Апта басында Қызылорда облыстық тарихи-өлкетану музейінде «Абай мұрасы музейде» атты дөңгелек үстел ұйымдастырылды. Шараның негізгі мақсаты – музей қорында сақталған қазақтың бас ақыны Абайдың өлеңдер жинағын талқылау. Расында, Абайдың араб әрпі негізінде төте жазумен жазылған өлеңдер жинағы облыстық тарихи-өлкетану музейінде тұр.
Білгеніміз, бұл жәдігер 1982 жылы музей қорына өткізіліпті. Бірақ ешкім мән бермеген. Кітаптың иесі ардагер ұстаз Мыната Қалдыбаев. 2005 жылы қайта жаңғыртудан өтсе де, мұрты бұзылмаған күйі шаң басып тұра берген. Музей қорындағы сирек кездесетін кітаптар мен қолжазбалардың коллекциясы тізімінде сақталған бұл құнды кітапты музейдің ғылыми хатшысы Асхат Сайлауов тауып, көпшілікке ұсынып отыр. Өлеңдер жинағының қазақша тәржімасын жасаған өлкетанушы, ҚР Журналистер одағының мүшесі Жұмабай Байзақұлы.
Ж.Байзақұлының айтуынша, кітаптың кейбір беттері жоғалған. 13 бөлімнен тұратын жинаққа ақынның «Масғұт» поэмасы мен жүзден аса өлеңі және аудармалары енген. Бірақ қара сөздері жоқ. Нақты айтар болсақ, «Бөтен елде бар болса», «Ішім өлген сыртым сау», «Болыс болдым мінекей», «Мәз болады болысың», «Білімдіден шыққан сөз», «Біреуден біреу артылса», «Заман ақыр жастары», «Қайғы шығар ілімнен», «Бойы бұлғаң», «Антпенен тарқайды» деген өлеңдерімен қатар табиғат, махаббат тақырыбындағы өлеңдерін оқуға болады. Барлық өлеңдерінің соңына жазылған жылы көрсетілген.
Өкінішке орай, кітаптың кейбір беттері сақталмаған. Соңғы бөлімінде орыс ақындары А.С.Пушкин, И.А.Крылов, М.Ю.Лермонтовтың өлеңдерінің қазақша аудармасы, яғни «Онегиннің сыны», «Татьянаның Онегинге жазған хаты», «Қарға мен түлкі» секілді шығармалары енген.
Дөңгелек үстелге қатысқан «Егемен Қазақстан» газетінің меншікті тілшісі Мұрат Жетпісбаев, «Әлімсақ» журналының бас редакторы Нұрлан Нұрмаханов, №271 мектеп директоры Данабек Жақсылықұлы сөз сөйлеп, өз пікірлерін білдірді. Абай өлеңдер жинағын араб әрпінен қазақша аударма жасап, оқырманға кітап етіп ұсынуды, кітаптың түпнұсқасын сақтауды және көшірмесін жасатуға байланысты бірқатар ұсыныстар айтылды.
Дөңгелек үстелге әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінің оқытушысы, түркітанушы ғалым Серікбай Қосанов онлайн қатысып, бұл кітаптың «1922 жылы Қазан баспасынан қазақтың жас ақыны Бернияз Күлеевтің жинақтауымен жарияланған нұсқасы болуы мүмкін» деген жорамал жасады. Сондықтан алдағы уақытта бұл кітап әлі де зерттеуді қажет етеді. «Абай жинағының Қызылордада сақталуы қисынды. 1922 жылдан соң ұзамай, қазақ астанасы Ақмешітке қоныс аударды. Қызылорда алаштың рухани орталығына айналды. Сыр топырағында көп дүние жатыр» деді С.Қосан.
Н.Меңдібай
