Қызылорда облысының әкімі Нұрлыбек Нәлібаев соңғы аптаның ішінде ауыз толтырып айтарлықтай ауқымды істердің ара-жігін ажыратып, ақ-қарасын ашып берді. Нақты шешім мен батыл қадамдардың арқасында Сыр елінің даму бағдары межеленіп, барар бағыты айқындалған. Оған қоса, алдағы уақыттағы жоспарлар мен келесі қадамдардың да жолы ашылып, халыққа түсіндіріліп жатыр. Біз де облыстағы соңғы жаңалықтарды тізбелеп, облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаевтың апталық жұмысына шолу жасағанды жөн көрдік.
Қыс қос бүйректен қыспасын
Уақыт жүйрік. Жылу беру маусымына небәрі санаулы күндер ғана қалды. Ол да ертең шылбырын ұстап жетіп келеді. Аймақ тұрғындары күздің ызғары аяққа сезілетін уақытта, қытымыр қыста да жылудан қиындық көрмеуі тиіс. Қысқасын айтқанда , қыс қос бүйректен қыспауы тиіс. Сондай-ақ, әлеуметтік нысандарда коммуналдық жүйелердің апаты мен ақауларын болдырмау аса маңызды. Бүгін облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев қала, аудан әкімдері және сала басшыларымен бірге жылу беру маусымына дайындық мәселелерін пысықтады.
Осыған орай, облыстық энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасының басшысы Руслан Нұрмағанбетов алдағы дайындық барысын баяндаған болатын. Оның айтуынша, әлеуметтік нысандардың жылыту маусымына әзірлігі 100 пайызға жетіп қалған. Ал, алдағы жылу беру маусымына жоспар бойынша облысқа жалпы 176,1 мың тонна көмір қажет. Оның ішінде тұрғындарға 142,5 мың тонна, әлеуметтік нысандарға 33,6 мың тонна керек.
Ауызды айға білеп отыра беруге де болмайды. Қате аяқ астынан. Сол үшін де аймақ басшысы алдағы жылу беру маусымы іркіліссіз жүруі керек екендігін қатаң ескертті. Сондай-ақ, әкімдер уақыт оздырмай, көмірдің 3 айлық қорын алдын ала жасап алуы тиіс деді. Ал, жанар-жағармайдың тиісті көлемде жеткізіліп, бекітілген бағада босатылуын бақылауға алу міндеттеді.
— Жыл сайын ауа-райы суытқан кезде облыс орталығындағы көмір қоймаларында қатты отынға сұраныс артып, халық арасында ажиотаж туындап, тұрғындардың шағымы көбейеді. Мұны болдырмауымыз керек. Себебі, қалаға жақын орналасқан Сырдария, Жалағаш, Шиелі аудандары өздеріне қажетті көмірді қаладан тасымалдайды. Биыл да осы көрініс қайталануы мүмкін, өйткені аудандарда отын қоры әлі де аз. Осы мәселеге жете көңіл бөліңіздер,- деді облыс әкімі.
Облыс әкімі көмір қорын жеткізуде Арал, Жалағаш, Сырдария аудандарының көрсеткіші көңіл көншітпейтінін алға тартып, әкімдерге 1 қазанға дейін жұмысты үйлестіруді қатаң тапсырды. Отырыста облыс әкімінің орынбасары Мархабат Жайымбетов қала, аудандардағы көмір қорына деген қажеттілік пен нақты жұмыстарды тізбелеп, қатты отынды тасымалдау мәселесіне тоқталды.
Жиында коммуналдық қызмет көрсететін мекемелердегі қарыз берешегі мәселесі ашық талқыланды. Аймақ басшысы жұмысты тиімді ұйымдастыра алмай отырған сала басшыларын сынға алып, төлем түсіру мәселесіне жеткілікті деңгейде мән беріп, жұмысты жандандыру қажет деді. Сондай-ақ, білім, мәдениет, денсаулық салаларындағы нысандардың жылумен қамту процесінде ақау туындамауы керек екенін ерекше ескертті.
Мұнай өндіру көлемі кемімеу керек
Өңірдің қаржылық қоймасын қампитып отырған мұнай екені белгілі. Мұнай саясаты да ауызбастырықты көтермейді. Мұнда өте қатаң қадағалау қажет-ақ. Әйтпесе, тамшыдан теңіз шығатынын қаперде ұстайық. Осыны ұғынғандықтан, аймақ басшысы Нұрлыбек Нәлібаев ірі мұнай компанияларының бірі «Саутс ойл» мекемесінің басшысы Серікжан Сейітжановты қабылдады. Кездесуде өңірдегі мұнай-газ саласының бүгінгі жағдайы мен негізгі мәселелері талқыланды.
Облыс әкімі аймақта жылдан-жылға мұнай өндіру көлемі кеміп жатқанын алға тартып, геологиялық зерделеу жұмыстарын жүргізудің маңыздылығын атап өтті. Сондай-ақ, газ өндіру ісіне басымдық беру арқылы табыс көлемін түсірмеу қажеттігін қаперге салды.
Өздеріңізге белгілі, республикалық бюджет есебінен Шу-Сарысу мен Арал шөгінді бассейндерін геологиялық зерделеу жұмыстары жүргізілуде. Сондай-ақ, «ҚазМұнайГаз» ҰҚ» АҚ тереңдігі 5,5 мың метр ұңғыманы бұрғылау жұмыстарын бастады. Ал, «Кенқияқ – Атырау» реверсінің өткізу қуатын жылына 6 млн. тоннадан 12 млн. тоннаға дейін арттыру бойынша жұмыстар жүргізілуде. Бұл өз кезегінде мұнай көлемінің орнын толтыруға, әрі қарай оның көлемін ұлғайтуға және жұмыс орындарын сақтауға мүмкіндік береді.
Кездесуде Серікжан Сейітжанов компанияның негізгі қызмет бағыттарына тоқталып, биылғы жылдың 9 айында 257,3 мың тонна мұнай өндірілгенін тілге тиек етті. Басқосу соңында облыс әкімі жұмыс орнын қысқартпау, жұмысшылардың жалақысын кезең-кезеңімен көтеру және салық базасын ұлғайтуға баса мән беру керектігін назарға салды.
«Ашық үкіметтің» есігі әркез ашық
Әкімге нақты айтарыңыз болса, қазір ештеңе де қиын емес. «Ашық үкіметтің» есігі жабық болмайды. Осыған орай, облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев кезектілік тәртібімен жазылған азаматтарды жеке шағымдары бойынша қабылдауын үзген емес. Біздегі әкімнің жеке қабылдауынан түрлі мәселелер шешіліп жүргенін жұртшылық жақсы біледі.
Бұл жолғы қабылдауға 9 азамат келіп, өз мәселесін жеткізді. Басым бөлігі жұмыспен қамту, шағын кәсіпті қолдау және тұрғын үй алу мәселесін көтерді. Мәселен, екі жұмыссыз азамат шағын кәсіп ашуға мемлекет тарапынан қолдау көрсетуді айтса, Қызылорда қаласы мен аудандардан келген 3 азамат тұрғын үй мәселесін алуға ықпал етуді сұрады.
Аймақ басшысы өзін өзі жұмыспен қамтып, кәсібін ашуға ниеттенген азаматтарға барынша қолдау көрсету қажет екенін баса айтты. Сондай-ақ, мемлекет тарапынан берілетін қайтарымсыз гранттар әділ әрі ашық түрде берілуі керектігін қаперге салды. Бұл ретте салалық орынбасары мен облыстық кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасының басшысына қабылдауға келген азаматтардың өтініш-тілектерін мұқият зерделеп, заңдылыққа сәйкес тиісті жұмыстар жүргізуді тапсырды.
Ал, тұрғын үй мәселесі тек заң аясында шешілетіні түсіндірілді. Яғни, өтiнiш берiлген кезден бастап тізімде белгіленген кезек ретімен ғана табысталады. Ал, уақытша баспана беру аса мұқтаж тұрғындарға ғана берілетінін еске салды. Айта кетейік, соңғы уақытта Сыр өңірінде тұрғын үй құрылысы қарқынды жүргізілуде. Биылғы жылы СПМК-70 тұрғын ауданынан 500 пәтерлі 10 тұрғын үйдің, сол жағалаудан жалғыз үйлері апатты деп танылған тұрғындарға 50 пәтерлі 1 тұрғын үй құрылысын аяқтап, 550 отбасы немесе 2 750 адам жаңа қоныстарына ие болады деп жоспарлануда. Бұл жұмыстар аудандар да ұйымдастырылуда.
Аймақ басшысының жеке қабылдауына келген 3 азамат жұмыспен қамту мәселесін көтеріп, тұрақты жұмысқа орналастыруды сұрады. Бұл ретте бос жұмыс орындарының тізіміне қарай мәселе қаралатынын жеткізді. Осы уақытқа дейін аймақ басшысы 19 жеке қабылдау өткізіп, 163 азаматтың мәселесін саралады. Көтерілген әрбір мәселе әртүрлі шешімді қажет етеді. Әкімнің қабылдау барысында айтылған тапсырмалары белгіленген мерзімде орындалады.
Сонымен қатар, облыс әкіміне жазылу үшін азаматтар egov.kz порталы арқылы, е-otinish бірыңғай базасы мен жазбаша нысанда әкімдікке келіп өтініш бере алады.
СЫР ӨҢІРІНДЕ ЖАҢА ЗАУЫТ САЛЫНУДЫҢ АЛҒАШҚЫ ҚАДАМЫ ЖАСАЛДЫ
Сыр өңірі экономикасының дамуына инвестиция тартудың ролі зор. Соңғы уақытта шеттелдік компаниялардың өңірде жаңа жұмыс орнын ашуда ықыласы жоғары. Соның бірі түрік компанияларымен бірлескен жобалар аясы кеңейіп, екіжақты мүдделестік нәтижесінде аймақта жаңа өндіріс орындары мен нысандар салынатын болды.
Облыс әкімінің шақыртуымен сенбі күні Қызылорда өңіріне Түркияның KOÇ Holding компаниясының өкілі Өзгур Бурак Ақколь және отандық «Orbis Kazakhstan» компаниясының басшысы Сухраб Әбдіғаппурұлы Махмудов арнайы келді. Аймақ басшысының іссапарда болуына байланысты кездесуге облыс әкімінің міндетін атқарушы Мархабат Жайымбетов инвесторлармен бірге Жаңақорған ауданында қызанақ пастасын шығаратын зауыт мәселесін талқылады.
Облыс экономикасын әртараптандыру бағытындағы ірі жобаларды индустрияландыру бағдарламасы аясында «Қызылорда-Агроплюс» серіктестігінің томат пастасын өндіру жобасы іске асырылуда.
Қызанақ пастасын шығаратын зауыт салу мақсатында биылғы жылы Жаңақорған ауданында 30 гектар жер телімі белгіленді. Құны 13,5 млрд. теңгені құрайтын жоба жылына 24 мың тонна томат пастасын дайындауға мүмкіндігі бар. Жобаны қос компания тең көлемде қаржыландырады. Зауыт іске қосылғанда 154 жұмыс орны ашылмақ. Өндірісті толық жүзеге асыру 2025 жылға дейін жоспарлануда.
Кездесу барысында зауыттың құрылыс жұмыстарын жүргізу мақсатында нысанның құрылысына инфрақұрылыммен жабдықтау жобалық-сметалық құжаттаманы жасау мәселелері талқыланды. Мархабат Жайымбетов зауыт салу мәселесіне қатысты әкімдік тарапынан қажетті қолдау шаралары жүргізілетінін қаперге салып, бұл жобаның аймақ үшін маңыздылығына тоқталды.
Әлемнің 13 елінде қызанақ өнімін өндірумен айналысатын түрік елінің «KOÇ Holding» компаниясымен бірлесіп, биылғы жылы тәжірибеден өткізу үшін тамшылатып суару арқылы 10 гектар жерге қызанақ дақылы егілді. Қызанақ егістігіне суармалы су Сырдария өзенінен 2 шақырым жерден су құбырымен насос қондырғылары арқылы қамтамасыз етілді. Қазіргі таңда қызанақтардың шығымдылығы жақсы, айтарлықтай өнім береді деп жоспарлануда. Ал, қызанақ пастасын өндіретін зауыт құрылысын келер жылдан бастау жоспарланды.
Сонымен бірге ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі, Қызылорда облысының әкімдігі мен «KOÇ Holding» түрік компаниясы және отандық «Orbis Kazakhstan» компаниясының араларында атқарылатын шаралар мен мерзімдері көрсетілген төртжақты Жол картасы әзірленіп, бекітілді.
Тағы бір жағымды жаңалық, биыл түрік инвесторларының қолдауымен республиканың тек екі аймағында ғана ТМД елдерінде теңдесі жоқ заманауи жылу электр орталығының құрылысы салынса, алғашқысы Сыр елінде бастау алмақ. Әріптестікке жол ашылған күні жылу электр орталығының капсула салу рәсімі болды.
А.Сырлыбай
