Кез келген ұлттың өзіндік кескін-келбеті мен болмыс-бітімін айқындайтын ұғымды оның өзіне тән ұлттық мәдениеті десек, өнер сол мәдениеттің ең маңызды құрамдас бөлігі. Әсіресе, қазақ халқының сонау ықылым заманнан келе жатқан салт-дәстүрі, әдет-ғұрпы, мәдениеті мен бар болмысы өнермен байланысты. Сондықтан өнердің қай түрі болмасын, ата-бабамыздан қалған асыл мұрамыз, таусылмас қазынамыз екені даусыз.
Халқымыз ұлт болып қалыптасқаннан бері қазақ өнері тек қана алға жылжып, дамып келеді. Қазақ халқы басынан не өткермеді? Тарихқа бір сәт үңілер болсақ, көшпеліліктен бастау алатын қазақ халқы сан түрлі соғыстарды, кең байтақ жерімізге көз тіккен жаулардың шабуылдарын бастарынан өткеріп, Ресей патшалығының отарлау саясатын да жеңе білді. Қиын-қыстау күн туғанда, тілінен де, дінінен де айырылу қаупі төнген шақта ұлттық құндылықтарымызды сақтап қалу жолында халқымыз көп күресті. Соның нәтижесінде, міне, егемендігімізге қол жеткізіп, өнерімізді дамытып келеміз. Өнер біткеннің қайнар көзі халық шығармашылығында жататыны мәлім. Әр талапкер өзінің туған топырағындағы дәстүрлі өнерді игеріп, оны ілгері дамыта отырып, өркен жаяды.
Сыр елінің жүрегі Қызылорда қаласы да осы құндылықты тұмар етіп тағып, мұра етіп ұстап қалған өңір. Соның дәлелі ретінде қалалық мәдени-демалыс паркінде бір айға жуық қала тұрғындарына мәдени-рухани азық сыйлаған «Ел іші – өнер кеніші» дәстүрлі байқаудың қорытынды мерекелік шарасын өткізді. Барша жүлдегерлер мен жеңімпаздарға қала әкімінің дипломдары мен алғыс хаттары және қаржылай сыйлықтар табысталды.
— Мәдениет – адам жасаған екінші табиғат. Мәдениет – жеке адамның өмір сүру мақсаты мен құндылық жүйесі, адамның өмір сүрген ортамен қарым-қатынасы. Ол – өзара қарым-қатынас нәтижесінде қалыптасатын ерекше құбылыс, өнер. Сондықтан өнер мен мәдениет – егіз ұғым. Бүгінде мәдениет қызметкерлері – айналасын думанға бөлей білетін сан қырлы талант иесі және жан дүниесі бай, нағыз өз ісінің майталман шебері ретінде өнерге берілген азаматтар. Мерекеге орай өткізген думанды кешімізді барша қызылордалықтарға арнаймыз,– деді Қызылорда қалалық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің басшысы Жағыпар Тажмаханов.
Осы тұста айта кетейік, шараның бас жүлдесі Қызылжарма ауылдық мәдениет үйіне бұйырса, І орын Тасбөгет кентіндегі С.Майқанова атындағы мәдениет үйіне тиесілі болды. Ал, ІІ орынды Қараөзек ауылдық клубы және ІІІ орынды Белкөл кентінің клубы мен Ақсуат ауылдық мәдениет үйі өзара бөлісті. Абай ауылдық мәдениет үйі, Талсуат ауылдық клубы, Қарауылтөбе ауылдық клубы алғысқа бөленді.
Әрбір адамның бойында белгілі бір өнерге қажетті таланты мен дарыны болады. Соны дұрыс дамыта білсе, орнымен игерсе кез келген ортада ойып тұрып орнын табады. Бірақ киелі де қастерлі ұғым – өнер адамның әрбір кезінде берілуі мүмкін. Бастысы, оған деген құштарлық сезімі биік болса, алынбайтын қамал болмайды. Бұл дүниеде адамның жан дүниесін нұрландыра түсіретін, өмірді кемелдендіріп, ізгілік нұрын шашатын құдірет тағы да осы – өнер. Адам баласы өнер арқылы өмірдің қыр-сырын таниды. Өзін-өзі бағалап, кемелденеді. Биікке қол созады. Өмірге деген құштарлық сезімі өнер арқылы келеді. Өнерлі жан өзіне ғана емес, өзгеге де бақыт сыйлай алады. Міне, осы үдеден шыға білген Белкөл кенттік клубының өнерпазы Аянұр Нұрлан «Өнерлі бүлдіршін», Талсуат ауылдық клубының өнерпаздары Мүтәліп Айжігітұлы, Арайлым Шарабек «Ең үздік жүргізуші», Ақсуат мәдениет үйі «Ең үздік тақырыптық қойылым», «Ең үздік ән» – дәстүрлі байқаудың құрметіне жазылған Айдос Байкеновтің «Ел іші – өнер кеніші» әні үздік номинациялар болып танылды.
— Осы байқауда жан-жақты дайындықпен өнер көрсеткен барша өнерпаздарға, ризашылықпен алғыс айтамын. Үлкен жұмыс жасалып, маңдай тер төгілгені көрініп тұр. Ауыл өнерпазын қала сахнасына шығарып, қала халқына таныстырған, тағылымды шара жалғасын тапсын. Жеңімпаз өнерпаздарды үлкен шараларда, үлкен сахнада көрейік. Жағыпар Тажмаханов, Эльмира Қанатбаева бастаған ұжымға береке-бірлік тілеймін. Елден алар алғыстарыңыз көп болсын, — деді қала тұрғыны Рая Ділімбетова.
Өнердің шынайы келбеті сол өнерлі жанның өмірін нұрландырып, соның игілігіне қызмет етеді. Бауыржан Момышұлы бабамыз айтқандай, «өнер – адамның рухани азығы, ол халықтың бүгіні мен келешегі, арманы мен қиялы, жалпы болмысы». Шын дарын өнер жолында өз орнын таба алады. Күш, жігер, ақыл мен қайрат – бұлар өнердегі шыдамдылыққа жетелейтін асыл қасиеттер. Осы бір киелі ұғымның өрісі кеңінен жайылуда. Қала тұрғындарының шарада шаттыққа бөленіп, көңіл көкжиегінің кеңіп, ойы серпіп қалғаны осының дәлелі болса керек.
Айдар САЙЛАУОВ
