«Өрлеу» БАҰО» АҚ филиалы Қызылорда облысы бойынша кәсіби даму институтында біліктілік арттыру курстары 9 бағытта жүргізіледі. Жекелеп айтар болсақ, 2016 жылдан бастап Қазақстан Республикасында орта білім беру мазмұнын жаңарту бағдарламалары бойынша жүргізілетін 80, 120 және 160 сағаттық біліктілік арттыру курстары. (2021 жылы аяқталды). Екінші, 72 және 80 сағаттық қысқа мерзімді біліктілік арттыру курстары. Үшінші, «Өзін-өзі» тану пәні бойынша өткізілген курстар. 2015 жылдан бастап «Өзін-өзі» тану пәні бойынша деңгейлік 3 айлық курстар жүргізілді (2018 жылы аяқталды). Төртінші, Робототехника негіздері (2018 жылы аяқталды). Бесінші, Аралас сабақ (Blended Learning). Алтыншы, қашықтықтан оқыту курстары. Жетінші, ТжКБ ұйымдарының курстары. Сегізінші, мектепке дейінгі білім беру ұйымдары қызметкерлерінің курстары. Тоғызыншы, «Өрлеу» БАҰО» АҚ тапсырмасына сәйкес, 2021 жылдың тамыз-қазан айларында еліміздің барлық педагогтері «Педагогтердің цифрлық құзырлылығын дамыту» тақырыбында біліктілікті арттыру курстарынан өтті. Қызылорда облысының 21000 педагогтері сертификатталды. Филиалдың барлық қызметкерлері осы курстан өтіп, сертификатталды.
Сонымен бірге, Британдық Кеңес халықаралық ұйыммен ынтымақтастық шеңберінде «Өрлеу» БАҰО» АҚ педагогтердің пәндік құзіреттіліктерін арттыру мақсатында ағылшын тілі мұғалімдеріне арналған пилоттық жобаны жүзеге асырды. Жоба аясында жалпы білім беретін мектептердің 2000 ағылшын мұғалімін оқыту жоспарланған. Бағдарлама 10 апта оқуға есептелген және British Council Teacher Community онлайн платформасында ағылшын мұғалімдері үшін еңбек қызметінен қол үзбей үздіксіз кәсіби дамытуды көздейді. Қызылорда облысынан аталған курсқа 61 тыңдаушы қамтылды
«Өрлеу» БАҰО» АҚ Басқармасы тарапынан мектепке дейінгі білім беру ұйымдары қызметкерлерінің курстары бойынша «Мектепке дейінгі білім беру ұйымдары педагогтерінің ойын құзыреттілігін дамыту», «Мектепке дейінгі ұйым әдіскерінің кәсіби құзыреттілігін дамыту», Мектепалды даярлықтың тәжірибелік және мазмұндық аспектілері тақырыбында мектепке дейінгі ұйымдардың педагогтері мен әдіскерлері және мектепалды даярлық сынып жетекшілеріне арналған білім беру бағдарламалары жасалды. Жасалған бағдарлама мазмұны арқылы мектепке дейінгі ұйым педагогтері өзінің кәсіби қызметінде тұлғалық-бағдарланған даму талаптарының дайындығын арттыруды, кәсіби құзіреттілігін дамыту жолдарын жүзеге асыруды, қолдануды шыңдайды.
Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарындағы педагогтердің кәсіби құзыреттілігіне қойылатын талаптар, мектепке дейінгі білім беру принциптеріне тікелей байланысты. Педагогтің кәсіби құзыреттілігі негізгі қағидаттың бірі болып табылады. Осыған орай мектепке дейінгі білім беру педагогтерінің кәсіби құзыреттіліктің дамыту компоненті ретінде «Өрлеу» мен балабақшаның ынтымақтастығын арттыруда, бала тәрбиесіндегі балабақшалардың жұмысын жандандыруда «Өрлеу» БАҰО» АҚ-ның жергілікті филиалдарында жоспарлы түрле біліктілік арттыру курстары жүргізіліп келеді.
«Өрлеу» БАҰО» АҚ еліміз бойынша 2022 жылы мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының 7600 қызметкерінің біліктілігін арттырса, 2023 жылы 12035 тыңдаушыны қамтып, біліктілігін арттырды. 2022 жылы «Өрлеу» Қызылорда филиалының базасында мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының қызметкерлеріне арналған 18 курс болып, оған 470 тыңдаушы қамтылды. Ал, 2023 жылы 31 курс, 775 мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының педагогтері қамтылады деп жоспарланған. Қазіргі таңда, соның 12 курсы болып, 300 тыңдаушы біліктілігін арттырды. Бұл жұмыстар жоспарға сәйкес ағымдағы жылдың аяғына дейін жалғасады. Курс аяқталып, сертификатталған кейін, педагогтер жыл бойы кері байланыс жасау мақсатында арнайы платформа жолға қойылған.
«Өрлеу» БАҰО» АҚ еліміз бойынша 2022 жылы мектепке дейінгі ұйымдарымен бірлесіп, жоспар бойынша 70-тен астам іс-шара ұйымдастырып, оған 3 мыңға жуық қызметкер қатысса, 2023 жылдың бірінші жартысында 35 іс-шара өткізіліп, оған 1474 қызметкер қамтылды.
Институтта біліктілік арттыру курстарынан өткен педагогтердің қызметтеріне кері байланыс жасау үшін 6 бағытта жұмыс жүргізіледі.
1. Конференциялар ұйымдастыру
2. Семинар, дөңгелек үстел, тренингтер
3. Әдістемелік десант жіберу
4. Тәжірибе алаңы
5. Желілік байланыс орнату
6. Байқаулар өткізу
Филиал 2020-2023 жылдардағы біліктілікті арттыру курстары практикалық сабақтарының базасы болып табылатын білім беру ұйымдарымен тірек базасы ретінде мектепке дейінгі білім, орта білім, техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарымен келісім-шарттар жасалды. Сонымен қатар, «Өрлеу» Қызылорда филиалының ұйымдастыруымен аталған мақсатты жүзеге асыруда қаладағы «Алпамыс», «Алтын ұя», «Бегім ана», «Сыр шуағы», «Сыр бөбегі», «Сыр жұлдызы», «Сыр еркесі», «Ер Тарғын», «Шаттық» «Бөбек», «Алтын кілт», «Жұлдыз» және т.б. бөбекжай бақшалармен жыл басында өзара ынтымақтастықта меморандум жасалып, жұмыс жүргізіп келеміз. Мемлекеттік балабақшалармен қатар жеке балабақшалармен тығыз байланыста жұмыс жүргізілуде. Мәселен, «Өрлеу» Қызылорда облысы бойынша филиалының ұйымдастыруымен ағымдағы жылдың 17 наурызында «Дінасыл» жеке балабақшасында «Балабақшадағы кіріктірілген ойын процесі» тақырыбында облыстық оқыту семинары өткізілді. Семинар барысында ұлттық құндылықтарды бала бойында дарыту мақсатында «Қазақ халқының салт-дәстүрлері», «Асар», «Сүйінші» және «Анаға көмек» тақырыбында кіріктірілген оқу іс-әрекеттері өткізілді. Сонымен бірге, хатха-йога, артикуляциялық жаттығулар, «Ойлай отырып, ойнайық» тақырыптарындағы тәрбиешілердің, педагог-психологтардың, музыка жетекшілерінің практикалық жұмыстары түрлі ойындар арқылы жүргізілді.
Мектепке дейінгі білім беру педагогының (тәрбиешінің) құзыреттері: педагог кәсіби стандартына сәйкес өзінің кәсіби қызметін білуі, қолдануы және ескеруі керек, яғни
— бала құқықтары туралы заңнаманың негіздері, білім беру саласындағы заңдар;
— білім беру (педагогикалық) жүйелері, лауазымдық міндеттер, заңдылықтары мен принциптері, білім берудің тұлға мен қоғам өміріндегі рөлі мен орны;
— тәрбие жұмысының әдістемесінің негіздері, қызметтік тәсілдің негізгі принциптері, заманауи педагогикалық технологиялардың түрлері мен әдістері;
— жас ерекшеліктеріне және жеке ерекшеліктеріне қарай мектеп жасына дейінгі балаларға ойындарды қолдану, ойындар арқылы білімді меңгерту және қажетті дағдыларды қалыптастыру;
— мектепке дейінгі білім берудің ерекшелігі және ерте және мектеп жасына дейінгі балалармен жұмысты ұйымдастыру ерекшеліктері;
— негізгі психологиялық тәсілдер, мектепке дейінгі тәрбиенің жүйелері мен мектепке дейінгі педагогиканың негіздерін білу;
— ерте және мектепке дейінгі жастағы баланың дамуының жалпы заңдылықтары;
— ерте және мектепке дейінгі жастағы балалар іс-әрекетінің қалыптасу және даму ерекшеліктері;
— ерте және мектеп жасына дейінгі балалардың физикалық, танымдық және тұлғалық даму теориясының негіздері.
Осы аталмыш құзыреттіліктің тәрбиешілер мен педагогтердің бойында дамуына тікелей әсер етуші біліктілік арттыру курстары мен түрлі педагогикалық семинар, конференция, тәжірибелік сағаттар және т.с.с жұмыс түрлері. Осы тұрғыда мысалы, облыстық, қалалық деңгейлерде «Мектепке дейінгі ұйым педагогтарының кәсіби құзыреттілігін жетілдіру», «Балаларды ерте жастан оқытудағы түзету дамыту әдістемелері», «Мектепалды білім беру ұйымдарында заманауи цифрлық технологияларды енгізудің тиімді жолдары», «Мектепке дейінгі тәрбиедегі халық ауыз әдебиетінің маңыздылығы», «Отбасы – таным бесігі», «Халықтық педагогика – тәрбиенің қайнар бұлағы», «Отбасы мен балабақшаның ынтымақтастығы», «Баланың бас ұстазы – ата-ана», «Отбасы – бала тәрбиесінің қайнар көзі», «Мектепке дейінгі тәрбиедегі халық ауыз әдебиетінің маңыздылығы», «Бала тәрбиесінде жаңа инновациялық технологияны қолданудың тиімділігі», «Курстан кейінгі қолдау: балабақшадағы кіріктірілген ойын процесі» тақырыбында семинарлар мен тренингтер, дөңгелек үстелдер, оқыту семинарлары өткізілді.
«Бала естігенін айтады, көргенін істейді» деп қазақ халқы бекер айтпаған. Кішкентай бүлдіршіндеріміздің бойына ізгілік, мейірімділік, қайырымдылық, адамгершілік қасиеттерін сіңіріп, өз-өзіне деген сенімділікке тәрбиелеуде отбасы мен тәрбиешілер шешуші рөл атқарады. Адамгершілікке, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу күнделікті балабақша өмірінде, тәрбиешінің жұмыс күнін ұйымдастыру процесінде, ойын және оқу ісінде жоспарлы түрде қамтылады. Тәрбиешінің іс-қимылы, балалармен, үлкендермен қарым-қатынасы кішкентай сәбилер үшін үлгі болып, олардың жеке басының қалыптасуына ықпал етеді. Олай болса, болашақ ұрпағымыздың саналы, адамгершілікті, білімді болуына бірден-бір тәрбиешінің кәсіби құзыретті болуы шарт.
Қазақ зиялыларының бірі М.Жұмабаевтың «Тәрбиедегі мақсат – баланы тәрбиешінің дәл өзіндей етіп шығару емес, келешек өз заманына лайық қылып шығару» деп айтуы бала тәрбиесінде ата-ана, мектеп, қоғам алдында үлкен жауапкершіліктің тұрғанын дәлелдейді.
Қорыта айтқанда, бала тәрбиесі – баршаға ортақ. Отбасының да, мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының да мүддесі біреу, ол – ұрпақ тәрбиесі. Бүгінгі таңда заман талабына сай білімді, тәрбиелі, тұлға тәрбиелеу баршамыздың міндетіміз болып қала бермек.
С.Серікбаев,
«Өрлеу» БАҰО» АҚ филиалы Қызылорда облысы бойынша
кәсіби даму институты директорының орынбасары
