқұлжа Сүлейменовтің оқу-ағарту ісіне сіңірген еңбегі кезінде өз дәрежесінде бағаланып отырды, Қазақ ССР Оқу министрінің «Құрмет Грамотасы», республика, облыс, аудан оқу ағарту білім бөлімдерінің «Құрмет Грамоталары», «Алғыс хаттарымен», Мақтаарал ауданының «Құрметті азаматы» белгілерімен марапатталды.
Құран Кәрімде айтқандай, «қара түнектен, жарық нұрға алып шығатын қастерлі нәрсе – білім» десе, жоғарыда айтқандарымыз ұстаздың білімділігін, өз мамандығын меңгергендігін көрсетеді. Тұлға өмірінде үлкен тәрбие мен таусылмас білім ошағын санасына ұялатқан ұстазын мәңгілік есінде сақтайды.
«Ұстаздарым – ақылгөй, ағаларым,
Түпсіз терең білімді даналарым.
Сендер берген білімнен қанып ішіп,
Ұстаздықтың ауылын жағаладым»,- дегендей, өмірдің даңғыл жолына шыққан оқушылары білікті ұстаздарынан білім алып, мемлекеттің өсіп-өркендеуінің, бәсекеге қабілетті болуының ең басты ошағы – ұстаз берген білімде екенін ұғынып, мектеп түлектері ұстаз жолын жалғастыруда. Сондықтан да дамудың ең биік көкжиегінен көрінгісі келген кез келген мемлекет ең алдымен, білім беру саласын дұрыс жолға қойып, сапасын көтеруді мақсат етеді. Ендеше бәсекеге қабілетті, рухы биік ұрпақ тәрбиелеу жаңа формация мұғалімінің еншісіне тиері анық.
Қоңырқұлжа ағаның өмірлік жансерігі, жұбайы Мағрипа апай да мектеп мұғалімі, ағайдың көмекшісі, кеңесшісі, ақыл қосар демеушісі, екеуі бір ұл, бір қыз тәрбиелеген үлгілі отбасы. Қай кезде барсаң да, есігі ашық, дастарханы жаюлы қонақжай жанұя, көпшіл жандар. Отбасында да үлкен парасат иесі, ұл-қызын мейрімді бала, білімді дана болуға баулыды, оларға жоғары білім иесі атанып, қоғамға пайдалы қызметкер болуларына күш салды.
Бар ғұмыры білім бедерімен айшықталған аға буын қадірмені, жайсаң азамат, тамаша педагог қазіргі таңда 2019 жылы зейнетке шыққаннан бері Жаңақорған ауданында тұрады. Қоңырқұлжа ұстаз қалған өмірін немере-шөберелері, туған-туыстары мен ауылдастарының жастарын тәрбиелеуде, ақыл-кеңестерін беруге арнауда.
Мағжан Жұмабаевтың: «Алты алаштың басы қосылса, төрдегі орын – мұғалімдікі» деп айтқанындай, қай қызметте болса да, еңбекқор, адал, тиянақты, табысты еңбек атқарып, халықтың сүйіспеншілігіне бөленген Қоңырқұлжа ұстаздың орны – төр.
Ө.Қожақұлы
