Қызылорда облысының оңтүстігіндегі Жаңақорған ауданы – мал және егін шаруашылығымен де, кәсіпкерлікпен де айналысуға да мүмкіндігі мол мекен. Бір «Шалқия» кен орнының өзі аудан экономикасының өзегіне қан жүгіртіп тұр. Өлкенің жайлы ауа райының арқасында кәсіпкерлер тер төге еңбек етіп, тіршілігін қайнатып отыр. Тарихи туризмді де қолға алып, дамытуға қолайлы. Осындай өңірге үш ай бұрын әкім болып барған Мұрат Тлеумбетов жыл басынан бері атқарылған жұмыстар және алдағы міндеттер туралы айту үшін журналистер алдына шығуға өңірлік коммуникациялар қызметі алаңына келді.
Мұрат Жолкелдіұлының айтуынша, 2022 жылдың алғашқы жарты жылдығында аудан бюджетінің жалпы кірістері 104,6 пайызға орындалған. Жыл басында 2,6 млрд. теңгемен жоспарланған өз кірістері болжамы есепті кезеңде 3 млрд. теңгемен нақтыланыпты. Өнеркәсіп өнімінің көлемі 54 млрд. 618 млн. теңгені құрап, өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 102,4 пайызға жеткен. Өңдеу өнеркәсібі өнімінің көлемі де 37 млрд. 451 млн. теңге болып, 102,9 пайызға орындалған.
Ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің көлемі 6 млрд. 330 млн. теңгеге жетіпті. Жалпы Жаңақорған ауданы облыстың ауылшаруашылығы өнімінің 20,9 пайызын құрайды. Биылғы жылы аудандағы егін шаруашылығымен айналысатын 485 шаруашылық құрылымдары жоспарға сәйкес 36777 гектарға егiс егіпті.
— Мал шаруашылығына келер болсақ, 2022 жылдың 1 шілдедегі мәлімет бойынша 79982 бас мүйізді ірі қара, 346635 бас қой, 13569 ешкі, 25499 бас жылқы, 2297 бас түйе және 21743 бас құс бар. Өндірілген ет 4319,8 тонна, сүт 7286,4 тонна, жұмыртқа 921 мың дананы құрады,- деп, аудан әкімі мал басын жасырмай айтып берді.
Инвестиция тарту мәселесі жоғары деңгейде екен. «Қазіргі таңда аймақ басшысының тікелей бақылауында. Ауданда есепті кезеңге тартылған инвестиция көлемі 11 млрд. 339 млн. теңгені құрады. Инвестиция дегенде «Шалқияның» орны бөлек. Алдағы уақытта, бірнеше инвестициялық жобалар жүзеге аспақ. Айтар болсақ, темір бетон зауыты, құс фабрикасы, әк зауыты қазан айында пайдалануға берілмек»,- деп, ауданның алдағы тыныс-тіршілігінен хабардар етті.
— Қазірде Жаңақорған ауданында 35 елді мекеннің барлығы ауыз сумен қамтылған. «Ақбұлақ» бағдарламасымен бастау алып «Нұрлы жол» бағдарламасымен жалғасын тауып, құрылысы жүргізіліп жатқан «Сырдария топтық су құбыры мен Талап топтық су құбырының құрылысы» жобасында Сырдария өзенінің шығыс беткейіндегі 12 елді мекен және Сырдария өзенінің батыс беткейіндегі 15 елді мекенді таза ауыз сумен қамту қарастырылған. Алайда, ең басты мәселе Талап бас су кешеніндегі жобаға сәйкес қазылған 8 ұңғыма сағатына 65 текше метр дебиттің орнына небәрі 35-40 текше метр су беруде. Яғни, дебиттің жеткіліксіздігінен 27 елді мекенге үздіксіз толыққанды ауыз су жеткізе алмай отыр. Осыған байланысты Су ресурстары комитетінің тапсырысымен қосымша 5 ұңғыманы бұрғылау жұмыстарына 584,3 млн. теңгенің жобасы жасалды. Қаржыландыру мәселесімен айналысудамыз. Ал, соңғы 3 жылдан бері аяқталмай келе жатқан Жаңақорған кентін таза ауыз сумен қамту сервистік желісі жыл соңына дейін толық аяқталатын болады. Ол үшін облыс басшысы бюджеттен 155,4 млн. теңге қаржысын бөліп берді. Осы уақытқа дейінгі атқарылған жұмыстар сараланып, алдағы жасалатын жұмыстың нақты көлемі мен кестесі жасалып, құрылыс жұмыстары басталды.
Сонымен бірге Сунақата, Еңбек, Екпінді, Төменарық елді мекендеріндегі ауыз су жүйелерін жаңғырту жобасына 1 млрд. 94 млн. теңге қаралып, өткен жылдан бастап жұмыс жүргізілуде. Жыл соңына толық аяқталатын болады. Осы жобалардың барлығы толық іске асқанда ауданда орталықтандырылған ауыз су жүйесімен қамтылған тұрғындардың үлесі 91,4 пайыздан 100 пайызға жеткізіледі,- деп, Мұрат Жолкелдіұлы жағымды жаңалығымен бөлісті.
Брифинг барысында ауданда жолдардың қанағаттанарлық деңгейі 87 пайыз, елді мекендердегі көшелердің қанағаттанарлық деңгейі 51 пайыз екенін білдік. Дегенмен қарап отырмағанға ұқсайды. Биылғы жылы барлық маңыздағы жолдарды жөндеуге 736,6 млн. теңге қаралыпты. Оның ішінде облыстық маңызы бар 4 автомобиль жолға, атап айтсақ, «Самара-Шымкент-Аққұм» 173,7 млн тг, «Самара-Шымкент-Талап» 99 млн. тг, «Тау самалы лагеріне кіре беріс» 151,1 млн тг, «Самара-Шымкент-Қыраш» 133,4 млн тг. қарастырылса, орташа жөндеуге республикалық бюджеттен 361,3 млн. теңге, ал 17 елді мекеннің 18 көшесін орташа жөндеуге 375,3 млн теңге, сонымен қатар Екпінді және Ақжол елді-мекендеріне кіре беріс аудандық маңызы бар автомобиль жолдарындағы 2 көпірді реконструкциялауға 92,4 млн. теңге бөлінген.
Ауданда тіркелген шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің саны 5601, жұмыс істеп тұрған субъектілер – 5322. Оның ішінде 320 заңды тұлға, 2502 шаруа қожалықтары, 2779 жеке кәсіпкер бар. Аудан бойынша жыл басынан бері барлық қаржы көздерінен 129 жобаға 609,5 млн. теңгенің қаржысы тартылыпты.
Енді білім саласына келейік. Ауданда оқушылардың сапалы білім алуына аудан бойынша 42 мектеп, 5 мектептен тыс мекеме жұмыс істеп келеді. Инклюзивті білім беру үшін жағдай жасалған білім беру ұйымдарының үлесі 2022 жылы 66,8 пайызға жеткізу жоспарланып, қол жеткізілген.
Биыл аудан бойынша 957 түлек бітіріп, барлығы да ҰБТ тапсыруға ниет білдірген. Орташа балл 88,5 %. Бітірушілердің арасынан 53 түлек «Алтын белгі» иегерлері атанса, 122 түлек «Үздік аттестат» алған.
Жаңадан әкім болып барған сәттен аудан тұрғындарымен кездесуді бастаған М.Жолкелдіұлы жол мәселесін күн тәртібіне қойып, құрылысы аяқталмаған мектептердің жай-күйімен танысыпты. Соның нәтижесінде төрт-бес жылдан бері мердігерлердің кесірінен сақалды құрылысқа айналған мектептер биыл пайдалануға берілетін болады.
Мәдениет саласы бойынша жаңадан 2 ауылдық клубтың (Өзгент, Жайылма) құрылысы жүргізілсе, «Ауыл – ел бесігі» бағдарламасы аясында Төменарық ауылдық клубына күрделі жөндеу жүргізу және 3 елді мекенде (Екпінді, Кеңес, Көктөбе) салынатын клуб құрылысына жоба-сметалық құжаттар әзірлену қолға алынбақ.
Тағы бір жаңалық, 2022 жылы Келінтөбе, Ақжол елді мекендерінде салынатын спорт кешендерінің жобалары әзірленіп, сараптамадан өткізіліпті. Ақжол ауылындағы спорт кешенінің құрылысына облыстық бюджеттен 222 млн. теңге бөлініп, мемлекеттік сатып алу шаралары жүргізілуде екен. Құрылыс 2023 жылы аяқталатын болады.
Балалар жылына орай Жаңақорғанда саябақ ашу жоспарда екенін естіп қуанып қалдық. Сол үшін 650 миллион теңге инвестиция тартылған. Балалар үшін аудан бойынша 10 ойын алаңын салуды да қолға алған.
Аудан әкімі журналистер алдында ашық, еркін сөйледі. Мәселелерді түсінікті тілмен баяндап берді. Бір жарым сағат кездесу барысында Мұрат Жолкелдіұлының ауданның дамуы жолында аянбай қызмет ететініне сеніммен қарадық.
Н.Меңдібай
