Қазіргі таңда қала, аудандардағы мәдениет үйлерінде әжелер ансамбльдері бар. Олар ұлттық музыканы дәріптеушілер, есті әндерді келер ұрпаққа жеткізетін насихатшылар іспетті. Мәні мен мағынасы терең, ескі әндер ұмытылып қалмай, сахнада шырқалуына септігін тигізіп келеді.
Қызылорда қалалық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің басшысы Жағыпар Тажмахановтың елді мекендерді аралау барысындағы тасбөгеттік «Бастаңғы» әжелер ансамблімен емен-жарқын әңгімелесіп, өнер ұжымының тарихымен терең танысты.
Тасбөгет кентінде орналасқан «С.Майқанова атындағы мәдениет Үйі» жанынан құрылған «Бастыңғы» аналар клубы 1989 жылдан бастап жұмыс істеп келеді. Әр әже өз талантымен ерекшеленеді. Бірі халық әндерін, екіншісі ата-бабадан келе жатқан дәстүрлерді жатқа біледі. Ал, үшіншісі айтыскер ақын, әуелетіп ән салатын әнші, жыршы-термеші. Өңірдің берекесін арттырып жүрген батыр аналардан құралған алтын құрсақты аналарымыздың ең жасы алпыста, алды 85 жаста. Балалары бір-бір шаңырақ көтерген, немере-шөбере сүйіп, солардың бал қызықтарына тоймай, әдемі қартайып келе жатқан жандар.
— Аналар өнері, аналар мектебі, олардың өнегесі – бүгінгі қоғамда баға жетпес байлық, бойға тереңнен сіңіретін табылмас тәрбие құралы. Оларға қандай жылы сөз айтсақ та, қандай сый-сияпат көрсетсек те артық етпейді. Ақ жаулықты әжелерге халық алдында айдай болып жарқырап жүре берулерін тілейміз. Осы уақытқа дейін клуб мүшелері облыс көлемінде өткізілетін шараларға, байқауларға белсене қатысып, түрлі алғыс хаттар мен жүлделі орындарды иеленген. «Мәдени мұра» бағдарламасы аясында «Бастаңғы» аналар клубы кейінгі өскелең ұрпаққа ұмыт болып бара жатқан салт-дәстүрлерімізді кеңінен насихаттап, қазақтың халық әндерін нақышына келтіре орындап жүрген үлкен ұжым,- дейді Ж.Тажмаханов.
Иә, өткенге көз тастар болсақ, 1989 жылдың көктемінде аудандық ЗАГС бөлімшесінің жанынан осындай бір аналар ансамблі бой көтерген-ді. Репертуарына халық әндерінің ескі нұсқаларын жинақтаған өнерпаз топ ауданның мәдени өмірлеріне белсене араласа бастайды. Аудан орталығында өткізілген алғашқы «Наурыз» мерекесінің беташар көріністері шашу рәсімі осы аналарға берілді. Мерекелік «Наурыз» шеруінен соңғы көпшілік серуені кезінде өнерпаз, аналардың ұйымдастыруымен қыз ұзату, келін түсіру, бесікке салар, тұсаукесер әдет-ғұрыптары көрсетілді. Бұл аудандағы алғашқы театрландырылған көріністер еді.
Өз өнерлерімен көпшіліктің ілтипатына бөленген аналардың өнерпаз тобы аудандық мәдениет Үйінің ұйымдастырған мәдени-көпшілік шараларына араласа бастады. Кезекті бір мәдени-шаралар өткізер алдындағы басқосуда мәдениет Үйінің аға методисті Тілеген Бекарыстановтың ұсынысымен өнерпаз топ өз алдына қызығушылыққа негізделген аналар клубы болып қайта құрылған. Клубқа «Бастаңғы» деген ат беріліп, мәдениет Үйінен арнайы бөлме жасақтап беріпті. 2014 жылдан бері клуб жетекшісі С.Майқанова атындағы мәдениет Үйінің әдіскері Захира Сундетова.
Ұжым бағындарған белес те біршама, 2022 жылдың 27 мамыры күні Алматы қаласында Қазақ радиосының танымал журналисі Гүлмира Нәлібай мен «Мереке» продюсерлік орталығы 50 жас пен 90 жас аралығындағы өнерге жаны құмар талантты жандарға арналған VIII республикалық «Өнерлі елдің өресі биік» атты өнер байқауына Тасбөгет кенті, С.Майқанова атындағы мәдениет Үйі жанынан құрылған «Бастаңғы» әжелер ансамблі толағай жүлдемен оралған.
Әжелер әрбір әннің иірімі мен нақышына терең бойлап орындайды, әнді тыңдарманға талмай жеткізуге, әсерге бөлеуге тырысады. Әнші әжелер қала маңындағы ауылдар мен аудан орталықтарын түгел аралап, концерт беріп, табысты оралып жүр.
А.СЫРЛЫБАЙ
