Қайтарымсыз грантқа құжат тапсырушылар қатары көп. Өйткені, тосқауылынан гөрі қолдауы мол мүмкіндіктен ешкім бас тартқысы келмейтіні белгілі. Дегенмен, бұл бағдарламаның бақыты оңай бұйыра бермейді. Зыр жүгірудің, тез әрекет етудің негізінде жүзеге асатындықтан бұл істе жұртшылық жайбасарлық танытқысы келмейді. Өйткені, бүгінгі күні «алма түс, аузыма піс» дегеннен аузы күйетінін, «әп, дегеннен» әлденені топ ете орындала қоймайтынын бәрі жақсы біледі.
Кейде көмектің көзінен құр қалмайық дегендер көрсеқызарлыққа салынып жатады. Осындай шикіліктер де кездесіп, өтініш білдірушілер де өтірікке жүгінетін көрінеді. Сайып келгенде, бұл арнайы бақылауда барланады. Әйтпесе, бизнес жоспары берекелі көрініп, қағаз жүзінде қатырып кәсіп жүргіземін дегендер, кейін берілген қаражатты оңды-солды далаға шашып жүретін-ді.
Бүгінде кәсіппен айналысамын деген адамға еш кедергі жоқ. Егер ниет болса бұйыратын несібе мен басқа қонатын бақ та болмақ. Тек, «сабақты ине сәтімен» нақылын негізге алып, оңтайлы жолын тауып, жоспар құра білсе болғаны. Айтпақшы, құжаттарға да немқұрайлы қарамай, ыждағаттылық танытса ырыс та арта түспек. Иә, біз мемлекеттік қайтарымсыз грант беру мәселесін тілге тиек отырмыз. Әйтеуір, аталған жоба өз нәтижесін беріп отыр. Көпшілік күйбең тірліктен арылып, керекті кәсібімен айналысып, жемісін көруде. Әйтпегенде, бұған дейін Үкіметтен үмітін үзген бұқара несиеге белшесінен батып, қайтарудың қамын ойлап жүргенде, бірнеше жылы қарызын өтеумен өтетін. Енді қайтарымсыз грант беріліп, төбесі көкке елі жетпей қуанғандар мүмкіндікті мүлт жібермеуді жөн көрген. Қазіргі таңда мемлекеттік қайтарымсыз грант берудің тәртібі өзгерген. Бұл туралы Өңірлік коммуникациялар орталығында өткізілген брифингте баяндалды.
Қайтарымсыз грантқа құжат тапсырушылар қатары көп. Өйткені, тосқауылынан гөрі қолдауы мол мүмкіндіктен ешкім бас тартқысы келмейтіні белгілі. Дегенмен, бұл бағдарламаның бақыты оңай бұйыра бермейді. Зыр жүгірудің, тез әрекет етудің негізінде жүзеге асатындықтан бұл істе жұртшылық жайбасарлық танытқысы келмейді. Өйткені, бүгінгі күні «алма түс, аузыма піс» дегеннен аузы күйетінін, «әп, дегеннен» әлденені топ ете орындала қоймайтынын бәрі жақсы біледі. Жә, енді өзгерген тәртіп, енгізілген жаңа ережелер жайында айталық. «Биылдан бастап жаңа бизнес идеяларды іске асыруға берілетін қайтарымсыз гранттардың мөлшері 200-ден 400 айлық есептік көрсеткішке дейін ұлғайды. Сонымен қатар осы жылдан бастап 29 жасқа дейінгі жастар мен әлеуметтік осал топтарға жататын азаматтар мемлекеттік грантқа қол жеткізеді» деді облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы басшысының орынбасары Жанар Дәулетбаева. Сондай-ақ, жаңа өзгерістер өкпелетпейтін секілді. Неге десеңіз, биыл грант көлемі көбейіп, қаржылай көмек қоры қарыштаған. Ж.Жұмабекқызының айтуынша, мемлекеттік қайтарымсыз грант көлемі – 1 миллион 225 мың 200 теңгені құрайды. Айта кететін жайт, бұрын мемлекеттік грантқа барлық азаматтардың қатысуға мүмкіндігі болатын. Ал, биылдан бастап әлеуметтік осал топтарға жататын азаматтарға, атаулы көмек алатын отбасы мүшелеріне, көп балалы отбасыларға беріледі екен.
Кейде көмектің көзінен құр қалмайық дегендер көрсеқызарлыққа салынып жатады. Осындай шикіліктер де кездесіп, өтініш білдірушілер де өтірікке жүгінетін көрінеді. Сайып келгенде, бұл арнайы бақылауда барланады. Халықты жұмыспен қамту орталықтарымен гранттардың мақсатты пайдаланылуына тұрақты мониторинг жүргізіп отырады. Әйтпесе, бизнес жоспары берекелі көрініп, қағаз жүзінде қатырып кәсіп жүргіземін дегендер, кейін берілген қаражатты оңды-солды далаға шашып жүретін-ді. Айтпақшы, қайтарымсыз грантқа үміткерлер «Бастау бизнес» жобасының сертификатын соңғы 3 жыл ішінде алған және кемінде 1 жыл тұрғылықты жері бойынша тұрақты немесе уақытша тіркеу туралы мәліметтерді ұсынуы керек. Өйткені, азаматтарға аталған қаржы тек бір рет қана беріледі. Саралап көрсек, өзгерістің оң ықпалдары көп екенін аңғаруға болады. Тіпті, тұрғындар да бағдарламаның бағытты жолының көңілге күдіктен гөрі сенім ұялататындығын жеткізді. Олардың айтуынша, «Бастау бизнес» жобасында қолға алынған кәсіпкерлікті дамыту бағдарламасына қарағанда, биылдан бастап қайта қарастырылып, жаңа ереже бойынша беріліп жатқан «Еңбек-Бизнес» порталының жұмысы жүйелі көрінеді. Себебі, бұл бағдарламада қайтарымсыз грант мөлшері едәуір жоғарылап, кәсіп ашқысы келетін әрбір адамға септігін тигізеді. Көпшіліктің көңілінен шыққан тағы бір тұсы – электронды түрде құжат тапсыра алатындығы.
Иә, қаржыға келгенде қалтаға қарайлап, жер сүзіп қалмайтынымыз қуанышты-ақ. Әйтпегенде, әлгісінде кәсіп түріне қарайлап, қажетті сома берілетін болса, қазір қандай кәсіп түрін қамтыса да, бірдей қаржы бөлінеді. Айтпағымыз, көрпесіне қарай көсілетін жұрт бір жыртығын жамай алса, кәсібін өрге домалатса жақсы емес пе?! Кезінде турашыл Төле би «Қарап отырма, бір нәрсеге жарап отыр: кәсіп болмай, нәсіп болмас» деген екен. Ақиқатында, арман алдамайды, адастырмайды. Осы орайда, көпшілікті құлақ қағыс етіп, уақытты босқа өткізбей, пайдасы басымырақ іспен шұғылдансын дейміз. Түптеп келгенде, әрекеттің түбінде берекет бар!
З.Aхмет
