Сыр жастарының жігер күші қоғам дамуына серпін беріп келеді
Таудай талапқа талпынған жастар бостандықтың босағасынан аттап, еркіндіктің есігін емін-еркін ашуға құлықты. Кербездікпен кері кетуге және тоғышарлықпен тайғақ ойға берілмеуге тырысқандардың ел үшін көп еңбек ететіні сөзсіз. Мемлекет үшін жастардың маңызы зор. Сол үшін де билік басындағылар жастар саясатын жарасымды жүргізудің жолын әуелден қарастырған еді. Қайткенмен де, қолдау мен қуаттаудың жөні бір бөлек. Кеудеден итеріп яки жолдан ығыстырғанша, қоғам ішінде белсенділігін арттырудың көзін тапқан ақылға қонымды. Білімін баянды етіп, денсаулығын нығайтып, өзіне жауапкершілік жүгін жүктеуге жалтармауға тәрбиелеп, дамудың дүбірлі қосынына ілестіру – мемлекеттің негізгі міндеттерінің бірі. Сайып келгенде, жастар да жанына жалау болған жанашырлық пен көрсетілген қамқорлықтан соң ұлты үшін ұлы істерге баратыны ақиқат. Иә, жастар саясатының орнықты орындалуы облыста да көрініс тапқан. Өңірімізде жас буындардың жағдайын реттеп, толық қамтамасыз етуде, белсенділікке баулуда атқарылған жұмыстар жетерлік. Осы төңіректе туындаған шара мен бағдарламалардың басты мақсаты – жастарды жасандылыққа емес жасампаздыққа, жамандыққа емес жақсылыққа шақыру.
— Аймақта мемлекеттік жастар саясатының негізгі бағыттары бойынша кешенді және салааралық жұмыстар атқарылып келеді. 2022 жылдың І жартыжылдығында аймақ жастарының арасында жүргізілген әлеуметтік зерттеулер нәтижесінде, облыс жастарының әлеуметтік көңіл-күйі жақсы, оптимистік әрі қалыпты болып байқалады. Статистикалық мәліметтерге сәйкес, аймақта Байқоңыр қаласының жастарын қоса есептегенде 14 пен 28 жас аралығындағы 176985 (2021 жылы 176300 болған) жас есепке алынып, жалпы халықтың 21,6 %-ын құрап отыр,- деді облыстық қоғамдық даму басқармасының жастармен жұмыс бөлімінің бас маманы Гүлнар Сәрсенбай.
Бүгінде жастарды жұмыспен қамту жалғасып, тірлік пен табыс арнасын тоғыстыруда тоқталмақ емес. Есепті кезеңдегі жастардың жұмыссыздық деңгейі 4,0%-ды құраған. Бүгінде облыс бойынша 15-28 жас аралығындағы экономикалық тұрғыда белсенді жастардың саны 2022 жылдың І тоқсаны бойынша 77954 адамды, жұмыспен қамтылған жастар 74824 адамды құрайды. Иә, еңбекке жарамдылардың жалқаулыққа жар бермей, жұмыс іздеуде белсенді болуының маңызы зор. Сонда бұрыннан қалыптасқан құбылыстың жыл сайын құбылуына тоқтау қойылып, экономикалық өсу көрсеткіші де арта түспек. Көпшілік еңбекке келгенде есептесіп, қол қусырып қарап отырғысы жоқ. Игілікке келгенде именбей, екі қолға бір күрек табуға тырысып бағады. Оқуға және жұмысқа, еңбек етуге құлықсыз NEET санатындағы жастардың мәселесі көпті елең еткізіп еді. Сол үшін белсенділігін арттырып, жақсы іске жұмылдыру мақсатында жаңа мүмкіндіктер беріліп, бірқатар жұмыстар атқарылған болатын. Соның нәтижесінде аталған санаттағы жастар қатары азаюда. Бүгінде NEET санатына жататын жастардың сандық көрсеткіші 7,9%. 5 жылдың ішінде аталған санаттағы жастардың үлесі 4,7 %-ға төмендеген. Өңірімізде NEET санатындағы жастарды анықтау және оларды әлеуметтендіруге бағытталған облыстық іс-шаралар жоспары бекітілген болатын. Жоспар аясында қала, аудандарда адрестік жұмыстар қолға алынып, 98506 жастың өңірлік деректер қоры жасақталып, оның ішінде 10363 аталған санаттағы жастар анықталды.
Бүгінде облыс көлемінде жастармен жұмыстарды «Жастар ресурстық орталығы» үйлестіруде. Орталықтарда барлығы 135 маман қызмет жасайды. Осы тұста өңіріміздегі жастар ресурстық орталығының да ұшан-теңіз еңбегін айта кеткен жөн. Жастар саясатының жүйелі жүзеге асуына және оларды бір ортаға шоғырландырып ізгілікке ілестіруге үлесін қосып келеді. Жас буынға қатысты барлық мәселенің бастауында болып, күрмеуін шешуде келісті қызмет атқаратыны жанашырлықтан. Сонымен қатар, жастарды қолдауда облыстық бюджеттен қаражат қарастырылып келеді. Жергілікті әкімшілік әр жастың бетін қақпай, белін бууға бекінген. Тиісінше, жастар да облыстың оң имиджін қалыптастырып, көркейту жолында кері тартпайтынын дәлелдеуде. Ерікті болуда алға ұмтылып, қажетті көмек беруде жұдырықша жұмылып жүрген жастар жетерлік. Жыл басынан бері облыс волонтерлерімен 200-ден астам мұқтаж отбасына азық-түлік жиынтығы және демеушілік түрінде көмек көрсетілді.
Асылында, өмірдің азығы саналған білім – болашақтың бейнесі. Себебі, үміт күттіретін жалынды жастардың әрбір есті әрекеті, берекелі бастамасы сауаттылық пен білімпаздықтың негізінде қалыптасады. Сайып келгенде, келешектің кірпіші де, болашақтың негізі де біліммен қаланады. Сондай-ақ, жастарға арналған жарқын жобалар білім бәсекесінде ғана биікте болуымен шектелмей, кәсіппен шұғылдануына да оң әсерін тигізуде. Жұмыспен және тұрғын үймен қамтудың тұрақты жалғасып жатқандығы, талаптанғанға демеу болмаса тұсаулығы жоқ. Жастарға қатысты айшықты мәселелер аймағымызда кезең-кезеңімен жүзеге асуда. Мәселен, жастарды әлеуметтендіру, жұмыспен қамту, білім беру, кәсіпкерлікке баулу бағытында жүйелі жұмыстар жүргізілуде.
Сөзімізді сабақтасақ, жастардың жан-жақты жетілуіне және толыққанды дамуына мүмкіндік беруге бағытталған «Syr jastary: 2025 жылға дейінгі Қызылорда облысының жастарын қолдау жөніндегі кешенді стратегиялық жоспары» әзірленді. Жоспарға «Жастардың азаматтық белсенділігін арттыру», «Cапалы және бейресми білім беру», «Жастарды жұмыспен қамту және кәсіпкерлікке баулу», «Cалауатты өмір салтын қалыптастыру және бос уақытын тиімді ұйымдастыру» бағыттары енгізілген. Г.Сәрсенбайқызының айтуынша, жыл соңына дейін жастар саясаты саласындағы әлеуметтік жобалар арқылы 2000-ға жуық жас жұмыспен қамтылатын болады. Одан бөлек, 17 мың жасты әр түрлі мемлекеттік бағдарламалар мен жеңілдіктерге тарту айқындалды. Сонымен қатар, жыл сайын қызылордалық дарынды жастарға Ресей Федерациясы Үкіметі есебінен Ресейдің маңдай алды техникалық үздік жоғары оқу орындарына арнайы гранттар тағайындалып келеді. 2014 жылдан бері оқуға түскен жастардың саны 583-ті құрап отыр. Бітіруші түлектерді өңірде тұрақтандыру, жұмыспен қамту аймақ басшысының тікелей бақылауына алынған. Аз қамтылған отбасылардан шыққан мектеп бітіруші түлектер үшін жыл сайын аймақ басшысының 100 оқу гранты бөлініп келеді.
Облыста жүргізілген жұмыстар жастардың жігерін жасытпай, үміт отын сөндірмей, өрлеудің өр биігіне қанаттануына жол ашуда. Мәселен, тиісті мемлекеттік органдармен бірлесіп, жастарды әлеуметтендіруге бағытталған «Мүмкіндіктер керуені» шарасы тоқсан сайын ұйымдастырылып келеді. Аталған шара бүгінгі күнге дейін 5 рет ұйымдастырылған. Нәтижесінде 502 жас тұрақты немесе уақытша жұмыспен қамтылған. Сондай-ақ, өңір жастарын баспанасыз бас сауғалатып жіберу сынды қисынсыз әрекеттер мен жымысқы ойлар жоқ. Керісінше, қолжетімді тұрғын үймен қамтамасыз ету және жас отбасыларға қолдау көрсету мақсатында «Сыр жастары» өңірлік тұрғын үй бағдарламасының» жобасы әзірленуде. Берекелі бастаманың қарқынымен Қызылорда облысы әкімдігі мен «Отбасы банк» АҚ-ның бірлескен қаражаты есебінен тұрғын үй сатып алуға жастарға және жас отбасыларға 19 жыл мерзімге жылдық 5%-бен несие беру ұсынылуда. Жастарды қолдап-қолпаштаудың тетіктері таусылмайтыны көңіл қуантады. Қолдау мақсатындағы әлеуметтік жобаларды жүзеге асыру үшін Қоғамдық даму басқармасына 2023 жылға 166,4 млн. теңге қаржы қарастырылуда. Көрсетілген қаржыға 7 әлеуметтік маңызды жастар жобасы жүзеге асырылып, сапалы жүргізілуі басты назарда. Сонымен, өңірімізде мемлекеттік жастар саясатын кешенді түрде жүзеге асыру мақсатында салааралық жұмыстар жалғасын табатын болады.
Әлбетте, өңірімізде өскелең ұрпақтың өнімді еңбек етіп, дамуда дағдарысқа ұшырамай, жетістікке жетуіне барынша жағдайлар жасалуда. Бұған жастар жылында да талай мәрте көзіміз жеткен. Ал, жастар саясатының жас буынға берген серпілісі, қамқорлығы мен қолдауы бөлек. Сайып келгенде, жастар да қолдаудың қуатын сезінгендіктен, сенімді аяқ асты етпейтіні анық. Асылында, аспаннан ақша жаумайтынын бәрі біледі. Жетістік пен жемістің өзі жігердің жебеуінен келетін дүние. Маңдайдан төгілген ащы тердің әр тамшысынан бөлінген ырзық. Сондықтан жастардың көңілі тоқ, қолдауы көп болған сайын бірлігіміз бекімек. Білімді ұлттың бірлігі жарасса, әлем елдерінің алдында әліміз құрымай, жаһандану кезінде жұтылмай, жер шұқып қалмайтынымыз анық.
Замира ДАСТАНҚЫЗЫ
