Әрбір әрекетте берекет болатыны белгілі. Ниет пен нақтылық өзара үйлесім тапқанда бойда тау қопарарлық күш те, тасыған сенім де табылады. Соның нәтижесінде діттеген мұрат пен көздеген мақсат орындалады. Адам өзін жігерлендіре отырып, нар тәуекелге белді бекем буса қол жетпейтін ештеңе жоқ. Дегенмен, қазір көпшілік қит етсе құмалақ аштыруды құндылық көретіндей. Болашағын бағамдау үшін бал аштырып, ауыздан шыққан сөзге аңқылдап сенуді шығарған. Өмір болған соң «әттеген-айлар» көбейіп, «қап» деп қапы қалатын сәттер көп болады. Бірақ, сүрінсе сүйеу, құласа тірек іздеп кететіндердің жалаң сөзге налитыны өкінішті-ақ. Бақыттың бабында қалуы балгердің қолында емес екені ақиқат. Түйсігіміздегіні айтып түйіндегенімізбен түптеп келгенде бәрі таңдауға тіреледі. Яғни, құмалақты құп көретіндер мен жек көретіндер жетерлік. Бұл тақырып қоғам талқысында әлі шешімін таппаған. Бірі жақтайды, бірі даттайды. Қазір құмалақты қойып карта арқылы жол ашатындар көбейіпті. Бұған не түрткі? Әлде заманның кескіні мен адамның өмірі картамен өлшенетін болған ба?
Тіпті ақиқат пен жалғанның аражігін анықтаудың өзі қиын боп кетті. Сенім мен күмән таразы басына теңелгенде сейілмеген күдік көңілді күпті етеді. Иә, бақсы-балгерлік, көріпкелдік бұрыннан болған. Бірақ, ондай қасиет қанында бар балгерлер өзін жалпыға жарнамаламай-ақ, алдына іздеп келген адамға қызмет көрсетуші еді ғой. Бір-екі ауыз сөзіңе ақы да сұрамайтын. Ал, қазір ше? Өзін ел-жұртқа таныстырып әуре болатындар көбейді. Қандай мәселеде қиналып жүргенін сұрап, құмалақ ашып беруге құмар болады. Әйтпесе, жұрттың ауыр мұңын арқалап, тағдыр жазуын тауып айтуға талпынуы – құлқын ақша тесті демегенде не?! Бәрің қойшы, әлеуметтік желіні әлемі етіп, болжам жасаудың орталығына айналдырғаны орынсыз. Бірақ, көптің бұған еті үйреніп кеткен бе дерсің? Өйткені, бәрі жан қиналысын жеткізіп, қажытқан мәселелерін айтып, ақыры қалай боларын сұрап аптығады. Ал, пікірлер қатарында мұның бұрыс екендігін айтып, қызыл кеңірдек болатындар бірен-саран. Осылайша, кезекте сан болмаған соң құмалақшылардың қолы жүріп, қулыққа басады. Бүгінде қабілетін қалың қауымға жеткізіп, жұмысын желі арқылы жүргізіп жүргендер жетерлік. Бірақ, дәл осы келешекті көріп беретіндердің көрегенділігі қайда қалды? Тіпті, жасы үлкендерді былай қойғанда, таро картасымен тағдырды топшылап білетін жастар да бар екен. Сонда 41 құмалақты шашып жіберіп көмейге һәм көзге көрінгенін көсіліп айтатын құмалақшыны сөз етпегенде, тароның таңбалап берерлік қасиеті мен құдіреті қайсы?
Қайсыбір адам қарекет етіп, нәтижесінде несібесіз қалған пенде кемде-кем. Өйткені, амал еткенде жеміс те, жеңіс те болады. Берілген сынақ пен қиындықтың да қайыры бар. Олай болса, тауы шағылғанда тозып бітіп, балгерге барып болжам жасатқаннан береке болар ма? Бәлкім, балгердің «бәрі оңалады» деген сөзі көңілге медет бола ма екен? Айталық, қазір бәрінің басында мәселе бар. Мәселен, қаржылық тапшылық, отбасының шырқы бұзылуы, жұмыста жолы болмау сынды келеңсіз кедергілер көп адамда кездесетіндіктен, тірелген тығырықтан шығудың жолын білмекке балгер, құмалақшы, көріпкел іздеп табанынан тозатындар бар. Осылайша, әлгілердің жүдеген көңілге жылу беруі жүректі жай таптыратын көрінеді. Әй, бірақ табанынан тозып та әуре болмайды-ау. Не дегенмен әлеуметтік желіден қол бұлғап шақырып алатын балгерлерге төлем жасасаңыз болғаны, құмалағын салып яки балын ашып береді.
— Бұрынғы уақытта олар көшеде, сыртта отырып, енді қазір интернетте карта арқылы бал аша бастады. Әрине, ол қоғамның дамуына байланысты. Адамдардың интернетте отыратынын пайдаланып, орындарын көрсетіп, жұмысын істеп жатыр. Әлбетте, бұл ақылға салып қарастырғанда да, шариғат жағынан да дұрыс емес. Асылында, жақсылық та, жамандық та Алладан, тағдырға жазылған нәрсе болады дейміз. Олай болса, тағдырға иман ете тұра, бір адамның карта ашып, болашақты болжауына сенім білдіретін болсақ, Аллаға серік қосу болады,- дейді ҚМДБ-ның Қызылорда облысы бойынша өкілдігіне қарасты «Шариғат және пәтуа» бөлімінің жетекшісі, облыстық «Ақмешіт-Сырдария» орталық мешітінің наиб имамы Мағжан Өмірбеков.
Иә, барлық балгердің айтқаны дәл келе бермейді. Бірі сұрағанына жауап тауып, бақыттан басы айналса, енді бірі тәтті өтіріктің дәмін татып, ақшасын желге ұшырып жатады. Сосын басына таяқ тиіп, аузы күйгендер адымын да аңдап басуға бекінеді. Рас, кейде балгердің да болжамы дөп түсіп, тура келеді. Бұл туралы М.Қайырғалиұлы былай дейді: «Шынында да кейде болжамдар дәл келіп қалады. Неге? Өйткені, жындар ортадан кейбір нәрселерді ұрлайды. Яғни, мұны олардың жындармен байланыста болғанымен түсіндіруге болады. Сөйтіп, бәрі тура келгендіктен, көпшілік келесі жолы да келуге шешім қабылдап, жалғастыра береді. Түптеп келгенде мұның бәрі дұрыс емес. Керісінше, Аллаға сеніп, Алладан сұрап, тәуекел ету керек». Бұл сұрақтың жауабы Құран мен хадисте де толық түсіндірілген. «Ондай ақиқат сөздерді жындардың бірі алдымен (періштелерден) ұрлап алып, кейін оны досының (яғни, балгердің) құлағына сыбырлайды. Ал, балгерлер сол сөзге өз ойынан жүз өтірік қосып (болашақты білетіндей бал ашады)» делінген. Расында, мұндайда, адамдардың сенбесіне де амал қалмайды. Қайткенмен де, тамырын басып, түйсігіндегін тауып білгенде аңтарылып, сенімді арта салатыны да содан. «Мен біраз балгердің алдынан өттім. Санамдағы сансыз сауалға жауап табу мақсатында және дертке дауа іздеу үшін де барлығын жағалауыма тура келді. Арасында емге шипа тапқан емшілер де, айтқаны айдай келген балгерлер де болды. Бірақ олар халықтан ақша жиып, өзін жарнамалаған емес. Тек, өтініш бойынша қарайтын. Сонымен қатар, аузымызды ысып, қаражатымызды қақшып алғандар да кездесті. Олар бар ниетінің ақшада екенін білдіріп, жеңіл жолмен пайда көруді көксеген екен» деді Ақжарқын ханым.
Енді таро картасына оралайық. Әлеуметтік желіде «Таро картасын ашамын. Не білгің келеді? Маған жаз да, бәрің біл. Мазалаған сұрақтарына жауап беремін. Қандай да бір қиындықтар туса карта ашамын» деп нөмірін немесе сілтемесін қалдырып кететіндер көбейген. Бірақ, бір қынжылтатыны «маған да ашып беріңізші» деп, таласа-тармасқан адамдардың табылғандығы. Сонымен қатар, төлем жасап, жауабын ала алмай дегбірі қашқандар да бар. Бұған еш қамықпай отырған әлгі білгіштер чекті қайта жіберуін сұрайды. Негізі, отбасы мәселесіндегі жайттарды желіге жариялап, опа табам деу бекершілік сияқты. Сайып келгенде, қиындықтың шешімін ойлап қипақтап жүргенде құндылығымыздан айырылып, қақсып қалмайық. Әлбетте, әлдекімнің жұмысына шүйлігіп отырған жөніміз жоқ. Тек көріпкелдікті көрсеқызарлықпен ұштастырып, халық қалтасына қол сұғып, алдап-арбап ақша табатындардың жеңіл жолдың мәңгіге жарылқамайтынын қаперде ұстаса деген ой. Иә, ел ертеңін болжай білген бабалар да болды. Бірақ, олар бойға дарыған дарынды сүйеніші етті. Көл-көсір пайданы да көздемеді. Мұны білу үшін құмалақты шашып яки картамен бас ауыртып әлек болмады. Мәселен, Мөңке бидің «Кер заманын» бәрі оқыған болар?! Сондағы тайға таңба басқандай таспаланған сөздер бүгінгі заманның бейнесін айшықтап тұрғанғай. Асылында, шумақтардың өзінде шындықтың шырылдап сөйлеп тұрғанын сезінбеу мүмкін емес.
Сөзіміздің түйіні, тылсым күштің тіршілік басталғалы қабысып жүргені белгілі. Оның үстіне, көріпкелді көреген ой айтатын кемеңгер санағаныңызбен тағдырды тап басып ешкім айта алмайды. Алдағыны білетін тек Жаратушы ғана. Сондықтан, айдаладан жылулық аңсап, бәзбіреуге ақтарылудан ада болған абзал.
Замира АХМЕТ
