Тапшылық табандап тұрған сайын қымбатшылық қарқыны да қалтаға салмақ салады. Дүкеннің сөресінен әлдебір азық-түлік көзге көрінбесе, «өнім тұрақтандыру қорында да таусылып қалды ма екен?» деген қорқыныш бойды билейді. Ал, көпшіліктің азық-түліктің азайған сайын ақшаға кеп тірелетінін ойлап қамығатыны айтпаса да түсінікті. Қымбатшылыққа қабағы түйілген жұрт әуелден базар бағасын барлап, бәрін талдап, айтып-айтып болған. Сонда да арзаншылық арнасы әлі орнамай келеді. Әйтеуір, әлеуметтік дүкеннің барына шүкір етіп, қанағатпен қарын тойдырады жұрт. Алайда, онда да өлшеммен берілетін өнім таусылса қалғаны қайтпек? Қамы үшін қайта барып қымбатшылықтың құрығына ілінеді. Базары бар, кәдімгі дүкені бар қалтаға қарайлап, күнкөруге тырыштанады. Өткенде қант тапшылығы орын алған еді, енді міне қанттың қайта қымбаттауы әркімді әбігерге салуда.
Қанттың бағасын қоя бергенде, көкөніс бағасының өзі көтеріліп, жеміс-жидек құны шарықтап кеткен. Жаз мезгілі жеткенде баға төмен түсер деген сайын, керісінше көтеріліп барады. Қайта қыс мезгіліндегі көтерме бағалар көңіл көншітерлік болған екен. Тіпті, қазан айының өзінде картоп 170, 180, жуа 80, капуста мен сәбіз 170 теңгені құраса, қазір картоптың көтерме бағасы – 215, жуа – 220, сәбіз – 200 теңге. Сонымен қатар, ет бағасы да айтарлықтай қымбаттаған. Сондықтан жұрт қажетті әрі арзан азық-түлікті аралап алуды жөн көреді. Қайткенмен, қымбатқа ұрынғанның қай-қайсы да тиімсіз. Шайға қосар шекердің бағасы да шарықтап кетті. Қант қолданбайтындар бұл жағдайда қиналмайтынын ойлап қуанса, шекерсіз шекесі тырысатындар табылды. Содан болар, күннің ыстығына қарамастан ұзын-сонар кезек күтіп, қымбат болса да қоймасын толтыруды көздейтіні. Негізінен қант өнімі Жамбыл, Алматы облысындағы қант заводтарынан жеткізіліп отырады екен. Сонымен қатар, Ресей елінен тасымалданып келеді. Осы тұста, Ресей мен Украина арасында қалыптасқан жағдайға сәйкес басқа логистикалық тасымалдану арқылы жүргізілуде. Бұл тасымал тиісінше өзінің кедергісін келтіріп те отыр. Өйткені, арақашықтық ұзарып, қосымша шығындар әкелгендіктен, қант бағасының күрт көтерілуіне әсерін тигізуде. Жалпы тұрақтандыру қорында 78,9 тонна қант көлемі бар екен. «Азық-түлік келісім шарт корпорациясы» ҰК» АҚ арқылы бүгінгі күнге дейін 272 тонна қант тұрақтандыру қорына сатып алынып, 38 әлеуметтік дүкен мен әлеуметік бұрыштарда төмен бағада тұрғындарға ұсынылуда. Қазіргі таңда тұрақтандыру қорына қосымша қант өнімін сатып алу жұмыстары жүргізілуде» деді облыстық ауыл шарушылығы және жер қатынастары басқармасы басшысының орынбасары Айнұр Тлеулеева.
Қалтасына қарайлайтындар қанттың құнын білсе де, көз жұмып алуға бекінген. Асылында, асықпай арзандағанын күтіп жүргенде құр қалатынын бәрі біліп отыр. Әлбетте, қантты қаппен алып қоятындар бар. Қымбатшылықта қиналмайтыны, тапшылықта тартынбайтындығы содан. Артымда азығым бар деп сенгендіктен алаңдаушылықтан да ада болады. Дегенмен қаптап алғанның өзі қымбатқа бір ұрындырады. Оның үстіне әлеуметтік дүкенде 263 теңгеден сатылатын өнімді айтпағанда, бері қарай бағалар аспандап тұр. Мәселен, базарда қанттың килограммы – 575 теңгеден сатылымға шықса, сауда дүкендерінде 600 теңгені құрайды. Бұл да бізге белгілі тұсы, қалғандарында қақпанға түсірерлік бағалар менмұндалап тұрған шығар. Шарықтаған бағаның шамасын қозғап көпшіліктің ойы күпті болды. Әйтеуір, «айдан-айға айлыққа аман-есен жетсек» деп ойлайтын да шығар. Шекерге келгенде шерін тарқататындар да табылып жатыр. Дегенмен, басшылар жалпы жыл аяғына дейін жоспарланған қант көлемінің толығымен жеткізілетіндігін айтуда.
Түйіндей келе, басшылық жоспарды бағдарға алып, бәрін қолға алған. Тек, бақылаудың біраз күшейгені жөн. Себебі, сөз бойынша бәрі «керемет» болғанымен, бақылаусыз былықтар көбейе бермек. Оның үстіне, ең құрығанда азық-түлік бағалары жұртты қынжылтып қоймасын. Билік те қара халықты жылатып, көз жасына қалмау үшін бір қарекетін жасар деген үміттеміз.
Замира ДАСТАНҚЫЗЫ
