Саяхаттау әлем сұлулығына сүйсінуге, сырына үңілуге, тарихын тануға, таным көкжиекті кеңейтуге мол мүмкіндік береді. Дүние жүзін дүрбімен барламай, әр елдің қарбалас тіршілігіне еніп, әдет-ғұрпы һәм салт-дәстүрімен танысып, мәдениетіне мән беру мақсатында сапарға шығудың жөні бөлек. Асылында, әрбір елде көздің жауын аларлық жауһар сұлулық, бір-бірімен байланысқан әдемілік пен әсемдік жетіп жатыр. Олай болса, жаһанды аралап, сол әдеміліктің куәсі болғанға не жетсін. Сайып келгенде, өмірдің мәні – қозғалыс пен ізденістен, еркіндікте тыныс алып, бақыт құшағына бөленуден тұрмай ма? Ендеше, дүниетанымының діңгегін қалап, ой-өрісін кеңейтіп, тұмса табиғаттың бөлшегінен сүйіспеншілік көре білу – өмірге шексіз ғашықтықты білдіреді. Осы тұста жиһанкез әрі психолог Динара Болат өзіне де, өзгеге де бақыт пен қуаныш сыйлаудан тысқары қалған емес. Әлемнің 41 еліне саяхаттап, әр сапарынан көпшілікке пайдалы жазба ұсынып және керекті кеңес айтуда да кейін шегінбейтін жиһанкезбен әдемі әңгіме өрбітуге тырыстық.
— Сәлеметсіз бе, Динара? Сіздің жыл сайын саяхаттауды жоспарлап, бірнеше елге барғаныңызды білеміз. Талғамыңызға қарай таңдау жасайсыз. Саяхатқа деген қызығушылығыңыз артпаса кемімейтін тәрізді. Жалпы, сіз үшін саяхат деген не?
— Мен үшін саяхат – бұл кең дүниені, әлемді тану. Бізге берілген ғұмыр, әлем өте кең, өте үлкен. Мұның барлығы адам көрсін, зерттесін, түсінсін және ой түйсін деп жаратылған. Сондықтан, біз оны көруге, тануға ұмтылуымыз керек. Бір орында қалу, бір ауылдан, бір қаладан, бір елден шықпай кеткен адамдар көп. Меңінше, саяхат та, әлем де біз үшін қызмет етеді. Сондай-ақ, біздің ой-өрісіміздің дамуы мен тұлға болып қалыптасуымызға септігін тигізеді.
— Грузияға деген шексіз махаббатыңызды білеміз. Ғажап көрінісінен бөлек ол мемлекет сіз үшін несімен ерекше, қалай баурап алды?
— Біріншіден, Грузия – көрші ел, қолжетімді ел. Сонымен қатар, маған халқы ұнайды. Елімізге турист келді, пайдаланып қалайық, ақшасын сыпырып алайық немесе бағаларын қымбаттатып айтайық деген арам пейілдері болмайды. Өте адамгершілігі зор халық. Қысқасы, Грузияның табиғатына, әсіресе тауларына ғашықпын.
— Сіздің сұлулыққа сүйсіне білуіңіз, қиын сәтте де жабырқамауыңызға сеп болады. Мұндай қасиетіңіз бала күніңізден қалыптасқан ба?
— Мен ылғи жер үйде өстім. Ата-анамызбен бірге көп көштік. Бірақ, қай үйімізде де орыстардан қалған бау-бақша, үлкен ағаштар болатын. Мен қиналған сәтте немесе мұңға батқан сәтте ағаштардың жанында отырып ойланатынмын. Бала кезден көзім үйренгендіктен болар, айналадағы әрбір сұлулық қиналуыма да мұрсат бермейді. — Осы уақытқа дейін 41 елге саяхаттадыңыз. Әр сапарыңыздың көңіл көкжиегінде, жүрек түкпірінде ерекше орын алатыны белгілі. Дей тұрғанмен, есті естелігі мен қызық-шыжығымен есте қалған сапарыңыз қайсы?
— Жалпы, көп саяхаттарды мерекеге, арнайы бір өзінің маусымына байланыстырып барғанды ұнатамын. Көңіл түкпірінде қалғаны – Жапонияның күзі, Үндістандағы «дивали», Франциядағы «рождество» мерекелері, Америкаға өзіміз көлік жалдап, еш тіл білместен және жол білместен оны аралауымыз, жаяу жүріп барлық жерін көруіміз соның бәрі қызық, әрине.
— Алғаш шаршап келген саяхатыңыз Египет екен. Толығырақ тоқталып өтсеңіз.
— Шынымен де алғаш ұнатпаған елім – Мысыр мемлекеті, Египет. Себебі, мен өмірде адалдықты, адамгершілікті бағалаймын. Ал, пайдакүнемдікті, табысты алға шығарып тұрған адамдардан да, елден де өзімді алыс ұстауға тырысамын. Египеттен байқағаным – осы. Ұнатпай, енді келмеспін деуімнің себебі де осы. Бұл жерде «қонақ тағы да келсін, ұнайық, барлық жағдайды жасайық, шын көңілмен қарсы алайық» деген ниет байқалмайды. Бірінші және соңғы келіп тұрған туристей қарайды да, өз қызметтерін тықпалап, не болмаса алдап, екі-үш есе бағасын қымбататып айтады. Адамның білмейтіндігін де пайдаланып қалуға тырысады.
— Көпшілікке саяхаттау үшін қай елдерді ұсынар едіңіз? Жас саяхатшылар алдымен нені ескеруі керек?
— Мен халықтың, адамдардың қалауын білмеймін. Сондықтан олар теңізді жақсы көре ме, танымдық саяхатты, бәлкім, экстрималдық саяхатты жақсы көретін шығар. Мүмкіндігінше, адам көбірек саяхаттау керек. Мәселен, еңбек демалысын пайдаланып, жылына саяхаттауды жоспарлауға болады. Ең бастысы ұмтылу, бір рет шығу. Одан кейін адам жыл сайын өзі-ақ шығып тұруға асығатын болады. Жылына бір рет саяхаттаған болсаңыз, келесі жылы екі рет саяхаттауға мақсат қою керек.
Жас саяхатшылар жастығына орай батыл болады. Тіл білмеу – кемістік, кемшілік емес. Батыл, еркін болса, бәрібір өзіне қажеттісін сұрап-біліп алады. Жастарға айтарым, қазіргі заманның мүмкіндіктерін, түрлі пайдалы қосымшаларды меңгерген дұрыс. Интернеттен ізденіп, өзі тауып, өзі жоспарлағаны әдемі болады. Бір ескеретін жағдай, барған еліңізде еркіндікке салынып, шамадан тыс тентектік жасаудың қажеті жоқ. Барған елді сыйлау, қоғамдық тәртіпті сақтау маңызды.
— Саяхат кезінде қауіптің құрсауына ілінбеу үшін қандай кеңес бересіз?
— Саяхат кезінде көп жағдайда сол елдердің заңдары мен қоғамдық тәртібін сақтау керек. Конфликтке түсіп, айтысып, ұрысудың жөні жоқ. Бұл өте артық, ақымақтық нәрсе деп ойлаймын. Бәрібір, барып тұрған еліңіз туристі емес, өз азаматын қорғайды. Бір нәрсені дәлелдеймін дегеннің өзінде саяхаттан көп уақыт жоғалтасыз. Сондықтан өзімшілдікке салынбай, жұмсақ жүріп, асықпай басып, әдемі саяхат құрған дұрыс. Негізгі қауіпсіздік – әдетте бірінші барған кезде туристерге сұрақ қояды. Яғни, «алғаш келуіңіз бе?», әлде «тәжірибелі туристсіз бе?» деп соны тексереді. Көшеде жүрген адамдар да «қай қонақ үйге тоқтадыңыз?» деп сауал қойғанда жауап бермеуге, бөтен адамдармен көп сөйлеспеуге тырысу керек. Сондай-ақ, әр барған елдің қауіпті деген аудандары болады. Оны да ескеріп, ақшаңыз бен сөмкеңізге мұқият болыңыз.
— Табиғатпен тамырлас адамсыз. Сүйіспеншілік пен сұлулықты үйлестіруде үлесіңіз зор. Осы ретте, әсем табиғатымен әсерге бөлеген ел мен қаланың кішігірім тізімін жасасаңыз.
— Табиғатпен тамырлас адам екендігім рас. Сондықтан, табиғаттың ортасында демаламын. Өзіме демалыс арнау керек болса міндетті түрде мен Оңтүстік-шығыс Азиядағы тропикалық елдерді жөн көремін. Менің сүйікті елім – Индонезия, Тайланд. Әлі Қытайды да толық аралап, көргім келеді. Себебі, жері үлкен, табиғаты алуан түрлі. Алайда, табиғаты әсем деп нақты бір қаланы атау қиын. Өйткені, табиғат тек қаланың ортасында емес, қаланың сыртында да орналасқаны болады. Мәселен, елдің ішінде белгілі бір ауылдар болуы мүмкін.
— Өзгелерге қуаныш сыйлап, саяхат ұйымдастыратын авторлық турыңыз бары бәріңе белгілі. Талғампаздығыңыз байқалатын турыңыз арқылы осы уақытқа дейін қанша адам саяхаттады?
— Ковид жылдарын есептемегенде біз төрт жыл қатарынан шетелге адам апарып жүрміз. Карантинге дейін бір есептегенім бар, сол кезде 140-тан аса оқырман қыз-келіншектерге танымдық саяхат көрсетіп, шетелде демалдырған екенбіз.
— Көптің сұранысы тур қызметінде көрсетілген 6 елдің қайсысына артты?
— Ковидке байланысты шекаралардың жабылуына орай бізде көп елдер қысқарды. Ал, сұраныста алдыңғы орында көрші Өзбекстан мемлекеті тұр. Біріншіден, жақын. Екіншіден, өте қолжетімді. Көп өңірлердегі қыз-келіншектерге еліміздегі қалаларға, Елордаға, Алматыға баруға қарағанда Өзбекстанға барып келу анағұрлым қалтаға қонымды. Саяхатта талай сұлулықты көреді, тарихын біледі және ол жақта баға төмен болғандықтан жақсылап базар аралап келе алады. Сондықтан Өзбекстанға сұраныс әрдайым жоғары.
— Оқырманға айтар жылы лебізіңіз.
— Өмір – біреу, өкінбейтіндей өмір сүріңіздер. Әдемі ғұмырдың иесі болыңыздар.
Сұқбаттасқан
Замира ДАСТАНҚЫЗЫ
