Тест бүгін мен болашақтың көпірі секілді. Сүрінбей өткендер межеге жетіп, құлағандардың жолы басқа арнаға бұрылатындай. Бірақ қазіргі «көпірдің» жолы бұрынғыға қарағанда қатты қорқынышты емес. Оған қоса, құлағандар бірнеше рет жүріп өтуге болатын жолдары бар екені қуантады.
Көпірден өтетін нөпір биыл да жетерлік. ҰБТ! Бұл енді бұрынғыдай «Ұлы біркүндік төңкеріс» емес. Тест тапсырмасын енді жылдың әр уақыттарына белгіленіп, талапкерлер өзіне қолайлы мезетте тапсыра алады. Ал, биылғы қаңтар айындағы ҰБТ басталып, ол 10 ақпанға дейін өткізілді. Тестілеуге қатысуға 125 мыңға жуық өтініш берілген. Өтініштерді қабылдау ҚР ҒЖБМ Ұлттық тестілеу орталығының app.testcenter.kz сайтында 20 желтоқсаннан 6 қаңтарға дейін жүргізілді.
Қаңтардағы ҰБТ-ға ЖОО-ға шартты түрде қабылданған студенттер, шығармашылық дайындықты талап ететін БББТ-дан басқа білім беру бағдарламалары тобына ауысуға ниет білдірген ЖОО-ның білім алушылары, ақылы негізде «Педагогикалық ғылымдар» білім беру саласына ауысуға ниет білдірушілер, сондай-ақ қалауы бойынша ЖОО-ға ақылы негізде оқуға қабылдану үшін мектеп түлектері қатысты. Тіркелу кезінде тест тапсырушылар емтихан орнын, күнін және уақытын өздері таңдайды. Атап өтейік, 2023 жылғы ҰБТ-да тестілеу форматы өзгеріссіз қалды. Қазақстан тарихы бойынша тестілеуге қатысушылар 20 тапсырманы, оқу сауаттылығы – 15, математикалық сауаттылық – 15 және екі бейіндік пән бойынша 35 тапсырманы орындайды. Барлығы – 120 сұрақ. Ең жоғары балл – 140. Тестілеудің жалпы уақыты – 4 сағат (240 минут). Сондай-ақ, ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалар үшін қосымша 40 минуттық уақыт сақталады.
Сонымен қатар, дистракторлар саны азайды (жауап нұсқалары). Бір дұрыс жауабы бар тест тапсырмаларында нұсқалар саны бестен төртке дейін, бір немесе бірнеше дұрыс жауаптары бар тест тапсырмаларында (үш дұрыс жауаптан көп емес) сегізден алтыға дейін азайтылған.
Қаңтардағы ҰБТ-дан бастап «Информатика мұғалімдерін даярлау», «Ақпараттық технологиялар», «Ақпараттық қауіпсіздік» білім беру бағдарламаларының топтарына түсуге ниет білдірушілер ҰБТ-ны «Математика-информатика» комбинациясы бойынша тапсырды.
— 2023 жылғы алғашқы ҰБТ тәмамдалды. Біз тестілеу кезінде ғана емес, оған дайындық барысында да жағдай жасауды ұмытпадық. Мысалы, 11 білім беру орталығы талапкерлерге тегін онлайн сабақтар өткізеді. Оқу жылының басында ҰТО сайтында «Қазақстан тарихы» және «Дүниежүзі тарихы» бойынша 100 дата, «Қазақ әдебиеті» және «Орыс әдебиеті» бойынша әдебиеттер тізімі, «Информатикадан» терминдер тізімі орналастырылды. Сондай-ақ, ҰБТ сұрақтары мен тест жоспары құрастырылған оқулықтардың тізімі жарияланды. Яғни талапкерлерде тестілеуді сәтті тапсыру үшін барлық мүмкіндік бар»,- деп атап өтті ҚР ҒБЖМ Ұлттық тестілеу орталығының директоры Руслан Емелбаев.
ҰБТ-да калькулятор пайдалануға бола ма?
Талапкердің ҰБТ-ға өздерімен бірге калькулятор алып келудің қажеті жоқ. Бұл іс-әрекет ереже бұзушылық болып саналады. Қаңтар, наурыз, тамыз айларындағы ҰБТ мен негізгі ҰБТ-да (мамыр-маусым) калькулятор тестілеу компьютерінде орналасады. Айта кетейік, талапкерлер үшін калькулятордан бөлек компьютер экрандарында Менделеев және тұздар ерігіштігі кестелері, Бекетов қатары қолжетімді болады.
Тек қана ҰБТ қатысушыларына өздерімен қалам, су және шоколад қана алып келуге рұқсат етіледі. Ал, қалған жаныңызға керекті заттың бәрі сол жерден табылады. Сондықтан білім бәйгесіне өзіңізге ғана сеніп келіңіз, талапкер.
Қазтест сертификаттары электрондық форматқа ауыстырылды
Енді ҚАЗТЕСТ тапсырушыларға сертификаттар certificate.testcenter.kz сайтында электрондық форматта беріледі. Тестілеуді тапсырып болғаннан кейін, көрсетілген сайтта келесі қадамдарды орындау арқылы сертификатыңызды жүктей аласыз: тест түрін таңдау; тапсырған жылды көрсету; ЖСН және ТЖК енгізу. ҚАЗТЕСТ электрондық сертификатында алушының деректері, жинаған балы, жарамдылық мерзімі және QR-коды көрсетіледі. Айта кетейік, жарамдылық мерзімі өтпеген қағаз нұсқадағы сертификаттардың жарамдылығы сақталады.
Әр ҰБТ сайын бейіндік пәндерді өзгертіп отыруға бола ма?
Бұл сұрақты оқушылар жиі қояды. Сонымен, қаңтар, наурыз және тамыз айларындағы ҰБТ-да әртүрлі бейіндік пәндер комбинациясын таңдауға болады. Ал, негізгі ҰБТ-ны тапсыруға берілген екі мүмкіндікте де бір бейіндік пәндер комбинациясын таңдай аласыз, талапкер.
Қаңтар айындағы ҰБТ-ның қорытындылары
Қаңтар ҰБТ-сын 123 мыңға жуық адам тапсырды. Оның ішінде түлектердің 77% — ы қазақ тілінде, 23% — ы орыс тілінде, 91 адам ағылшын тілінде тестілеуден өтті.
ҰБТ басталғалы шекті баллды 83%-ға жуық талапкер жинап, 21 мыңнан астамы (17%-ы) шекті балл жинай алмады.
ҰБТ орташа балы 76 баллды құрады. Ең жоғары балл – 139.
— Қаңтар ҰБТ-сы 10 қаңтар мен 10 ақпан аралығында өтті. Жалпы, қаңтардағы ұлттық бірыңғай тестілеуге 123 мыңға жуық адам қатысты. Тестіленушілердің ең көп таңдаған комбинациясы — «Математика-физика» (19%). Тапсырушылардың 18%-ы «Биология -химия» комбинациясын таңдаса, 10%-ы шығармашылық емтиханды таңдаған. IT бағыттарға түсуге қажетті жаңа «Математика-информатика» комбинациясын ҰБТ-ға қатысушылардың 10%-ы тапсырған,- деп атап өтті ҚРҒЖБМ Ұлттық тестілеу орталығының директоры Руслан Емелбаев.
Талапкерлердің, соның ішінде ерекше білім беру қажеттіліктері барлардың тестілеуді ыңғайлы тапсыруы үшін ҰБТ тапсыру уақыты 40 минутқа ұзартылған. Сонымен қатар, олар үшін сызба және диаграммаларсыз сұрақтар жасалды. Қабылданған шаралар арқасында ерекше білім беру қажеттіліктері бар 274 бала ҰБТ тапсырды.
62 талапкер смартфон, шпаргалка және басқа да тыйым салынған заттарды алып өту әрекеті салдарынан тест тапсыру мүмкіндігінен айырылды. Тестілеу кезінде ережелерді бұзғаны үшін аудиториядан 98 адам шығарылып, олардың нәтижелері жойылды. Өзге оқушылар анықталған жоқ.
ҰБТ-ға дайындықты жақсарту мақсатында Ұлттық тестілеу орталығы оқу жылының басында тестілеу пәнінің спецификацияларын, тест жоспарын, Қазақстан тарихы және Дүниежүзі тарихынан 100 дата, информатикадан терминдер тізімін, қазақ әдебиеті және орыс әдебиеті пәндерінен шығармалар тізімін өз сайтында және әлеуметтік желілерде жариялады.
Айдар САЙЛАУОВ
