«Үйлену оңай, үй болу қиын» деген қанатты сөздің қасиеті жойылмақ емес. Себебі, сүйіп қосылғандардың өзі сынаққа ұшырап, өмір арнасында сүрініп жатқандары кездеседі. Шаттық орнамаған шаңырақтан мән, бақ тұрақтамаған отбасыдан береке кетері белгілі. Тойдан кейін туындайтын түсініспеушілік, жанжалдың бәрі шаңырақтың шырқын бұзып, шырайын кетіретіні ақиқат. Әйтеуір, отау құру ойыншыққа айналып, опық жейтіндер саны көбеймесе игі. Бүгінде жастар арасында ерте үйлену белең алды. Отбасылық өмірдің парқын ойша ғана бағамдап қоятындар, үйленгеннен кейінгі үй болу жағдайына бас қатырмай жатады. Алғашындағы «сүйдім» деген сертке толы сөздердің сүйкімі кетіп, арада араздық пайда болғанда ажырасуға дейін барып жататыны жасырын емес. «Үйлену» деген сөздің мағынасы бәріне мәлім: екі адамның бір бүтінге айналып, бір бағытқа қарай қадам басуы. Бірлесе отырып, өмірдің ыстығы мен суығына шыдас беруі, ер мен әйелдің бір-біріне қолдау білдіріп сүйеу болуы сынды астарында ауыр да жауапты жүк жатыр. Енді бесіктен белі шықпаған балалар осы жүкті жүрексінбей көтере ала ма? Тәтті сезімнің жетегіне еріп, ерте шешім қабылдау тағдырдың тәлкегіне ұшыратпай ма?
Бұрын мектеп бітіре салысымен яки колледж қабырғасында жүріп шаңырақ көтергендерді естіп таңқалатын едік. Қазір қоғам үшін бұл қалыпты жайтқа айналып кеткендей. Осы тектес жаңалықтарды естігенде ауыз ашып, әлдекім таңқалмайды. Иә, расымен де келін болып табалдырығын аттаған отбасы, өмірлік серігім деп таңдаған жары жақсы болса, әлдебір қиындық көрмесі анық. Өйткені, ерте үйленгендердің бағы жанып, бақытты өмір сүріп жатқандары бар. Ал, енді кейбірі тіпті керісінше. Ата-ананың қолында еркелеп өскен қыз бір отбасыға келін боп топ етіп түскенде бала көңіл ата-ененің бабын табуға, сабақ пен келіндік өмірдің арасында екі жақты үлгере алмай, абыржып қалуы мүмкін. Осы бір мәселелерді атап өтпегенде, ерте тұрмыс құру балалық шақтың бақытты күндерін кемітіп, оқуда жетер жетістігіне, толық білім алуына кедергі келтіретіні даусыз. Тіпті арманнан қол үзіп, мансаптағы мақсатына да жете алмай қалатын жеткіншектердің болашағы бұлыңғыр бола ма деп қапаланасың. Сайып келгенде, әр нәрсенің өз уақыты, өз кезеңі болады. Білім алатын тұста үйленуді ойлап әбігерге түспей, жан-жақты дамып, жауапкершілік жүгін арқалай алатындай жауапты болғанда ғана шешім шығарған жөн. Асылында, келешегі кемел болуы үшін барын салып, ізденетін, оқу деп зыр жүгіріп, мақсат жолында мамандыққа сай машықтанудың орнына отбасылық өмірге асығатындардың әрекеті толғандырмай қоймайды. «Асыққан шайтанның ісі» дегеннің кері келіп, абырой әкелмейтін ажырасумен неке сәтсіз аяқталса, бір бүтінге айналған қос адам жарым жанға айналмай ма?! Жасы жиырмаға да жетпей тұрмыс құрып, жараспай ажырап тынған отбасылар жоқ емес. Сонда бала болып, «бала» әлдилеп отырған жас ана тентіреп қайда барады? Қайта айналып ата-анасының үйіне баруға тура келеді. Мұның өзі тағдырдың талқысы емей не?!
«Отбасыны – шағын мемлекет» дейміз. Ендеше, мемлекеттің мертіктірмей, іргесі мықты қалануы үшін парасаттылық, ақыл мен ой керек. Яғни, аяғына нық тұрған, оң мен солын таныған уақытта отау тіксе айыбы жоқ. Бірақ, түйсігі мен санасы бала көңілден арылмаған, әлі толыса қоймаған жасөспірімдердің ерте есеюге асығып, шаңырақ көтеруге ниетті болуы әсте дұрыс емес. Асығыс шешімнің салдары сан соқтырғанда өрімдей қыздардың өмірі өксікке толып, ажырасуынан ауыр нәрсе жоқ. Асылында, үйлену – жолда кетіп бара жатып талқылай салатын, ойнап отырып қабылдай салатын жеңіл шешім емес. «Баянды бақытқа кенелеміз» деп жүргенде қасіретке тап болуы әбден мүмкін. Сондықтан сана сүзгісінде сұрыптап, салмақтанғанда ғана болашаққа бағыт алған ләзім.
Жастардың ерте үйленуіне әсер ететін факторлар өте көп. Бірі өткінші сезімді махаббатпен шатастырып шалыс басса, енді бірі ерте жүктіліктің жауапкершілігін мойнымен көтеріп, екі жақтың келісімімен некеге тұрады. Ал, бірі кәмелеттік жасқа толмаған қыздарды алып қашып, қылмысы заң жүзінде құрықтылған соң жазаланып жатады. Ерте үйленуге келгенде ел пікірі екіге бөлініп жатады. Жас жұбайлар некесі жарасымын тауып, отбасыны айрандай ұйып отырса, бақытты болатынын айтып ойын безбендесе, басқасы кемшіліктері мен зардабын айтып, ерте үйленуді есіздікке балап жатады.
— Менің ойымша ерте үйленуге екі жақты қарау дұрыс секілді. Бұл жағдайға бірі «ерте үйленудің не әбестігі бар?» десе, енді кейбіреуі «жастайынан ерте қағынып» деп, түрлі пікірлер білдіреді. Дегенмен, ерте отбасын құрған жас жұбайлар өмірдің ащы-тұщысын бірге көріп, бір-бірінің қасында ұзақ өмір сүреді. Бірақ, ел ішінің бәрі бірдей емес, ажырасып кететіндері қаншама. Десе де, бұл жағдай кеш тұрмыс құрып, үйленетін азаматтардың басында да қайталанып жатады. Сондықтан екі тұрғыда да түсіністікпен қарау керек. Әрине, нақты «осы жаста үйлену керек» деген қағида жазылып қойған жоқ, өмірдің заңдылығы мен Алла тағаланың бұйрығына қарай солай болады. Меніңше, үй болып, отбасын құрып, ата-ана атанып, ұрпақ жалғастыру қажет. Қай жаста отау құрсақ та, береке мен бірліктің ұйытқысын бір жерге жинаған үлгілі отбасы атану басты мақсат болса екен,- деді М.Сұлтанәлі.
Иә, ойнап жүріп от басып, опық жейтіндер көбеймесін. Шаңырақ шайқалып, ортаға түспес үшін ойланып барып, өмірдегі маңызды қадамды аптықпастан асықпай басу керек.
З.ҚОНЫСЖАН
