Тәрбие мен білім – егіз. Мектеп жасына дейінгі балаларды дамыту мәселесі мемлекеттік саясаттың ажырамас бөлігі болып отыр. Егемен еліміздің талабына сай мектепке дейінгі тәрбие мен білім беру, қазіргі заманға сай білімді де тәрбиелі ұрпақ тәрбиелеу – білімді, жан-жақты тәрбиешілердің еншісінде. Заман өзгерген сайын әдіс-тәсілдер көбейіп, жаңарып, толығып жатыр. Балалардың тілін дамытуды, қызықты үйрету үшін жаңа әдістер мен технологияларды өз тәжірибемізде қолдануға ізденеміз. Жаңа технологияны, әдіс-тәсілдерді тиімді қолдану үздіксіз тәрбие беру мен білім сапасын арттырады.
Мектепке дейінгі шақ адам өміріндегі ең маңызды кезең болып келеді. Өйткені осы кезде баланың бойындағы табиғи бар дарындылық жан-жақты дами бастайды. Сондықтан осы шақта балалармен анағұрлым жан-жақты дамытушылық әрекеттер жүйелі жүргізілсе, жұмыс соншалықты нәтижелі болады. Тәрбиелі, білімді ұрпақ балабақшадан мектепке дайын шәкірт болып шығады.
Бұл бір бағыты. Ал, балабақшаларды лицензиялау жұмысы жалпы құрылым мен жүйені дұрыстауға бағытталмақ. Балабақшаларды лицензиялау оның жұмысын жақсартып, жемқорлық деңгейін төмендетеді, күрт қысқартуға әкелмейді. Бұл туралы Білім және ғылым саласында сапаны қамтамасыз ету комитетінің төрағасы Гүлзат Көбенова Білім министрлігі Facebook-те өткен брифинг барысында айтты. Ол лицензиялау кезеңге өтетінін және оны 2024 жылы енгізу жоспарланғанын атап өтті. Бұл мектепке дейінгі ұйымдарға өз жұмыстарын сапа стандартына сәйкес келтіруге уақыт беріледі деген сөз.
Лицензия алу үшін балабақшалар ең төменгі біліктілік талаптарына сай болуы керек. Жасалған жағдайлардың сапасы, кадрларды таңдау, бейнебақылау камераларын орнату, өрттің алдын алу нормаларын сақтау және т.б. да талаптар бар.
— Бүгінгі күні мектепке дейінгі ұйымдарды ашу кезінде бірыңғай талаптар жоқ. Балабақша ашылуында қандай жағдай жасалғанын, кім жұмысқа қабылданады, қандай материалдық-техникалық құралдар бар екенін ешкім тексермейді. Кейбір жекеменшік балабақшалар мүлдем ашылғаны туралы хабарлама бермейді.
Балабақшаларға лицензия беру 2011 жылы тоқтатылды. Содан кейін мектепке дейінгі біліммен айналысатын балалардың қол жетімділігін арттыруға мүмкіндік берді. Бүгін біз 100% қамтуға жеттік. Елімізде 11 мыңға жуық мектепке дейінгі ұйым жұмыс істейді, олардың 5 мыңнан астамы жекеменшік. Енді сапа сұрағын бұрыштың жоғарғы жағына қоямыз. Балабақшалардың санын азайту деген мақсатқа ешкім жетпейді. Министрлікке ата-аналардан шағымдар мен өтініштер қабылданады. Балабақша жұмысы жақсы болса, лицензияны оңай алады. Егер сәйкессіздіктер болса, оларды жою керек.
Министрлік 2024 жылдан бастап кезең-кезеңімен лицензиялауды енгізеді. Балабақшаның сапалы жұмысы бар саналы кәсіпкерлердің, көпшіліктің қорқатын ештеңесі жоқ екеніне сенімдімін. Әсіресе, әдетте жұмыс істейтін балабақшалар лицензиялаудан қорықпайтынын атап өтемін. Процедура толығымен автоматтандырылып, тұрақты негізде жұмыс істейтін болады,- деді Білім және ғылым саласында сапаны қамтамасыз ету комитетінің төрағасы Гүлзат Көбенова.
Атап өту керек, бірінші кезеңде ашылатын мектепке дейінгі ұйымдарға лицензия беріледі. Бұл жылына 200-ге жуық балабақша деген сөз.
Келесі кезең – мемлекеттік қайта аттестаттаудан өтпеген қолданыстағы мектепке дейінгі ұйымдар (жылына 10-15 балабақша). Содан кейін тәуекелдерді бағалау дәрежесіне қарай барлық белсенді балабақшалар қаралады.
Балабақшаларды лицензиялау көптеген елдерде жарамды екенін атап өту керек. Олардың ішінде Германия, Австралия, Канада, Оңтүстік Корея, Малайзия, Сингапур, Ресей және басқа елдер де бар.
Бұл ретте, Германия, Австралия және Канадада балалардың әл-ауқаты қауіп төнсе немесе ұйымның жұмысы сапа стандарттарына сәйкес келмесе, лицензиядан айырылуы мүмкін.
Айтпақшы, тіпті балалардың мүддесі басым болатын жеке кәсіпкерлер мен жеке білім беру ұйымдарының бірлестіктері балабақшаларды лицензиялауды да қолдайды. Осы ретте кәсіпкер Динар Құдайқұлов қазіргі уақытта балабақшалардың қызметі ешқандай реттелмегенін атап өтті.
— Барлық балабақшалардың 93 пайызы мемлекеттік сатып алуды (мемлекеттік қаржыландыру) алады. Балабақша иесі ретінде айта аламын, біз балаларымызды қалай оқытамыз, қалай тамақтандырамыз, ешкім білмейді. Ата-аналар бізге сеніп отыр, бірақ бақылау жоқ. 10 жылда бәрі үйреніп қалған, бірақ салдарын көріп жатырмыз. Қазір ешкім бұл бақылауды қаламайды.
Ваучер туралы ше? Балабақша құрылтайшылары ата-аналарды неге сонша ақымақ деп табады? Кейбіреулерге ата-анасы өз төлемін жасай алмайды, неге ақша бергісі келмейді? Балабақша құрылтайшылары шынымен ата-аналар ваучерлік жүйені пайдалана алмайды деп ойлай ма? Кредит аламыз, коммуналдық қызмет төлейміз, айыппұл төлейміз. Бұл қаражат бөлудегі ашықтық,- деді «Әділет» мектепке дейінгі және орта білім беру ұйымдарының республикалық қауымдастығының төрағасы Динар Құдайқұлов.
Балаға бағалы білім беру үшін балабақшаның жағдайы жасалып, тәрбиешілердің көңілі тоқ болуы шарт. Өз көңілі алаң тәрбиеші балаға нендей тәлім береді. Бала көзбен көріп, құлақпен естіп өседі. Сондықтан балабақшалардың брендін қалыптастырып, беделін арттыруға күш сала берген жөн.
А.ӘДІЛЖАНҰЛЫ
