Ел экономикасының жақсаруы әр ауданның қалыпты һәм қарқынды дамуымен өлшенеді. Сол себепті де аудандардың дамуында ала-құлалықтың байқалмағаны ләзім. Өйткені, өсу мен жаңару орын алмаған аймақтың алға жылжуы да екіталай емес пе? Ал, мұның салдары ел дамуын тежеуге түрткі болатыны анық. Демек, мемлекеттің мерейін арттырып, дәреже деңгейін көтеру мақсатында күш-жігерді сарп еткен дұрыс. Осы орайда, әрбір аудан даму үрдісін үздіксіз жалғастырып, сан саласын кедергісіз оңалтып, жұмысын жүйелі жүргізіп отыр. Кейде келеңсіздік кездескен кезде, тұйыққа тірелгенде де жолын тауып, оң нәтижеге қол жеткізу үшін қарекет етуде. Бұл қатарға облысымыздың орталық бөлігінде орналасқан Сырдария ауданын енгізуге әбден болады.
Жыл басынан бері жылдамдыққа иек артқан ауданның шаруашылығында жетістіктер жетерлік. Жөнімен жөнделіп, ретімен реттеліп жүргізілген жұмыстар жанданып, өнеркәсіп саласы да өркен жаюда. «2022 жылға арналған аудан бюджетінің кірістер көлемі 13 млрд. теңге көлемінде жоспарланды. Аудан бюджетінің 68 пайызы әлеуметтік салаға бағытталған. Есепті кезеңде өңдеу өнеркәсібі 2,2 есеге, ауыл шаруашылығы өнімі 1 пайызға, сауда айналымы 6,3 пайызға, пайдалануға берілген тұрғын үйлер көлемі 1,3 пайызға артса, инвестициялар тарту 15,4 пайызға ұлғайды»,- дейді Сырдария ауданының әкімі Мұрат Ергешбаев.
Аймақта атқарылатын ауқымды істердің алғы шебі ойдағыдай жүзеге асса, кейінгісінде кемшілік пен кешеуілдеудің болмайтыны белгілі. Әрі-беріден соң әкім бақылауында, назарында болған мәселелердің шешімі нәтижелі болары хақ. Айтпақшы, қоғамға таныс құбылыс – жұмыссыздықтың жарға жыққаны жасырын емес. Осы ретте, жұмыспен қамтуда жанталасудың негізінде жұмыссыздық деңгейі 5,1 %-ға тұрақтаған. Мәселен, 2022 жылға 2156 жаңа жұмыс орындарын құру жоспарланса, есепті кезеңде 1236 жаңа жұмыс орны ашылып, 57 пайызға орындалған. Оның ішінде тұрақты жұмыс орны 1035-ке межеленсе, І жартыжылдықта 560 жаңа жұмыс орны ашылып, 54 пайызды құрап отыр. Жалпы жоспар бойынша жыл аяғына дейін 475 тұрақты жұмыс орнын құру көзделген. Нақтылай түссек, жаңа бизнес идеяларды іске асыруға мемлекеттік гранттар бойынша 325, шағын несиелендіру бойынша 80, қысқа мерзімді кәсіптік оқыту бойынша 20, шаруа қожалықтар және жеке кәсіпкерлік бастамалар бойынша 50 жұмыс орны құрылмақ.
Кәсіпкерлік саласы да жоғары көрсеткішке ие. Қарышты дамудың қарқыны байқалады. М.Нәлқожаұлының айтуынша, ағымдағы жылдың 1 шілдесіне тіркелген шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің саны 2533 бірлікті құраса, жұмыс жасап тұрғаны 2386, белсенділік көрсеткіші 94,2 пайыз. Оның ішінде 139 заңды тұлға, 1087 жеке кәсіпкер, 1307 шаруа қожалығы бар. Жыл басынан бері аудан бойынша мемлекеттік және өңірлік бағдарламалар аясында құны 1,4 млрд. теңгені құрайтын 106 жоба қаржыландырылған. Ауданның шаруашылығына айтылар шағым жоқ. Мұны өткен жылмен салыстырғандағы көрсеткіш көрінісі айғақтайды.
— 2022 жылы барлығы 33,1 мың гектарға ауыл шаруашылығы дақылдары орналастырылды. Оның ішінде негізгі дақыл күріштің көлемі – 20728 гектар. Ауданда жалпы 400 гектарға жуық картоп егілді. Аудан тұрғындарын картоппен қамтамасыз ету 100 пайыз, сонымен қатар, қала тұрғындарын ішінара қамтамасыз ету жоспарда бар. Аймақ басшысы Нұрлыбек Машбекұлының азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында тұрғындар өзін-өзі қамти алатын әлеуметтік маңызы бар бақша өнімдері мен көкөністерге елді мекендердегі шаруашылық құрылымдары арқылы егіс алқаптарынан қосымша жерлер ашылды. Аудан бойынша қосымша 210 гектар жер дайындалып, 836 адам 90 гектарға картоп, 20 гектарға көкөніс, 100 гектарына бақша дақылдары егілді,- деді аудан әкімі Мұрат Ергешбаев.
Мал шаруашылығында төрт түлік мал басы мен өндірілген өнім көлемінде де тұрақты өсім бар. Есепті кезеңге барлығы 1729,4 тонна ет (тірілей салмақта), 3453 тонна сүт, 86,3 мың дана жұмыртқа өндірілген. Өткен жылмен салыстырғанда ет 101,1 пайызға, сүт 101,1 пайызға, жұмыртқа 101,3 пайызға артқан.
Азық-түліктің аспандаған бағасы жұрттың аузын аштырып, қалтасын қаққанын ешкім жоққа шығара алмас, сірә?! Күн сайынғы қымбаттауға қабағын шытқанымен, азық алуда соңғы тиынын да санап беретін көпшіліктің бұл құбылысқа еті үйренгелі қашан?! Дей тұрғанмен, аудан әкімшілігі жеңілдік жасауда жаңылмай, халыққа қолайлы бағада өнім ұсынуды жалғастырып келеді. Жоспарлы өткізілетін жәрмеңкелер бұл сөзімізге нақ дәлел. Жыл басынан бері әлеуметтік маңызы бар азық-түлік бағаларын тұрақтандыру мақсатында «Байқоңыр» әлеуметтік кәсіпкерлік корпарациясы» АҚ-мен бірлесіп, аудан орталығында 2 мәрте жәрмеңке өткізілді. Жәрмеңкеге барлығы 73,5 тонна ауыл шаруашылығы өнімдері әкелініп, нарық бағасынан төмен бағамен ұсынылған.
Саланың жұмысы сапалы болуы үшін саябырлық пен салғырттықтың сарыны байқалмауы тиіс. Керісінше, қандай да бір серпіліс сезілсе, тиімді тетік табылып, жанданудың жолы жалғанбақ. Сырдария ауданында құрылыстың қарқыны күшейгені және жол мәселесінің шешімін тапқаны қуантты. Бүгінде 3 нысанның құрылысы жүргізіліп, ілгері істің ілгерілеуі байқалды. Сөзімізді сабақтасақ, орталық стадионға салынатын жаттығу және стритбол алаңы құрылысына облыстық бюджеттен 32,5 млн. теңге қаржы бөлініп, қазіргі таңда құрылыс-монтаждау жұмыстары аяқталды. Бесарық елді мекеніндегі спорт кешенінің құрылысына (жоба құны 389,2 млн. теңге) 191 млн. теңге бөлініп, құрылыс жұмыстары жүргізілуде. Сондай-ақ, Жетікөл елді мекенінде аудандық бюджеттен (құны 32 млн. теңге) үш бөлмелі 2 тұрғын үйдің құрылысы салынуда. Мұрат Нәлқожаұлының сөзінше, 2022 жылы аудан бойынша автомобиль жолдарын жөндеуге 1,3 млрд. теңге қаржы бөлініп, 23 жоба іске асырылуда. Аудандық маңызы бар автомобиль жолдары бойынша 146,5 млн. теңге қаржы қарастырылып, 9 км автомобиль жолдарына орташа жөндеу жұмыстары аяқталуда. Сонымен қатар, 2023 жылға республикалық бюджеттен қаржыландыруға Тереңөзек кенті және елді мекендердің көшелерін орташа жөндеу бойынша жалпы құны 1,3 млрд. теңгенің 41 жобасына облыстық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасына бюджеттік өтінім ұсынылған.
Өркениеттің өр биігіне өрлеу үшін мәдениет саласының озық болғаны игі. Рухани мешелдікке ұрынбаған, рухани күйреуге ұшырамаған жұртшылықтың ұлылыққа ұмтылатыны белгілі. Сондықтан мәдениет пен спорт саласында серпіннің болуы аудан халқының ойын сергітетіні сөзсіз. Сырдария ауданында 132 спорттық нысан, 539 спорттық секциялар жұмыс жасап, халықтың 34 пайызы жүйелі түрде спортпен айналысуда. Бұқаралық және спорттық ойын түрлерін дамыту мақсатында ауданда 4-17 жас аралығындағы балалар мен жасөспірімдерге арналған ақысыз түрде спорт секциялары ашылып, жұмыс жасауда. Сонымен қатар, мәдениет бойынша қоғамдық-саяси маңызды шаралардың күнтізбелік жоспарына сәйкес тиісті шаралар атқарылып келеді. Мәселен, жыл басынан бері 390 мәдени көпшілік шаралар ұйымдастырылып, оған 51400 көрермен тартылды. Сонымен қатар, «Балалар жылына» орай есепті кезеңге 59 шара өткізілген. Бүгінгі таңда аудан өнерпаздары елді мекендегі халықтың, еңбек адамдарының, жастар мен балалардың көңіл-күйін көтеру мақсатында «Өнер тұнған Сырдария» атты концерттік бағдарламасын ұсынды. Алдағы уақытта да мұндай шаралар легі тоқтамақ емес.
Алға ұмтылудың алғы шартын тапқан ауданның жылдан-жылға жаңарудың жолын жалғайтынына сенім мол. Халық игілігіне бағытталған әрбір әрекет пен іс-қимылдың бастамасы берік болған сайын нәтижесі де соғұрлым оң болмақ.
Замира АХМЕТ
