Балалар кішкентай кезінен түрлі тәттіге құмар болады. Тамақтанбаса да алдымен кәмпит жеуді ұмытпайды. Дастарқан басында да қол жүгіртетіні тәттіге толы ыдыстар екені белгілі. Бірақ, тәттінің де зиянды тұстары өте көп. Мәселен, тіс аурулары жиі мазалап, дәрігерге көп қаралатын болады. Әлбетте, мазасыздықтың бәрі осыдан туындайды. «Балаларға тәтті зиян» деп айтылса да, бүлдіршіндер бір рет бас изеп, кейін қайтадан әуеніне басады. Ата-ана баласынан ештеңе аямайды, әлгі кәмпит пен шоколадтарды қызғанып не қылады дейсіз? Тек денсаулығына алаңдап, уайымдайды. Сайып келгенде, кәмпит құрамында құнарлы қоспалар жоқ. Сондықтан, оны тұтынуды сәл азайтып, керісінше ағзаға қажетті өнімдерді ұсынған дұрыс. Қанша дегенмен бала денсаулығына мейлінше көңіл бөлген жөн. Әйтпесе, әлсіздік пен басқа аурулардың көбеюі дұрыс тамақтанбаудың салдарынан.
Біріншіден, балаға тамақтанар алдында тәтті бермеу қажет. Сырты әдемі орамдармен қапталған кәмпит пен шоколадтарға қызығып, тамаққа дейін жеп үлгерсе, тәбеті қашып, астан бас тартатын болады. Кейін бұл асқазанға да өзінің кері әсерін тигізеді. Сондықтан, неғұрлым тәттіні тамақтанғаннан соң жеуін қадағалау керек. Мейлінше, күндізгі уақыт тиімді, таңертең және кешкілік жеуіне тыйым салу қажет. Тағы бір айта кетерлігі, кәмпитті көзіне көрсетпейін деп оны бірде тығып, бірде үстел үстіне қайта қоюдың қажеті жоқ. Егер, шынында да тәттіге шек қойғыңыз келсе, оның орнын жеміс-жидектермен алмастыруға тырысыңыз. Екіншіден, кәмпиттен кейін міндетті түрде тісін тазартып, шайып отырыңыз. Өйткені, қалдықтары қалған сайын тісжегінің пайда болуы ықтимал. Бұл тұста дәрігерлер де дабыл қағуда. Бұрын тіс емханасында ересектерді жиі кездестіретінбіз. Ал, қазір бір жастан жоғары балалардың өзі тексерілуден өтіп, ем қабылдап жатады. Яғни, көбісінде асқынған тісжегі мен тіс құрты мазаны алуда. Тәттімен араластырып суық су ішпеуін қадағалаңыз. Оның да тигізер өзіндік зардаптары баршылық. Мәселен, тәтті өнімдерін шамадан тыс пайдалану тіс эмалына зақым келтіреді, кейде көп салмақ қосып алуы да мүмкін. Иә, ересектердің арасында да тәттіні тым көп қолданатындар бар. Өйткені, ол мидың жұмыс істеу қабілетін жақсартып, кейде қуаттануға сеп болады. Сонда да өз мөлшерімен тұтынған абзалырақ.
Бүгінде дүкен сөрелерінен қандай тәтті іздесеңіз де табылады. Кәмпит пен шоколодты былай қойғанда, шегі жоқ мармеладтардың өзі тәбетті аша түседі. Оның үстіне, балалар пайдалы өнімнен гөрі фаст-фуд пен картоп қытырлақтарына үйір. Бәлкім, сұраныс көп болғаннан шығар, қазір мұндай өнімдердің түр-түрі сатылымға шығарылуда. Асылында, бәрін аңғарып, пайдасы мен зиянын анықтап алған жөн. Таңдаған тәттілердің түсіне назар аударыңыз, егер олар ашық түстерге боялса, асқазанды тітіркендіретін бояғыштарға бай деген сөз. Сатып алмас бұрын қаптамасындағы құрамы мен шыққан мерзіміне назар аударуды ұмытпаңыз. Мүмкін, балаңыздың ағзасына жақпайтын қоспалар кездесіп қалар.
Қанша шектеу мен тыйымдар болғанымен бүлдіршіндердің бал шағын тәттісіз, әдемі сыйлықтарсыз елестету тіпті мүмкін емес. Сондықтан ата-ана назарына пайдалы өнім әзірлеуді ұсынамыз. Балаңызбен бірге қалауына қарай жеміс-жидектерді блендерге салып табиғи шырын жасай аласыз. Тіпті, интернеттен үй жағдайында балмұздақ пен тәтті тағамдардың құрамын тауып алып, талғамына сай тағам әзірлеуге болады. Бұл дүкендегі сіз білмейтін өнімнен гөрі пайдасы зор болмақ.
Замира ДАСТАНҚЫЗЫ
