«Жақсы ағалардың жолын қуармыз, жақсы інілердің белін буармыз» деп келетін өлең жолдары бар. Иә, өнер өріне өрмелеп, шабыт шыңына шыдаммен шыға алу — үлкен күш. Ал, бұл жолда жөн сілтеуші болмаса, баланың бағыты бақытқа әкелмеуі мүмін. Дөп басып өз арнасын тапса, тәңірдің сыйы төгіліп, өзі-ақ келе беретін болады. Ол үшін қайтпек керек?
Сыр еліндегі ойлы оқушылардың, ұлағатты ұстаздардың беделін биіктетіп, абыройын асқақтату мақсатында жаңа бағытта республикалық қоғамдық-әлеуметтік, ғылыми-көпшілік «Ұстаз мәртебесі» газеті жарық көріп, барлық педагогтардың жанынан табылып, жөн сілтеушісіне айналғаны ақиқат. Барлық мамандық атаулының өз ұстазы бар. «Ұстаз мәртебесі» газетінің ауқымы мен ұстанымы осынысымен кең. Тіпті педагогикалық, ағартушылық бағытымен бірге қоғамдық-әлеуметтік, құқық, кәсіпкерлік, денсаулық, спорт, медицина мәселелеріне де үн қатып, басылым түрлі жобаларды да жолға қойған. Сондай үрдісті үзбеген, таланттарды іздеген газет ұжымы шығармашыл жастардың шабытын шыңдауға арналған «Кәусар-шабыт» атты жаңа жобаны қолға алды.
Иә, «Тегінде адам баласы адам баласынан ақыл, білім, ар, мінез деген қасиеттерімен озады» деген Абай. Ұлы ақын сөзі еш уақытта өз мәнін жойған емес. Озық ойлы білімдар адамдар заманның дамуына өз үлесін қосады. Әсерлі әдебиеттерді, өлеңді талдау, мектеп тәжірибесін зерделеу – дарындылықты дамытуға септігін тигізетін функционалды мүмкіндіктердің бірі. Дарындылықты ашудың қажетті шарттары туралы А.Владимиров «Бізге туғаннан берілген дарын өңделмеген алмазға ұқсайды. Жаңа ғана «Сібір кенінен» алынған мөлдір, қатты тас тәріздес. Маржан тас деп ерен еңбекті қажет ететін тегістелген алмазды айтамыз» деп жазды.
Балғын баланың бойында күш қуаты жеткілікті, шын дарынды екеніне сендіру – ұстаз бойындағы құдіретті күш, өйткені сенім үлкен жеңіске жетелейді. Дарындылық, данышпандық, қабілеттілік дегеніміз не? Оқушы дарындылығын, қабілетін қалай анықтауға болады? Дарынды баланың одан әрі жетіле түсуіне ұстаз тарапынан мейірім мен кішіпейілділік, бала жанын жазбай танушылық қасиет қажет-ақ. Осыған сай, «Ұстаз мәртебесі» газеті ұстаздармен бірге талантты табуға, тануға жұмыстар атқара бермек.
Ә дегеннен алғашқы шара да өткізілді. Т.Есетов атындағы №264 мектеп-лицейінде «Ұстаз мәртебесі» газеті ұжымы мен Қызылорда қалалық білім бөлімінің бірге ұйымдастыруымен «Кәусар-шабыт» атты кездесу кеші өтті. Шараға аталған мектеп үлкен қолдау көрсете білді.
Әсіресе, оқушылар эссе жазып, болашақта журналист болатындарын жеткізді. Иә, бірақ бұл оңай мамандық емес. Журналист – қоғамдағы ақпарат пен жаңалықтарды халыққа таратушы. Оларсыз мына дүниені елестету мүмкін емес. Ақпараттар ағыны күннен-күнге көбеймесе, азаятындығы көрінбейді. Ал, солардың ара жігін айыратын, бұқараға жеткізетін – журналистер қауымы. Қоғамдық мәселелерге ұйытқы болатын жалғыз сөз зергерлері деуге де болады. Журналистің ерекшелігі – оның позициясы мен өмірге деген көзқарасына байланысты. Онсыз қадір-қасиетінің құны бір тиынмен тең. Сонымен қатар, өз ойын жеткізуі, халыққа қарай таратуы да ескерілмей қоймайды, сол себепті журналист кез келген салада өз білімін жетілдіруі керек. Ал, ол үшін көп еңбектеніп, көп оқу маңызды. Тіл байлығы мол журналистер қауымы кез келген жағдайдан жол тауып, өміріне сеніммен қарай алады. Әрі қандай жұмыс орны болмасын, тәжірибелі сөз майталманына жол қашан да ашық болмақ. Қоғамдық сананы алға жылжытатын күш – журналистер екендігіне ешкімнің де күмәні жоқ. Өйткені, қандай да бір жаңалық бізден бастау алып тарайтыны жазу-сызуды енді қолға алып келе жатқан оқушыларға жете түсіндірілді. Газет ұжымының жазу сырын ұғындырудағы негізгі мақсаттар да осы болатын.
Ойлы оқушылармен кездесу барысында «Ұстаз мәртебесі» газетінің бас редакторы Нұрлан Көбегенұлы сөз алып, проза, поэзия жанрында қалам тербеп жүрген шәкірттерге жол нұсқап, өлең-жырларын тыңдаған болатын. Бас редактор шараның тағылымды өткенін атап өтті.
— «Ұстаз мәртебесі» газетінің биылғы төл жобасы – оқушылардың шығармашылығын шыңдауға арналған «Кәусар-шабыт» атты кездесу кешінің әсері тым ерекше болды. Әуелі газеттің арнайы бетіне туындылары жарыққа шыққаннан кейін шығармаларын талқылау үшін оқушылармен бетпе-бет кездесу, кәсіби түрде кеңес беру – жобаның мақсаты.
Оқушылармен кездесу алдағы уақытта басқа мектептерде де жалғасын табады. Бүгінгі шара – жобаның тұсаукесері. «Ұстаз мәртебесі» газетінің ұйымдастыруымен өткен кездесуге қаладағы жеті білім ордасының жалындаған жастары қатысып, поэзиялық және прозалық туындыларын оқыды. Әсіресе, «Бала Нұрлан қандай болды?» деген сұраққа балалық шағыма оралуыма тура келді. Бір сағатқа жоспарлаған кездесуіміз оқушылардың ынтасымен екі сағатқа созылды. Бүгінгі кеште өзіміз де рухани байып қайттық. Жалындаған жастарға шығармашылық табыс тілеймін,- деді Н.Көбегенұлы.
Келелі кездесуге қалалық білім бөлімінен арнайы Нұржан Қуанышбай келіп, тілектестік білдірсе, әр кез оқушының жетістігіне қуанатын мектеп директоры Бек Тумурзаев туындыларын шабыттана оқыған балаларға ризашылықпен қол соғып отырды.
«Кәусар – шабыт» шығармашылық кешіне Қазақстан-Қызылорда телеарнасының тілшілері арнайы келіп, Н.Көбегенұлынан, мектеп басшысы Б.Тумурзаев пен 9-сынып оқушысы Әлимансұр Ғалымқарижанұлынан сұхбат алып, оқушылардың шығармашылық қабілеттері жайлы пікірлерін білді.
Қолына қалам ұстаған жастардың өлең-жырлары газет бетіне жарияланып та үлгерді. Н.Көбегенұлы газеттің бүгінгі нөміріне шығармалары шыққан оқушыларға алғыс айтып, алдағы уақытта да шығармаларын жолдап тұруға кеңес берді.
Бүгінгі кештің тағы бір ерекшелігі мектептің 10-сынып оқушысы, болашақ журналист Райхан Абайдың осы арман жолындағы тұсауы кесілді. Оқушыға газет редакторы Нұрлан Көбегенұлы игі тілегін айтып, батасын берді.
Шығармашылыққа жаны жақын жалындаған жастар журналистермен, сонымен қатар газеттің жауапты хатшысы Айдар Сайлауовпен кездесіп, ерекше көңіл күйде болды. Осы тұста, өлең дейтін өшпес әлемге қанат қаққалы отырған оқушыларға кеңес те берілді.
— «Өлеңге әркімнің-ақ бар таласы,
Сонда да солардың бар таңдамасы.
Іші алтын, сырты күміс сөз жақсысын,
Қазақтың келістірер қай баласы?» деп кеткен Абай хакімнің сөзін қазіргі жас қалай түсініп жүрміз? Иә, шынымен қазіргі кезде екінің бірі өзін ақынмын деп санайды, ал шынтуайтына келгенде олардың шығармашылығы тек әлеуметтік желілердің «жұлдызы» болу мақсатында ғана жазылған. Әрине, шығармашылықпен айналысу деген жақсы, бірақ желілік жұлдыздардың кесірінен Абай, Шәкәрім, Пушкин сынды классиктердің атына кір келмесе жақсы.
Ал, «сіздің туындыңыз шынымен оқуға тұрарлық дүние» деп, кейінгі ұрпаққа мұра боп қалар дәрежеде болғанын қаласаңыз оқушы кезден бастап ізденіңіз. Тек ұйқас бар, мағыналық байланыс жоқ нәрсені өлең деп атасыңыздар қате болады,- деді Айдар Әділжанұлы.
Күмбірлі күймен ашылған шара шымылдығы мектеп оқушыларының әсем әнімен түйінделді. Қазақтың қара домбырасын дәріптеп, мың бұрала қазақы нақышта билеген талантты оқушыларға ұстаздар да сүйсіне қарады. Кездесудің соңы қолтаңба алумен жалғасып, алдағы уақытта оқушылар өз шығармаларын ширатып алу үшін редакцияға келетін болды. Бұл жаңалық та шабыт шуағында отырған балаларға ерекше әсер қалдырды.
Айтып өткеніміздей, кеш жалғасын табады. Ал, баланың бағы жанса, мектептің де ұстаздың да мерейі. «Ұстаз мәртебесі» газеті осы рухани жолдағы жақсылыққа себепші болудан жалықпайды.
Кеш қонақтарын қимаған оқушылар кезек-кезек естелік суретке түсіп, алдағы шаралардан бой көрсететінін айтып жатты. Иә, әр ай сайын өткізілетін бұл басқосу алдағы уақытта дарындылардың дара жолын қалыптастыруда үлкен еңбек болатыны даусыз.
А.СЫРЛЫБАЙ
