«Өз ісіне берілген ұстаз ғана шәкіртінің санасына сәулелі ой сала алады»
Мұғалім ол – ұлы мамандық иесі. Ұлағатты ұстаздардың еңбегі мәңгі есте сақталады. Себебі ол бала мектеп табалдырығын аттаған сәттен бастап, оның екінші ата-анасына айналады.
Ұстаз баланы тәрбиелеп, білім нәрімен сусындатады. Жас ұрпақпен жұмыс істей отырып, мұғалімдер оқушылармен байланыс орнатуға және олардың тікелей жұмыс міндеттерін мүмкіндігінше тиімді орындауға көмектесетін белгілі бір жеке және кәсіби қасиеттерге ие болуы тиіс. Осы тұрғыда, ұлттың ұлағатын, халықтың кісілік келбетін айқындайтын құндылықтарды еркін меңгерген ерекше тұлғалар қатарында тұрған даралардың бірі Салтанат Орынтайқызы Қосжанова. Ол биыл еліміздің «Үздік педагогы» атанып, А.Аймағамбетовтен марапат алды. Еңбегі еленді. Осы бір үлгілі ұстаздан біз де сұқбат алып, пікірлескен болатынбыз.
– Салтанат апай, ең әуелі өзіңізді оқырмандарымызға таныстырып өтейік. Өскен ортаңыз, алған біліміңіз, білім саласындағы жұмыс тәжірибеңіз туралы сөз қозғасаңыз.
– Мен 1983 жылы Қызылорда облысы Жалағаш ауданында дүниеге келдім. 1989 жылы Жалағаш ауданындағы №201 орта мектебінің 1-сыныбына қабылданып, 2000 жылы Темірбек Жүргенов атындағы №123 дарынды балалар мектебінен түлеп ұштым. 2000 жылы Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің филология факультетіне қазақ тілі мен әдебиеті, шетел тілі мамандығы бойынша мемлекеттік білім грантымен оқуға түсіп, 2005 жылы үздік бітірдім.
2010 жылы Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің филология факультетіне білім грантымен магистратураға түсіп, 2012 жылы үздік бітіріп, «гуманитарлық ғылымдар магистрі» ғылыми дәрежесін алдым. Жоғары оқу орнын үздік бітіріп, еңбек жолымды 2005 жылы Астана қаласындағы №49 орта мектептен бастап, одан әрі 2007 жылы Астана медицина университетінің шетел тілдер кафедрасында ағылшын тілінен оқытушы болдым.
Уақыт бір орнында тұрмайтыны анық. 2012 жылы отбасылық жағдайға байланысты өзім білім нәрімен сусындаған киелі білім ордасы Темірбек Жүргенов атындағы №123 мектеп-лицейге қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі болып орналастым. Содан бері біраз уақыт өтті. Жүйткіген уақыт ешкімге жеткізер емес…
Жалпы, жұмыс өтілім 17 жылға жуықтапты.
– Ұлт ұстазы болу әр адамның арманы. Ал, сіз осы мамандықты не себепті таңдадыңыз?
– Мектеп қабырғасында оқып жүргенде әдеби кітаптарды оқып, ұзақ жырларды, өлеңдерді бір оқып жаттап алатынмын. Негізі мен сіздер секілді журналист болғым келген, бірақ, ол мамандыққа грант өте аз бөлінетіндіктен осы мамандыққа бардым, екіншіден, өте қарапайым жанұядан болғандықтан әкем мен анам өздерінің дипломдары болмаған соң біздің жоғары білім алғанымызды қалады, әкем кітап оқығанды өте жақсы көретін, күнде кешкісін бірге кітап оқитынбыз. Нәтижесінде мен және 3 сіңілім мұғалім мамандығына жоғары оқу орнын тәмамдаса, ал жалғыз інім медицина мамандығына грантқа түсіп, қазіргі таңда дәрігер болып қызмет атқарады.
– Үздіксіз даму даңғыл жолға бастайды. Осыған қоса, мұғалімнің ең басты міндеті не деп ойлайсыз?
– Болашақта ел іргесін нықтап, игілігін еселеп, әлемдік өркениет деңгейінде даму үшін мектеп жасындағы білім алушылардың бойына ұлттық құндылықтарды сіңіру, ол үшін ең алдымен, әр мұғалімнің бойында ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрегі болу керек.
Екіншіден, мамандығын жақсы көру керек, неге десеңіз, өз ісіне берілген ұстаз ғана шәкіртінің санасына сәулелі ой салып, әр баланың жұлдыз болып жарқырауына жәрдем бере алады.
Үшіншіден, өзіңіз айтқандай, ұстаздың үнемі ізденісте болғаны абзал. Өйткені «Мұғалім – өзінің білімін үздіксіз көтеріп отырғанда ғана мұғалім», ал оқуды, ізденуді тоқтатқанда оның мұғалімділігі де жойылады.
Төртіншіден, жаны таза, пейілі кең болғаны дұрыс.
Білім де бойымда, қайрат та бар,
Алғырлық бар, шыдам мен айбат та бар.
Мен – қазіргі заманның ұстазымын,
Шәкірті үшін жаңа әдіс ойлап табар!
– Керемет. Ақындық өнеріңіз де бар екен. Жалпы, қызмет барысында қандай принциптерді ұстанасыз?
– «Біреу білмей сен білсең, білгеніңнің бәрі тұл» демекші, өз білгенімді өзгелермен бөліскім келеді.
«Біреудің мінін көргенше,
Жамандығын тергенше,
Өз ойыңды мазалап,
Өз бойыңды тазалап,
Өзіңмен алыс өлгенше!» деп, Шәкәрім атамыз айтқандай, өзім өте қарапайым жанұяда өскендіктен мен өте қанағатшыл адаммын, бәрінен көмегімді аямаймын, бәрін жақсы көремін, жақсылық жасау менің сүйікті ісім.
– Бәріне қызық. Республикадан, қаншама ұстаздардың арасынан оқ бойы оза шығу үлкен бақ. Айтыңызшы, «Үздік педагог – 2022» конкурсына қалай дайындалдыңыз?
– Бұл байқау республикамызда 2012 жылдан бастап өткізіліп келеді. Байқауға балабақша тәрбиешілері, мектеп пен колледж мұғалімдері қатыса алады. Байқау 3 кезеңде өткізілді. Бірінші кезең аудандық, екінші кезең облыстық, үшінші кезең республикалық. Бірінші кезеңде портфолио, 5 минуттық үздік озат тәжірибені таныстыру, 15 минуттық бейнесабақ ұсындық. Өзінің арнайы критерийлері бар. Портфолиоға педагогтің соңғы 3 жылдағы олимпиадаларға, кәсіби, шығармашылық конкурстарға қатысуы, білім алушылардың соңғы үш жылдағы олимпиадалар шығармашылық конкурстардағы жетістіктері, авторлық бағдарламалар, педагог қатысқан семинарлар, конкурстар, дөңгелек үстелдер, фестивальдар, озық педагогикалық тәжірибені жинақтау және тарату т.б. көптеген жетістіктер мен нәтижелерді салдық.
Биыл байқауға республика бойынша бес жарым мың мұғалім қатысып, байқаудың республикалық кезеңінде аудандық, қалалық және облыстық кезеңдердің қорытындысы бойынша жеңімпаз болып танылған 123 мұғалім «Үздік педагог – 2022» атағы үшін сынға түсті. Байқаудың республикалық кезеңінің қатысушылары Астана қаласына барып, ашық сабақтар өткіздік. Сабаққа комиссия мүшелері қатысып, сабақ біткеннен кейін жан-жақты талдау жүргізіп, сабақ барысын фотоға, видеоға түсірді.
– Өткеніңіз өрелі екен. Енді келешекке көз жүгіртсеңіз. Алдағы уақытта қандай жоспарыңыз бар?
Мына өмірде, жүрегіңде,
Бойыңда ыстық қан барда,
Болмысты да, болмасты да,
Болады деп арманда,- демекші, мен армандағанды жақсы көремін және армандар орындалатынына сенемін. Алдағы мақсатым, биыл 8, 10, 11 сыныптарға Абайтану оқулығын шығардым, ол республиканың түкпір-түкпіріндегі мектептерде оқытылуда, біздің мектепте де бар. Алдағы уақытта жеке оқу орталығын ашқым келеді және докторантурада білім алғым келеді.
– Арманыңыз аласармай, ойыңыз орындала берсін. Сүбелі сұқбатыңызға рақмет!
Әңгімелескен
Айдар САЙЛАУОВ
