«Әкім бол. Халқыңа жақын бол» деген сөздің қуаты енді артып келе жатқандай. Сіз бен біз айтып жүрген «Жаңа Қазақстанда» әкімдер жаңашылдықты жиі көрсетіп жүр. Оның ішінде халықпен жиі жүздесіп, талап-тілектерін, мұң мұқтаждарын тыңдап, шиеленіскен шаруаларына шешім айтып та жатыр. Иә, тілмен түйілген түйінді тіспен тартып шешу ең қиынның қиыны. Бірақ, елдің пікіріне қарап, көптің көңілін сезе жүріп халықтың арқалап келген сауалдарына жауап табылып жатқандай көрінді. Тағы бір айта кетерлік жайт, әкімдер мен атқамінер азаматтар аудандарды өздері табан тоздыра аралап, елмен етене жақын сұқбат құрды.
Өңірдегі өзекжарды һәм өзекті мәселелердің оңтайлы шешімі табылып жатса бір бақ. Ол айтылған дүние орындалса қос бақ. Облыс әкімі өткен аптада Жаңақорған, Арал ауданында құқық қорғау органдары басшыларымен бірге тұрғындардың мәселелерін саралаған болатын. Ал, екі күндік сапарымен Сырдария, Жалағаш, Қармақшы, Қазалы ауданында 400-ге жуық тұрғынның өзекті мәселесіне ден қойды. Содан кейін Шиелі ауданына барып, тұрғындарымен кездесті. Төменде аймақ басшысының әр ауданға барған сәтіне жеке-жеке тоқталамыз.
Қазалыда қордаланған проблемалар қаралды
Бұл жолғы сапар Қазалы қаласына бағытталды. Қазалылықтар қабылдау боларын естіп, сұрақтарын сақадай сай етіп алып келіпті. Қазыналы Қазалы ауданы әкімдігінде өткен жеке қабылдауға облыстық сот төрағасы Әділхады Шығамбаев, облыс прокуроры Нұрлан Бижанов, Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Қызылорда облысы және Байқоңыр қаласы бойынша департаментінің бастығы Болат Қалмырзаев, облыстық полиция департаментінің бастығы Мұхтар Қожабаев, облыстық экономикалық тергеп-тексеру департаментінің басшысы Бақыт Қайшыбеков келді. Сондай-ақ, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің облыстық департаменті басшысының міндетін атқарушы Серікжан Мырзалы және мемлекеттік кірістер департаментінің басшысы Ғани Аманов қатысты. Былайша айтқанда, құқықтық тұрғыдан кеңес алуға керекті басшылар тұрғындар алдында сұрақтарына жауап беріп, мәселелеріне құлақ асты.
Ашықтық қағидасына негізделген қабылдауда барлығы 58 азаматтың өтініші қаралған. Облыс әкіміне 25 тұрғын келді. Олар жол салу, газ жүргізу, мектеп пен балабақшаға орналасу, медициналық амбулатория мәселелерін шешу, қоғамдық көлік, жайылымдық жер учаскелерін белгілеу, наубайхана цехын ашу сынды сауалдарын қойды.
Жоғарыда айтқандай, алдын ала хабарландыруды естіп келген жеке тұрғындар арасында 14 құрсақ көтерген батыр ана, І топ мүгедектігі бар азаматтар да бар.
— Ауылда балалар ойнайтын алаң жоқ екендігін мәселе етіп көтердім. Әкім өңірде биыл 80 ойын-спорт алаңы берілгенін жеткізіп, алдағы уақытта біз тұратын аймаққа да салуға ықпал жасайтынын айтты,- деді қазалылық тұрғын.
— Мен 14 баланың анасымын. Қабылдауға келіп, жолдасыма жұмыс сұраған болатынмын. Жалғыз өзім еңбек еткеніммен балалардың күнделікті тамағы мен киім-кешегіне ақша қажет. Облыс әкімі мәселеме құлақ түріп, ауданда жаңадан ашылатын әлеуметтік нысанның біріне техникалық қызметкер ретінде алуға жәрдемдесуге ынталы екенін жеткізді,-деді батыр ана.
Сапар барысында облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев Президент Жарлығы аясында тұрғындармен кездесіп, сұрақтарына жауап берді. Аймақ басшысы әрбір мәселені сала мамандарымен бірге мұқият зерделеп, заңдылығына қарай шешім қабылданатынын жеткізді және жауапты басқарма басшыларына нақты тапсырмалар жүктеді. Құқық қорғау органдарының басшыларына 33 азамат өз мәселесін жеткізіп, заң аясында тиісті түсіндірме алды.
Қармақшылықтардың мәселесі белгілі болды
Әр ауданның өз мәселесі бар. Кейбірі заң шеңберінде ауданда шешіліп жатады. Дегенмен кейде күрделі проблемалар аяққа оратылады. Оны дер кезінде шешпесе, мәселе ушыға береді. Облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаевтың құқық қорғау органдарының басшыларымен бірге тұрғындарға арнап жеке қабылдау өткізу бастамасы Қармақшы ауданында жалғасын тапқаны сондықтан «Халық үніне құлақ асатын мемлекет» қағидатына сай өткен әрбір жеке қабылдауға аудан орталығынан бөлек, ауыл-ауылдан келіп, мәселесін жеткізетін тұрғындар аз емес.
Қармақшы аудандық мәдениет үйінде өткен жеке қабылдауға облыстық сот төрағасы, облыс прокуроры, Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Қызылорда облысы және Байқоңыр қаласы бойынша департаментінің бастығы, облыстық полиция департаментінің бастығы, облыстық экономикалық тергеп-тексеру департаментінің басшысы, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің облыстық департаменті басшысының міндетін атқарушы Серікжан Мырзалы және мемлекеттік кірістер департаментінің басшысы барлығы түгел қатысты.
Мұндағы қабылдауда 77 азамат өз мәселесін жеткізуге асыға келді. Оның ішінде облыс әкіміне 26 тұрғын сауалын жолдап, өтінішін білдірді. Жеке қабылдауға келген азаматтар әлеуметтік көмек көрсететін ғимараттарға жөндеу жұмыстарын жүргізу, жайлымдық алқапты суару, тұрғын үй алу, денсаулық жағдайына байланысты медициналық көмек алу мәселелерін сұрады.
Мәселен, зейнет жасындағы азамат, Жосалы кентінің тұрғыны облыс орталығына қатынайтын қоғамдық көлік мәселесін көтерсе, тағы бір азаматша ІІ топ мүгедектігі бар студент баласына тұрғын үй берілуін сұрады.
— Аймақ басшысына өз мәселемді жеткізейін деп келдім. Ауданнан Қызылорда қаласына қатынайтын такси қызметіне жеткілікті деңгейде көңіл бөлінсе деген ұсынысымды айттым. Облыс әкімі тыңдап, мәселемнің шешімі бар екенін жеткізді,- деді аудан тұрғыны Қуанышбек Туреев.
— Облыс әкімінің біздің ауданда қабылдау өткізетінін алдын ала білген соң, ІІ топ мүгедектігі бар студент балама баспана сұрай келдім. Әрине, бір сәтте шешімін таппаса да, мәселемді мұқият тыңдап, шешілу жағын қарастыруды тапсырғаны үшін аналық алғысымды білдіремін,- деді Бақыт Төребаева.
Аймақ басшысы әрбір мәселені сала мамандарымен бірге мұқият зерделеп, заңдылығына қарай шешім қабылданатынын жеткізді және жауапты басқарма басшыларына нақты тапсырма берді. Құқық қорғау органдарының басшыларына 51 азамат өз мәселесін жеткізіп, заң аясында тиісті түсіндірме алды.
— Бұрын мәселемізді айту үшін аудан орталығына, облысқа баруға тура келетін. Басшылардың өздері бізге келіп, мәселемізді тыңдауы қуантты. Департамент басшысы Бақыт Қайшыбековке бірқатар сұрақтарым бар еді. Шынын айтқанда, сауалыма сол сәтте нақты жауап алғаныма қуанамын,- деді Жұпаргүл Бердібаева.
— Заңдық түсініктеме алу үшін облыс прокурорына келген едім. Бірнеше мәселем жауапсыз қалмады. Бастысы, емін-еркін кіруге мүмкіндік туды,- деді ауыл тұрғыны Рахат Бақытжан.
Бұған дейін 24 рет қабылдау өткізіп, көптеген азаматтың мәселесін саралаған облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев Қармақшы ауданына барған сапары барысында тұрғындардың сұрақтарына жауап беріп, мәселелердің шешімін айтты.
Жалағаштықтарды әлеуметтік сұрақтар мазалады
Халқының мұң-мұқтажына құлақ түріп, көптің көкейінде кептелген сұрағының жауабын, мәселенің мәнін шеше білген басшысы бар елдің ертеңі де еңселі болмақ. Сондықтан жұртшылықтың жайы мен қамын ойлап, байланысты берік етумен қатар сенімге селкеу түсірмеу де соншалықты маңызды. Әсте, тұрғындардың талап-тілегін ескеріп, кем-кетікті қалпына келтіру үшін іске кіріскен абзал. Мемлекет дамуы мен тұрақтылығының негізі аудандардың алға жылжуында ала-құлалықтың болмауы. Сонымен қатар, салалардың ілгерілеуінде салғырттық байқалмай, шешімдерден шикілік табылмағаны ләзім. Халық игілігіне деп атқарылған жұмыстар жүйелі болып, нәтижесі болатындай айқын жоспарлануы тиіс. Ауыздан шыққан сөз іс жүзінде бұлжымай орындалса, халық та бөркін аспанға атып қуанар еді.
Аймақ басшысының аудандарды аралап, тұрғындармен тілдесуі бірнеше мәселенің басын қайырып, тоқетерін түйіндеуге түрткі болды. Облыс әкімі құқық қорғау органдарының басшыларымен бірге Жалағаш ауданының тұрғындарымен де жеке қабылдау өткізді. Ашықтық қағидасына негізделген қабылдауда барлығы 40-тан астам азаматтың өтініші қаралды. Облыс әкіміне 21 тұрғын өз сұрақтарымен келді.
Бүгінде ел қатарлы күн көру үшін, қомақты қаржы тауып, отбасыны асырау үшін тұрақты жұмысқа орналасу маңызды. Кейде жұмыспен қамту жөнінде де кикілжің туындайтыны жасырын емес. Сонымен қатар, «өз үйім – өлең төсегім» деп еркін жүріп, әлдекімге жалтақтап, тұрмыста қиналмау үшін тұрғын үйдің болғаны жөн. Содан болар, бұқара баспана жайына келгенде азар да безер болмай, керісінше тұрғын үйге қол жеткізуде құр алақан қалғысы келмейді. Мәселе тек күнкөрістің қамы мен тұрмыстың түйткілінен тұрмады. Қауіпсіздік үшін қапаланған тұрғындар да иесіз жүрген иттерді жою туралы тілге тиек етті. Айдың күннің аманында балаққа жармасып, азу тісін ақситқан иттердің оқыстан төндіретін қаупі де талай адамды жарақаттағаны жұртшылық есінде. Көптің көтерген мәселесі мұнымен ғана тоқтамады. Олар жергілікті азаматтар жер телімдерін рәсімдеу, жайылымдық алқапты егістікке ауыстыру, әлеуметтік көмек алу, қайтарымсыз грант алу, аяқ су мәселесінің де аяқсыз қалмауын сұрады.
Мәселен, Мырзабай ахун ауылының тұрғыны, 73 жастағы зейнеткер елді мекенде емхана салып беруді сұрады. Облыс әкімі бұл мәселе назарда бар екенін атап өтіп, қазіргі таңда құрылыс-сметалық құжаттама сараптамадан өткенін мәлімдеді. Сондай-ақ, Қаракеткен ауылдық округын жедел жәрдем автокөлігімен қамтуды сұраған 59 жастағы тұрғынға нақты түсіндірме берілді. Сатып алу процестеріне байланысты жедел жәрдем көлігі 2024 жылы әкелінбек.
— Облыс әкімінің ауданға келетінін естіп, қабылдауға жазылдым. Жүздесуде інімнің кәсіпкерлік мақсатта грант алу комиссиясына қатысты өзекті сұрағымды қойдым. Бұған дейін маған жауапты мамандардан жеткілікті деңгейде жауап ала алмадым. Аймақтың әкімі сауалыма бей-жай қарамай, тиісті басшыларға нақты тапсырма берді,-деді Гүлжан Бедерова.
— Облыс әкімінің қабылдауында екі мәселе көтердім. Алғашқысы – өзім тұратын Мырзабай ахун ауылында емхана ескірген, яғни жаңасын салу. Ол жөнінде алдағы уақытта жобалық-сметалық құжат дайындап, сараптамадан өткізілетіні жөнінде білдім. Екінші мәселе – ауылдық клуб үйінің жоқтығы. Өтінішімізге құлақ асқан облыс басшылығына тұрғындар атынан алғысымды білдіремін,-деді Төребек Тәуіпбаев.
Аймақ басшысы әрбір мәселені сала мамандарымен бірге мұқият зерделеп, заңдылығына қарай шешім қабылданатынын жеткізді және жауапты басқарма басшыларына нақты тапсырма берді.
Сырдариялықтардың талап-тілегі орындалмақ
Сырдария ауданының тұрғындары көңілдегі күпті сұрақтардың жауабын біліп, түйткілді мәселенің түйінін тарқатып жеңілдеп қалды. Айтқан талап-тілегі баяғы жартас боп қалмай, іспен дәлелденетінін сезгендіктен де дән риза болды. Қабылдауда 84 азаматтың өтініші қаралды. Облыс әкіміне 38 тұрғын өз сұрағымен келді. Жергілікті азаматтар тұрғын үй алу, жұмысқа орналасу, инфрақұрылым жүргізу мәселелерін көтеріп, әлеуметтік аз қамтылған отбасылар түрлі көмектер алудың жолдарын сұрады.
Қабылдау аясында Нұрлыбек Нәлібаев Шаған және Нағи Ілиясов ауылының шаруалары арасындағы жер үлесі мәселелерін тыңдап, екі тараптың уәждеріне құлақ асты. Әдетте асығыс біржақты шешім қабылдауға болмайды. Не болса да, таразының басына тең түскенді елеп-екшелеп, қорытындысын қорытып, нәтижесін болжап алған дұрыс. Осы ретте, аймақ басшысы мәселелерді сала мамандарымен бірге мұқият зерделеп, заңдылығына қарай шешім қабылданатынын жеткізді және жауапты басқарма басшыларына нақты тапсырма берді.
Ешкімді алаламай өткізген, бар тұрғынның басын қосып, ойы ортаға салынған, ұсынысы тыңдалған кездесудің ұтымды болғаны ақиқат. Қанша дегенмен көкейдегісін көсіліп айтатын, ойындағысын ашық жеткізіп, еркін пікір алмасатын сәт туғанда мүмкіндікті жібермеуге асыққан жұртшылық әп-сәтте жиылды. Тіпті, көтерген мәселесінің күші жойылмай, дер кезінде орындалатынына көз жеткізген соң көңіл шіркін қуанбай қойсын ба?!
Жол сапасы жауыр мәселе болғанымен, бірі шешіліп, бірі сол қалпында қалған соң шырылдап жатқан халық та аз емес. Кім болса да, жүретін жол жағдайының көңіл көншітерлік болғанын қалайды. Осы уақытқа дейін жол сапасынан туындаған жайттар кем емес. Бәрі айналып келгенде адам өміріне қатысты болған соң алаңсыз һәм еш қамсыз отырудың реті жоқ. Жаяу жүргіншінің жолын айтпағанда, жүйрік теміртұлпар жүйткігенде қауіптің құрсауына барып қылтиып қалатыны тағы бар. Жол сапасындағы салғырттық пен селқостыққа қатысты әңгіме өрбіді.
— Мен Қоғалыкөл ауылы мен Қызылорда қаласы арасындағы жол сапасы мәселесін көтерген едім. Аймақ басшысы аудан әкіміне тиісті тапсырма берді, мәселемнің маңызды екенін алға тартты. Ендігіде жол сапасын жақсартуға арнайы жоба дайындалып, бұл мәселе шешімін табатын болды,- дейді аудан тұрғыны Д.Қырдан.
— Ауыл тұрғыны ретінде бізді қоғамдық көлік мәселесі алаңдатып келді. Орайы келгесін облыс әкіміне ауыл тұрғындарының аманатын жеткіздім. Аймақ басшысы ауылда қоғамдық көлік жүргізуге ықпал жасайтынын айтты,- деді Айнаш Жүсіпова
Қорытындылай келе, аудан тұрғындарымен кездесіп, жеке қабылдау өткізудің мәні зор. Себебі, басшылық бір ғана кездесуде бірнеше тұрғынның көтерген мәселесінен құлағдар болған соң қол қусырып отырмайтыны даусыз. Бірі жүзеге асып, бірі қолға алынса, жүйелілік те талай жүгенсіздікті жоятыны ақиқат.
Шиелідегі мәселелер шешімін таппақ
Аймақ басшысының аудандағы жағдайды бақылап, берілген тапсырмалардың нәтижесін назардан тыс қалдырмай қадағалуы бірқатар мәселенің шешілуіне негіз. Соның аясында тыңғылықты һәм тындырымды атқарылған жұмысқа халықтың көңілі толатыны тағы рас. Иә, облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев осы кезге дейін 6 ауданда құқық қорғау саласының бірінші басшыларымен бірге жеке қабылдау өткізіп, кездесуін Шиелі ауданында қорытындылады.
“Халық үніне құлақ асатын мемлекет” қағидасына негізделген қабылдауда барлығы 80-ге жуық азаматтың өтініші қаралып, облыс әкіміне 34 тұрғын келді. Көпбалалы аналар мен мүгедектігі бар жандар және жұмыссыз жүрген азаматтар өз мәселесін жеткізді. Сайып келгенде, халықтың алаңсыз өмір сүруінің негізгі кепілі мен тірегі әлеуметтік жағдайының жақсы болуы және денсаулығының мықты болуы. Сондықтан сай-сүйектің сырқырап маза бермейтінін айтпағанда, бас ауырып, балтыр сыздаса да, медициналық көмектің уақытында көрсетілуі аса маңызды. Сондықтан болар, келген азаматтың көпшілігі тұрғын үй алу жолдарын сұрап, денсаулық жағдайына байланысты медициналық көмекке мұқтаж екенін айтты.
Сонымен қатар, бала болашағына бейқам қарамайтын көпшілік мектеп жайында да мәселе қозғап, оқушылардың қамсыз білім алуына жағдай жасау керектігін жеткізді. Облыс әкімі ауылдардағы жол сапасын жақсартуды сұрап, ауыз су желілерін тарту және жаңа мектеп салу сынды әлеуметтік мәселе көтерген тұрғындарға нақты жауап берді. Тұрғынның талап-тілегіне құлақ салып, әрбір мәселені саралаған аймақ басшысы жауапты сала басшыларына тапсырма берді.
Жеке қабылдауға келген ардагер ұстаз Қали Дүйсеманов кенттегі №45 мектептің іргетасы мүжіліп, спорт зал қабырғалары құлағалы тұрғанын алға тартып, оқушыларға жаңа мектеп салу қажет екенін жеткізді. Облыс әкімі бұл мәселені «Жайлы мектеп» бағдарламасы арқылы шешуге мүмкіндік бар деп жауап берді.
Кездесуде мүгедектігі бар баласын емдетуге қол ұшын беруді сұрай келген шиелілік тұрғын отбасының әлеуметтік қиын жағдайына байланысты жұбайын жұмысқа орналастыруға жәрдем сұрады. Аймақ басшысы денсаулық сақтау басқармасының басшысына баланың денсаулық жағдайын бақылауға алып, ұсыныс беруді тапсырды. Ал, аудан әкіміне бос жұмыс орындар тізбесін саралай отырып, еңбекпен қамту жолдарын қарастыруды міндеттеді.
— Бұрын облыс орталығына барып, жеке қабылдауға кіру үшін кезегіңді күтіп, көптеген тексерістен өтесің. Облыс әкімі халықтың ортасына өзі келіп, өзекті мәселелерді шешуге ықпал жасағаны тұрғындар үшін өте қолайлы әрі қуантарлық жағдай болды. Мен бір себеппен әкімге де, құқық қорғау органдарының басшыларына да кіріп, мәселемді жеткіздім, — деді аудан тұрғыны Тілеубек Бабасов.
Аймақ басшысы соңғы 6 ай ішінде өңірде жаңа әлеуметтік нысандар бой көтеріп, демеушілердің қолдауымен кешенді жұмыстар басталғанын жеткізді. Ауыл тұрғындары үшін өзекті саналатын газдандыру, жол салу, ауыз су және аяқ су мәселелері де оңтайлы шешіліп келе жатқанын алға тартты. Жер үлестерін бөлу, заңдық негізде көмек алу, шаруашылықты тіркеу және салық төлемдеріндегі проблемаларды шешу жолдарын сұрады.
Облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев 7 аудан бойынша 500-ден аса азаматтың өтінішін қараса, құқық қорғау органдарының басшылары 300-ге жуық тұрғынның талап-тілегін тыңдап, сауалдарына жауап берді.
Түйінді мәселелер тыңдалды
Әкім араламаған, мәселесін сараламаған аудан қалмады. Халықпен жүздесіп, кездесіп кез келген күрмеуі қиын түйіндерді шешіп келеді. Иә, мәселемен бетпе-бет келгенде ғана оның шығар жолы анықталары ақиқат. Сол үшін де ел ішіндегі сауалға жауап тауып беру құзырлы мекемелердің қолында екені белгілі. Соған сай, жуырда облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев Президент Жарлығы аясында аймақтың 7 ауданына жұмыс сапарымен барып, құқық қорғау органдары басшыларымен бірге көптеген халықтың мәселесін тыңдаса, бұл жолы кезектілік тәртібімен жеке қабылдауға жазылған қала тұрғындарымен кездесті, пікірлесті.
Осы уақытқа дейін облыс әкімі 26 жеке қабылдау өткізіп, 500-ге жуық тұрғынның өзекті мәселесіне ден қойған болатын. Бұл жолғы жеке қабылдауға 12 азамат келді. 1 облыс тұрғыны онлайн байланыс арқылы өтінішін жеткізді. Мәселелердің басым бөлігі тұрғын үй алу, жұмысқа орналасу және бала денсаулығына қатысты емдеу шараларына көмектесу бағытында өрбіді.
Мәселен, 59 жастағы ІІІ топ мүгедектігі бар Тереңөзек кентінің тұрғыны апатты жағдайдағы үйінің орнына баспана беруді сұрады. Оған 2017 жылы мемлекеттік тұрғын үй қорынан жергілікті атқарушы орган жалдаған тұрғын үйі жекешелендіріліп берілген. Алайда, қазіргі таңда үйі тозып, құлау үстінде тұр. Тұрғын үй кезегінің жақындауына байланысты азаматқа келесі жылы беріледі.
60 жастағы жұмыссыз әйел денсаулығы нашар болуына байланысты өзіне техникалық қызметші санатындағы жеңіл жұмыс жасауға ынталы екенін жеткізді. Қазіргі таңда қалалық жұмыспен қамту орталығының мамандары ұсынған жұмыс орындарынан денсаулығы жарамауына байланысты бас тартуға мәжбүр. Аймақ басшысы облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқарма басшысына науқас әйелге тиісті жұмыс орнын қарастыруды тапсырды.
Сонымен қатар, қабылдауға жазылған бірнеше көпбалалы жалғызбасты ана тұрғын үй алу көмегін сұрады. Тұрғын үйлерді табыстау заң аясында кезектілік тәртібімен жүреді. Дегенмен, отбасылық жағдайы аса мұқтаж аналарға уақытша баспана алу жолдары ұсынылды. Бұл ретте аймақ басшысы қала әкіміне мәселелерге шынайы талдау жасау, уақытша баспана беру мәселелерін ретіне қарай қарастыруды жүктеді. Ал, ауыр диагнозды науқасы бар балаларға қайырымдылық қорлары арқылы тиісті көмек жасау қажеттігі айтылды.
Айдар САЙЛАУОВ,
Замира АХМЕТ
