Қазалы ауданында бұрыннан кәсіпкерлік саласы дамыған. Кәсіпті дөңгелетіп әкететіндер ауданда жетерлік. Қазірде кәсіпкерлікпен қатар ауыл шаруашылығы да жолға қойылып келеді.
Биыл облыс әкімінің жанындағы Кеңес қарауына Қазалы ауданынан 27 жоба ұсынылып, 16-сы мақұлданды. Сонымен қатар, 2023 жылға іске асыруға жалпы құны 12 млрд. 100 млн. теңгені құрайтын жобаларды «Нұрлы жер», «Нұрлы жол», «Өңірлерді дамыту» бағдарламалары және «Ауыл – ел бесігі» жобасы аясында республикалық бюджеттен қаржыландыру үшін тиісті салалық басқармаларға бюджеттік өтінім тапсырылған. Ауданда 6 инженерлік коммуникациялық инфрақұрылым, 2 газбен қамту жобалары, 1 тұрғын үйлерді қайта жаңғырту, 4 жолдарды жөндеу және 1 кәріз жүйесімен қамту жобалары.Демеушілер есебінен 5 балалар ойын алаңы салынатын болады.
Өнеркәсіп өнімінің көлемі 9,7 млрд. теңгеге, өңдеу өнеркәсібі 8,5 млрд. теңгеге, инвестициялар тарту 5,7 млрд. теңгеге, бөлшек сауда 4,5 млрд. теңгеге, ауыл шаруашылығының жалпы өнімі 4,7 млрд. теңгеге, құрылыс жұмыстары 2,5 млрд. теңгеге артқан.
— 2022 жылға 24,1 млрд. теңгеге нақтыланды. Оның ішінде 2,2 млрд. теңге өз кірістеріміз, қалған 21,8 млрд. теңге субвенция, трансферттер және кредиттер. Есепті кезеңге түсімдер жоспары 102,9 пайызға, ал өз кірістеріміз 133,4 пайызға орындалды. 2022 жылдың 1 шілдесіне тіркелген шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің саны 5299 бірлікті құрайды. Оның ішінде, 5064-ы немесе 95,6 пайызы нақты жұмыс жасап тұр. Жыл басынан 711 кәсіпкерлік субъектісі ашылды. Мемлекеттік және өңірлік бағдарламалар аясында 1,5 млрд. теңгеге 125 жоба қаржыландырылды. Қазіргі уақытта 392 млн. теңгені құрайтын 36 жобаны қаржыландыру үшін микроқаржы ұйымдарының қарауына ұсынылды. Одан бөлек, 363 млн теңгені құрайтын 33 жобаның тізімі жасақталып отыр,- дейді Қазалы ауданының әкімі Мұхтар Оразбаев.
Биыл ауданда 17402 гектар жерге ауыл шаруашылығы дақылдары орналастырылыпты. Ауданнан Ресей, Украина, Ирак, Тәжікстан, Монғолия, Түркия, Германия, Қытай, Нидерланды, Дания елдеріне 3539,5 тонна ауыл шаруашылығы өнімдері: 2421 тн күріш, 557 тн балық, 561,5 тн қамыс экспортқа шығарылған.
Аудан әкімі 2025 жылға дейін таза ауыз сумен қамтамасыз ету жоспарына сәйкес аудан орталығынан шалғай орналасқан Шәкен, Шилі және Сарбұлақ ауылдары орталықтандырылған ауыз су жүйесімен қамтамасыз етілетінін айтты. Сарбұлақ ауылы автономды су жүйесімен қамтамасыз етілсе, Шәкен, Шилі елді мекендері Арал ауданына қарасты Тоқабай ауылы арқылы ауыз су желісіне қосылмақ.
Сонымен қатар, Байқожасу құбырын қайта жаңғырту жобасы дайындалып, қаржыландыруға ұсынылған. Жоба аясында 17 мыңнан астам тұрғын, 3 мыңнан астам тұрғын үй және 115 әр түрлі бағыттағы нысандары газдың қызметін пайдаланбақ.
— Ауданның коммуналдық меншігінде 406,2 шақырым аудандық маңыздағы автомобиль жолдары бар. Оның ішінде 232,5 шақырым асфальтты, 102,7 шақырым қиыршық тасты және 71 шақырым топырақты жолдар. 2022 жылы аудандық маңыздағы автомобиль жолдарын жөндеуге бюджеттен 1,6 млрд. теңге бөлініп, 7 жоба қолға алынды. Қазіргі таңда 60 шақырымға жол құрылыс жұмыстары қарқынды жүргізілуде. Олар: «Қазалы-Қожабақы-Бозкөл–Кәукей» автомобиль жолын күрделі жөндеу, «Әйтеке би — Басықара» автомобиль жолын орташа жөндеу, «Қожабақы-Бекарыстан би» автомобиль жолын орташа жөндеу, «Басықара-Абай-Өркендеу» автомобиль жолын орташа жөндеу, «Бекарыстан би — Майдакөл» автомобиль жолын орташа жөндеу, «Қожабақы — Бекарыстан би — Майдакөл» автомобиль жолын орташа жөндеу және «Қазалы — Көларық — Бекарыстан би — Жаңақұрылыс» автомобиль жолын орташа жөндеу.
2023 жылы құны 1,6 млрд. теңге болатын жөндеуге тиісті 52 көшенің жоба-сметалық құжаттары дайындалып, қаржыландыру үшін бюджеттік өтінімдер тапсырылған. 2022 жылы аудан аумағында 17 нысанның құрылысы жүргізілетінін аудан әкімі нық айтты. Бұл жобаларға 2022 жылы 2,1 млрд. теңге қаржы қаралыпты.
2022 жылы басталған құрылыс нысандары жергілікті тұрғындардың сұранысына орай және мемлекеттік бағдарламалар бойынша жүзеге асқан. Олар: Басықара, Қ.Пірімов, Жалаңтөс батыр елді мекеніндеріне орамішілік газ желілерінің құрылысы, Қазалы қаласындағы Ү.Түктібаев көшесіне шағын футбол алаңының құрылысы, Шәкен, Байқожа елді мекендерінде спорт ойын алаңын орнату, Алға ауылдық округі, Ү.Түктібаев ауылынан ангар типті спорт кешенінің құрылысы, Кәукей ауылынан 100 орындық ауылдық клуб құрылысы, Әйтеке би кентіндегі көлемі 210 гектар жер учаскесіндегі инфрақұрылым құрылысы жобасында қалып қойған тұрғын үйлерді төмен қысымды газ желілерімен және 0,4 кВ электр желісімен жабдықтау және Қазалы қаласынан 140 орындық балабақша құрылысы.
Жергілікті тұрғындар үшін жұмыс орны керек. Сол бағытта ауданда жыл басынан бері экономиканың түрлі саласында 1999 жаңа жұмыс орны ашылған. Өткен жылдың қорытындысымен жұмыссыздық деңгейі 5 пайызға тұрақтапты.
— Бүгінгі күні жұмыс іздеуші ретінде 2 мың 961 адам хабарласып, 1 мың 374 адам тұрақты жұмысқа орналасты. 2022 жылдың 25 шілдесінен бастап «Бастау-Бизнес» жобасымен кәсіпкерлік негізде оқыту басталды. Оқытудан кейін 2022 жылдың 8 тамызынан бастап бизнесін жаңадан бастаушыларға 1225200 теңгеден грант берілетін болады. Есепті кезеңде аудан бойынша 104 мүмкіндігі шектеулі азамат жұмыспен қамтылды,- дейді Мұхтар Әуесұлы.
Білгеніміз, 47 адам тұрақты жұмыс орнына, 3 адам жастар практикасына, 3 адам әлеуметтік жұмыс орнына, 42 адам ақылы қоғамдық жұмысқа жіберіліп, 9 адам мемлекеттік грант алған.
Қазалы ауданында қызу тіршілік бар. Өзге аудан тұрғындарының Қазалыға жиі келіп, әр түрлі кәсіп иелерімен байланыс орнатуы кәсіпкерлік саласының жолға қойылып, осы арқылы ауданның қарқынды дамуына әсер ететіні даусыз.
Н.КӨБЕГЕНҰЛЫ
