Аурудан алыс өмір сүріп, салауатты өмір салтын сақтауға не жетсін? Бүкіл әлем елдерінің басты алаңдататын мәселесі – денсаулық саласы. Ауруға қарсы түрлі ем-шаралар жасалғанымен, кейде аты жаман аурулармен ауыратын адамдарды емдеуге медицина да қауқарсыз болады. Емі табылмайтын аурулардан бөлек, емдеу жолы қиындыққа әкелетін ауруларды емдеуді алпауыт елдердің медицина мамандары ғана жауапкершілігіне ала алады. Барлық мемлекетте дәрігерлер болғанымен, деңгей әртүрлі болары сөзсіз. Баласын құшақтаған ана, бірі сүйікті жарын, бірі анасы, бірі әкесінің емі үшін шетелдік медицина мекемелерінің есігін күзетіп жүр. Сол себепті де ауырмас үшін алдымен жергілікті медицина саласының әл-ауқатын көтеру қажет.
Мемлекетіміз де аурудың алдын алуы үшін түрлі жұмыстар атқаруда. Медицина саласының мамандарын даярлайтын білім ордаларының жағдайын жақсартудан бастап, еліміздің әр өңіріне қажетті аппараттарды жеткізу басты назарға алынған. Осы ретте Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес маусым айының 8-9 күндері, Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау бірінші вице-министрі Тимур Сұлтанғазиев өңірімізге екі күндік жұмыс сапарымен келді.
Сапар барысында бірқатар медициналық ұйымдардың жұмысымен танысқан Тимур Сіләмжанұлы облыс әкімінің орынбасары Нұрымбет Аманұлы, облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Олжас Ермекұлымен бірге тұрғындармен және бұқаралық ақпарат өкілдерімен кездесті.
Жұмыс сапарының бірінші күні қалалық №4 емханадан басталды. Емхана жұмысымен танысу барысында емхана басшылығы тарапынан жаңа ғимарат салу қажеттігі айтылды. Бұл жобаны Тимур Сұлтанғазиев қолдайтындығын жеткізді.
Вице-министр келесі ретте облыстық жедел жәрдем стансасына, көпбейінді облыстық ауруханасына барды Жедел-жәрдем жұмысымен танысу барысында материалдық-техникалық базаның толық жабдықталғанын және жеткілікті автопаркті атап өтіп, оң бағасын берді.
Медицина ұйымдарының бас дәрігерлерімен облыстық ауруханада кездесіп, жиын барысында проблемалық мәселелер, қаржыландыру және жергілікті денсаулық сақтау саласына қол жеткізу мәселелері талқыланды.
Медицина ұйымдарыынң жұмысымен толық танысқан Тимур Сіләмжанұлы Достық үйінде облыс халқымен кездесу өткізіп, тұрғындардың сұрағын тыңдады. Бұқаралық ақпарат құралдары өкілдерімен де баспасөз конференциясын өткізді.
Бүгінгі таңда денсаулық сақтау жүйесінің басым бағыттарының бірі халыққа сапалы және қолжетімді медициналық көмек көрсету болып табылатынын вице министр атап өтті.
2022 жылы Қызылорда облысында жалпы өлім-жітім 21%-ға төмендегенін, сондай-ақ қанайналым жүйесі ауруларынан болатын өлім-жітім 16%-ға, обырдан болатын өлім-жітім 12%-ға, тыныс алу ағзаларының ауруларынан және туберкулезден болатын өлім-жітім 22%-ға төмендегенін хабардар етті.
Денсаулық сақтау жүйесіндегі негізгі буын – медициналық-санитариялық алғашқы көмек. Халықтың сұрауы бойынша жалпы практика дәрігерінің жолдамасынсыз консультациялық-диагностикалық қызметтер көрсету көзделген амбулаториялық жағдайларда мамандандырылған медициналық көмек көрсету қағидалары бекітілді. Сондай-ақ, онкологиялық және гематологиялық ауруларға күдік болған кезде тексеру мен емдеуді жеделдету үшін «Жасыл жол» енгізілді, оның шеңберінде онкологиялық ауруға күдігі бар пациенттер 18 жұмыс күні ішінде консультация алып, тексерілмек.
Денсаулық сақтау бірінші вице-министрі ауылдағы медициналық жағдайлар жайында хабардар етіп, мемлекет тарапынан жасалатын жұмыстар жайында ақпарат берді.
— Қазіргі уақытта республикадағы ауылда 5 мыңнан астам ұйым медициналық көмек көрсетеді. Халықтың саны 50 адамға дейінгі елді мекендерде үйдегі медицина қызметкерімен қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін денсаулық сақтау ұйымдары желісінің жаңа мемлекеттік нормативі бекітілді. Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес «Ауылдық денсаулық сақтауды жаңғырту» пилоттық ұлттық жобасы бекітілді, оның мақсаты ауыл халқына медициналық көмек көрсету деңгейін арттыру.
Өңірлердің әкімдіктерімен бірлесіп, 655 медициналық-санитариялық алғашқы көмек объектісін, оның ішінде 253 медициналық пункт, 160 дәрігерлік амбулатория және 242 фельдшерлік-акушерлік пункт объектісін салу бойынша дайындық жұмыстары басталды.
Ұлттық жоба шеңберінде Қызылорда облысының ауылдық елді мекендерінде 27 медициналық-санитариялық алғашқы көмек объектісінің (24дәрігерлік амбулатория, 2 фельдшерлік-акушерлік пункт, 1 медициналық пункт) құрылысы жоспарланған.
Өткен жылы Қазақстанда ауыл тұрғындарына профилактикалық тексерулер жүргізу бойынша ауқымды науқан басталды. Денсаулық сақтау министрлігі ауыл тұрғындары үшін профилактикалық тексерулер (скринингтер) жүргізу кезінде тәсілдерді қайта қарап, тексерулер тізбесін кеңейтті.
2022 жылы тексерілген 897 мың ауыл тұрғынынан 34 мыңға жуық адам динамикалық бақылауға алынды, оларда жоғары қан қысымы, қант диабеті, бүйрек патологиясы белгілері анықталды. Қызылорда облысының 51 мыңнан астам ауыл тұрғыны тексеріліп, 713 адам динамикалық бақылауға алынды,- деді вице министр Тимур Сіләмжанұлы.
Қызметтің басым бағыттарының бірі ана мен бала денсаулығын сақтау болып қала береді. Ана мен бала тақырыбы медицина саласындағы ауқымды тақырыптардың бірі. Себебі, ел болашағының іргетасын нығайтатын ұландарды дүниеге әкелетін алтын құрсақты аналар.
2021 жылдан бастап Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмасы бойынша 2026 жылға дейін экстракорпоралдық ұрықтандыруға жыл сайын 7000 квота бөлу көзделген «Аңсаған сәби» арнайы бағдарламасы іске қосылды. Осы бағдарламаның шеңберінде 2022 жылы Қызылорда облысында 277 квота бөлініп, 176 әйел жүкті болды, бүгінде 89 отбасы бала сүю бақытына ие болды.
Бүгінгі таңда денсаулық сақтау жүйесінде 78 мың дәрігер, оның ішінде Қызылорда облысында 2,1 мың дәрігер жұмыс істейді. Өңірде дәрігерлік кадрлардың тапшылығы 128 маманды құрайды. 2022 жылы ел өңірлеріне медициналық жоғары оқу орындарының 1809 түлегі, оның ішінде Қызылорда облысына – 54 түлек, ал ауылға 24 түлек бөлінді. Дәрігерлерге аса тапшы мамандықтар бойынша қажеттілікті қамтамасыз ету үшін 2022 жылы республикалық бюджеттің есебінен 4700 білім беру гранты, оның ішінде 1500 резидентура гранты бөлінді. Қызылорда облысы үшін 30 грант бөлінді. Мемлекет басшысы үш жылдың ішінде резидентураға берілетін гранттар санын жыл сайын 70%-ға ұлғайтуды қамтамасыз етуді тапсырды. Осы жылы резидентураға 2500 грант бөлу жоспарлануда.
Сондай-ақ, дәрігерлердің орташа жалақысын 30%-ға, орта медицина қызметкерлеріне 20%-ға арттыру жалғасады. Сонымен қатар, биылғы жылы республикалық бюджет қаражатының есебінен 4 мың 200-ге жуық дәрігерді, оның ішінде шетелде 100-ге жуық дәргерді, сондай-ақ 2 мың 650-ге жуық орта медицина қызметкерін оқыту жоспарлануда.
Қазақстан Республикасы Президентінің «Әділетті Қазақстан: бәріміз және әрқайсымыз үшін. Қазір және әрдайым» сайлауалды платформасы мен бірқатар стратегиялық бағыттар, оның ішінде денсаулық сақтау жүйесін одан әрі дамыту бойынша стратегиялық бағыт іске асырулуда. Осыған байланысты Президент тапсырмаларын орындау және халыққа медициналық көмектің сапасын арттыру жөнінде жан-жақты шаралар қабылданатын болады.
Тимур Сұлтанғазиев өңір тұрғынының әрбір өтінішіне толық түсініктеме беріп, бірқатар мәселелерді жеке бақылауына алатын болды. Жұмыс сапарының екінші күнінде Сырдария ауданы Н.Ілиясов ауылының дәрігерлік амбулаториясына және Жалағаш аудандық ауруханасына барды.
Сапар қорытындысы бойынша Тимур Сіләмжанұлы ауылдық денсаулық сақтауды жаңғырту және кадрлардың біліктілігін арттыру тұрғысынан МСАК дамытудың басым бағыттарына назар аударуды, сондай-ақ өңірдегі медициналық ұйымдардың жоғары әлеуетін атап өтті.
Облыс орталығындағы мекемелерге барып, ішкі жағдайларымен танысып, қажетті дүниелерден хабардар болды. Жергілікті тұрғындардың сауалын тыңдап, мәселелелерге қатысты жауаптарын берді. Облысымыздың медицинасы дамуы үшін көмектер көрсетлуі тоқтамайтынын, қажетті жағдай жасалатынынан да хабардар етті. Қорыта айтқанда, Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министрі Тимур Сұлтанғазиевтың облысымызға сапары жергілікті медицина саласына серпін беріп кетті.
Қазақбай ӘНДЕШҰЛЫ
