Сөз құдіретін түйсікпен түсініп, қадіріне жете білген халықпыз. Жылы сөз жаныңды жібітіп, жанарыңды жадыратар болса, кейде өңменіңнен, тіпті сүйегіңнен өтетін сөздер болады. Әр айтар сөзді санада салмақтап, айтарда саралап алған жөн. Сондықтан болар, сөзден тәтті яки ащы нәрсе жоқ екендігі жиі айтылады. Көпшіл ортада да сөз алғанда аса ұстамдылықпен ойынның ұшқыр, ақылынның алғыр екенін көрсете алу да өнер. Бейпіл сөзбен аузың былғанып, былапыт сөзден босамасаң өзіңнің қадірін кетіп, сөзіңнің салмағы болмайды. Сондықтан көсегенің көрегенділікпен көгергені жақсы. Кейде кейбір жастар көп алдына шыққанда күмілжіп, екі ауыз сөздің басын қоса алмай қиналатыны рас. Ондайда қобалжу қосылып, әлгі адам әбігерге түсетіні жасырын емес. Алайда, бүгінде жас буынды жасық деп те айта алмаймыз. Оған себеп тың тақырып немесе қоғамда жиі қаузалатын мәселелерге мән беріп, пікірсайысқа түсіп, дағды қалыптастыруды жатқыза аламыз.
Пікірсайыс дегеніміз қатысушылардың бір-бірімен қырқысып, өңеш жыртып айқайға басуы емес. Саналы түрде сөзін сауатты дәлелдеп, аргументтерге сүйеніп, нақты фактіге жүгініп, өзіндік ойын һәм көзқарасын ашық білдіруі. Осы ретте, жасқаншақтыққа жол бермейтін жастар жарасыммен-ақ қорытындыны тас түйін етіп, сөзін жүйелі етуге тырысып бағады. Жақында Қызылорда қаласы бойынша білім бөлімінің ұйымдастыруымен Абай атындағы дарынды балаларға арналған мектеп базасында облыстық Ұлттық пікірсайыс турнирінің қалалық кезеңі өтті. Өзара пікір алмасып сайысу оқушылардың ойлау қабілетін дамытып, жылдам шешім қабылдауына септігін тигізді. Шешендік өнердің түп қазығын бойларына сіңіре білген қатысушылар түрлі тақырып төңірегінде ойларын ортаға салды. Ашық пікірсайыс турнирінің басты мақсаты — жастар қатарынан шешендік шеберлігі бар, өзінің көзқарасын сауатты және нақты қорғай алатын жас көшбасшыларды іздеу және оларға қолдау көрсету, нақты мәселелерді шешу, жастар мен жасөспірімдердің бос уақытын тиімді ұйымдастыру, патриотизмді дамыту жұмыстарын кеңінен насихаттау.
Қойнауы терең тарихымызға да көз жүгіртсек, төбе билеріміздің өзі турашылдықпен төрелік етіп, жаугершілік заманда сөзбен-ақ бейбіт келісім орнатып отырған. Сондықтан топтың ішінде тартынбай, топ жарып сөйлеу, өз-өзін ортаға лайықты ұстау, ашуға берілмей аргументтерді ойнатудың өзі мұндай да маңызды. Әсте, сөзің өтімсіз боп, тыңдалмай жетім қалмасы үшін шешендікті арттырып, сөйлеу тәсілдерін жетік меңгерген абзал. Пікірсайыс кезінде парасаттылықпен ойын пайымдай алатын жастардың жеңіске бір табан жақындайтыны бесенеден белгілі. Осы ретте, пікірсайыс турнирінің нәтижесінде жүлделі ІІІ орынды №267 орта мектеп пен С.Сейфуллин атындағы №4 ІТ мектеп-лицейгі иеленді. Ал, ІІ орынды Абай атындағы ДБА мектебі лайық деп танылды. Облыстық кезеңге жолдама және І орын Мұстафа Шоқай атындағы №187 ІТ мектеп-лицейге бұйырды. Кіл мықтылардың арасында оқ бойы озық болып, көш ілгері болу аса маңызды. Аталған сөз сайысында сыннан сүрінбеуге тырысып, дәлелді дәйек келтіруге тырысып, белсенділік танытқан таланттар да тасада қалмады. Олар арнайы номинациялармен марапатталды. Мәселен, «Үздік аналитик» номинациясы Т.Есетов атындағы №264 мектеп-лицейінің оқушысы Балнұр Орынбекке, «Үздік спикер» номинациясы Б.Шалғынбаев атындағы №217 ІТ мектеп-лицейінің оқушысы Айша Айтжановаға, «Үздік оратор» номинациясы №212 мектеп-гимназиясының оқушысы Инабат Жолдасоваға бұйырды. Ал, пікірсайыс турнирінде «Үздік төреші» номинациясын №189 орта мектебінің мұғалімі Абылай Шайхыслам иеленді. Сонымен қатар, қалалық пікірсайыс турниріне қатысқан мектептер Алғыс хатпен марапатталды.
«Кімге сөйлейтініңді біл. Қай жерде сөйлейтініңді біл. Қай кезде сөйлейтініңді біл. Қалай сөйлейтініңді біл…» деп, Бөлтірік шешен айтпақшы, пікірсайыс кезінде ескеру керек ережелерді есте сақтаған жөн. Өйткені, дебат дау-дамайдың, жанған жанжалдың, көпірме көбік сөздің ортасы емес, нақты әрі мәнді сөздердің қорытындыланып, адамға ой салудың, оң-терісті, дұрыс-бұрысты таразылайтын танымды тартыс іспетті.
Замира ДАСТАНҚЫЗЫ
