Дін – адамның тылсым құбылысқа сеніп, бұл әлемді басқаратын жаратушы бар екендігіне мойынсұнатын ғылым. Қазақ даласына ислам діні VІІІ ғасырда келген. Болмысы мен табиғатына жақын болғандығы үшін ата-бабаларымыз ислам дінін қабылдағаны туралы тарихшылар сөз етеді. Қазақ халқында исламды берік ұстаған тұлғалар жетіп артылады. Әбу Насыр әл-Фараби, Мұхаммед Хайдар Дулати, Исмайыл әл-Жауһари секілді исламды дәріптеген тұлғалардың еңбектері бүгінгі күні құнды. Ұлтымыздың асыл дініне сызат түсірген кезең Кеңес үкіметінің құрамында болған уақыт. «Құдай жоқ» деп халықты құлшылығынан бас тартқызып, исламды дәріптейтін болса, қылмыстық іс қозғап, өлім жазасына дейін кескен кезеңнен ата-бабаларымыз өтті. Өз айтқандарынан танбай, қасқайып қарсы тұрған ислам дініне адал асыл ата-бабаларымыздың ерлігін ұрпақтары ұмытпақ емес.
Ислам діні мейірімділік пен қамқорлықтың діні десек қателеспейміз. Ата-анаға құрмет, қыз баласын қадірлеу – ислам дінінің көрінісі. Әлсіз жандарға қол ұшын беріп, оларды өмірдің бір бөлшегі ретінде бағалау – мұсылман адамның әдебі. Ислам дінінде адамзатты қинап, зорлап дінге әкелу деген қағида жоқ. Адам өзі жүрек қалауымен өз таңдауын жасай алады. Ислам діні барша әлемдегі адамдарға ортақ дін екендігін ислам ғұламалары айтудан жалыққан емес. Барша адамзатты бірлікке шақырып, адам баласының бір-бірімен бауыр екендігін ислам діні дәріптейді. Әлемнің бейбітшілігі ислам діні үшін басты құндылық екендігін білген дұрыс.
Қазіргі таңда адамдардың арасына от салып, түрлі ағымдардың жетегінде жеткен жастар жетерлік. Олардың қалыпты өмірге қайта келуі үшін мемлекет тарапынан түрлі жұмыстар жасалу үстінде. Қой терісін жамылған қасқыр секілді, діннің атын жамылып белгілі бір топтарға қызмет ететін дін фанаттары ата-бабамыз ұстанған ислам көзқарастарына мүлдем сай келмейді. Көздері тек қанды көріп, соғысу керектігін адамдардың санасына құйып, шетел астырып жүрген экстремистік діни топтардың өкілдерімен күресу әлі күнге жалғасып келеді. «Жұмақ Сирияда» деп жастармен қатар үлкендерді де құрығына түсірген топтардың кейбірі ұсталды, кейбірі тұтылды. Көбінесе шет мемлекеттерде отырып, әлеуметтік желілер арқылы адамдарды арбайтын экстремистік топтардың өкілдерінің интернеттегі сайттарына мемлекет тарапынан бұғаттау жұмыстары жүргізілді.
Мемлекет тарапынан шетелдегі соғысқа жаңылысып, үгіт-насихаттарға арбалған адамдарды елге әкелу үшін «Жусан» операциясы құрылған болатын. Бұқаралық ақпарат көздеріне сүйенер болсақ, 2019 жылдан бері «Жусан» операциясымен елімізге 607 азаматты қайтарған, оның ішінде 37 ер адам, 157 әйел, 413 бала. Таяу шығыстан 2018 жылдан бері Жусан операциясы аясында және басқа да жұмыстар арқылы 742 адам (189 әйел, 516 бала) елімізге оралған.
Діни топтардың құрығына бірінші түсуге бейім жастар екендігі даусыз. Телефонға телміріп, түрлі ақпаратпен сусындайтын жастарды алдау оңай. Еліктегіш келетін жасөспірімдердің діни сауатсыз екендігі, телефондағы діни тақырыптағы мақалаларға сенгіш келетіні белгілі. Оқыған немесе тыңдаған ақпараттарының дұрыстығына көз жеткізбей, сол ақпараттарға қарай бой түзеп өздерінің шындығынан ажырап, діни науқасқа шалдығып жүрген жастар жетерлік. Анасының асын «ширк» деп, әкесінің бетіне келетін балалар осындай діни топтардың жеткен «алғашқы жетістігі» десек болады. Мемлекеттен бұрын шағын отбасыға іріткі салып, бір отбасының шырқын бұзып, бір елдің астан-кестеңін шығаруға талпынатын діни топтардың көптігін ҚМДБ өкілдері ескертіп жүр. Ел тұтқасының иелері жастар екендігін ескеріп, олардың осындай топтарға алданбауы үшін мемлекет тарапынан түрлі жұмыстар атқарылып жатыр.
Осындай жұмыстар аясында өткен аптада Дін мәселелерін зерттеу орталығының қызметкері, облыстық ақпараттық-түсіндіру тобының мүшесі С.Алдашбаев дін саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру, жат ағымдарға қарсы тұра алатын иммунитет қалыптастыру мақсатында «Шетелде діни білім алудың қауіптілігі, интернеттің жастарға зияндылы» тақырыбында М.Ықсанов атындағы Қызылорда политехникалық колледжінде студенттермен кездесу өткізді. Сонымен қатар облыс орталығындағы «Қызылорда медициналық жоғары колледжі», «И.Әбдікәрімов атындағы Қызылорда аграрлық техникалық жоғары колледжі», «Қазанғап атындағы Қызылорда музыкалық жоғары колледжі», «М.Мәметова атындағы Қызылорда педагогикалық жоғары колледжі», «Ақмешіт гуманитарлық-техникалық колледжі» студенттерімен кездесу өткізді. Білім ошақтарында болған кездесу барысында ұлтымыздың ұлттық құндылықтары туралы сөз қозғалып, жастардың ел тұтастығының негізгі өкілдері екендігі туралы айтылды. Интернетті шамадан тыс қолданып, оған тәуелді болу, оның қауіптілігі және қажет еткен ақпараттарды мемлекеттік сайттардан алу керектігі, жат ағымдардан сақтану, шетелден діни білім алудың қауіпті екендігі туралы сөз болды. Жастар да үнсіз қалмай, өз ойларымен бөлісіп, жиында кері байланыс орнатты.
Діни сауатты тек қана жоғарғы білім ошақтарынан ғана емес, мектеп жасындағы балалардан бастау керек. Мектеп жасынан діни сауатын арттырған бала сыртқы жат ағым өкілдеріне алданбай, қарсы тұра алатын күшке ие болатыны анық. Мектеп жасындағы жеткіншктердің де телефонды жиі ұстайтынын ескеріп, ауыл мектептерін жиыннан тыс қалдырмады. Дін саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру мақсатында орталық мамандары, облыстық ақпараттық-түсіндіру тобының мүшелері Қызылорда қаласына қарасты Талсуат және Қарауылтөбе ауылдарындағы мектепте кездесу өткізді. Жоғары сынып оқушыларына интернет желісіне шамадан тыс тәуелді болмау керектігін, оның қауіптілігін мамандар ескертті. Бұл шараға 65 оқушы қамтылды.
Сәуір айының төрті күні Қызылорда облысының Дін істері басқармасы «Дін мәселелерін зерттеу орталығы» КММ-нің, Қазалы ауданы бойынша бөлімше меңгерушісі Т.Демесбай және дінтанушы Д.Жарылқасын №70 орта мектебінде, №266 мектеп-лицейінде, сәуір айының жетісі күні №170 мектеп-лицейінің 9-11 сынып оқушыларымен «Діни экстремистік идеологиядан сақ болу» тақырыбында кездесулер өткізді.
Мемлекет сақтандыруда қарап отырған жоқ. Бірқатар мектептерде жиындар ұйымдастырып, жат ағымдарға алданбау бағытында алдын алу жұмыстарын өткізіп келеді. Қызылорда қаласы Бәйтерек school мектебінің акт залында жоғары сынып оқушыларымен, Қызылорда қаласы Мансап мектебінің жоғары сынып оқушыларымен, сонымен қатар Қызылорда қаласы «Болашақ» жоғары колледжінің жатақханасында студенттермен осы тақырыптарда кездесу өткізді.
Мектеппен қатар, ата-аналар да баланың қауіпсіздігіне мән беруі тиіс. Мектептен тыс уақытты оқушы үйде өткізетіндігін ескерсек, үйдегі баламен ата-ана айналысуы керек. Ата-ананың бала өмірінде үлкен рөл атқаратындығы, баланың ата-анасына қарай бой түзейтіндігі мәлім. Осы орайда Діни экстремизм мен терроризмнің алдын алу тақырыбында Қызылорда қаласы №212 мектеп-гимназия акт залында ата-аналармен кездесу өткізілді. Алпыстан астам ата-ана жиынға қатысып, көп мәліметпен қанықты.
Дін тақырыбын терең түсіндіруде, ұлттық құндылықтарды таратуда қариялардың ықпалы өте зор. Қазыналы қарттардың айтар ақылы білім ордалары беретін білімнен де үлкен. Қазақ халқында үлкеннің сөзін бөлмей, айтатын ақылдарын өмірлік азық етіп, қариялардың батасымен көгергендері тарихта кезедеседі. Ел ауызбіршілігіне тұтқа болып, ағайынның түтіні түзу шығуына ықпал ететін ақсақалдар. Осыған орай облыстық дін істері басқармасы ардагерлер кеңесімен бірлесе отырып, «Ардагерлер – ұлттың темірқазығы, салт-дәстүрдің қамқоршысы» тақырыбында «Ардагерлер» үйінің акт залында дөңгелек үстел өткізді.
Қарап отырсаңыз, облысымызда дін тақырыбында іс-шаралар жиі ұйымдастырылып, оқушылар, студенттер, ата-аналардың діни тақырыптармен толық қамтылуы үшін жұмыстар жүйелі түрде жүргізілуде. Жат ағымның жетегінде кетпей, дәстүрлі дінді ұстану – барша қазақ халқының парызы. Мемлекетіміздің тәуелсіздігіне зиянын келтіретін топтардың іс-әрекеттерін болдырмас үшін бірлескен іс қылып, діни сауатты арттыру – басты міндетіміз. Жастардың жат ағымдардың тұзағына түспеуі үшін үздіксіз жұмыстар жасап, мамандармен бірге кездесулер өткізу үлкен түйткілді мәселенің алдын алуға сеп бола алады.
Қазақбай ӘНДЕШ
