Жыл басынан бері Қызылорда облысында лабораториялық зерттеу нәтижесімен нақтыланған қызылша ауруының 708 жағдайы тіркелген. 611 жағдай 14 жасқа дейінгі балалар арасында анықталған, оның ішінде 163 жағдай 1 жасқа толмаған сәбилер арасында орын алған. Ересек тұрғындар арасынан 97 науқас анықталған.
Облыс бойынша анықталған деректердің басым бөлігі, яғни 506 жағдай Қызылорда қаласының үлесінде екен. Аудандар көрсеткіші тиісінше: Аралда 62, Қазалыда 32, Қармақшыда 12, Жалағашта 5; Сырдарияда 9, Шиеліде 75 және Жаңақорғанда 7 жағдай тіркелген.
— Қызылша індетіне шалдыққандардың басым бөлігі ауруға қарсы екпе алмағандар. Олардың саны жалпы сырқаттанушылықтың 67%-ын құрады, оның ішінде медициналық қарсы көрсетілімдерге байланысты егілмегендер үлесі – 18%, егілетін жасқа жетпегендер үлесі — 34%, вакцинациядан бас тартқандар үлесі – 46%, сондай-ақ жоспарлы вакцина алуға тиісті мерзімде жол жүріп кету, тұрғылықты мекен-жайынан тыс жерде болу секілді негізсіз себептермен екпе алмай жүргендер көрсеткіші – 2,0 %-ды құрады. Бұдан бөлек, 86 науқастың қызылшаға қарсы иммундық мәртебесі белгісіз екендігі анықталды. Ауырғандардың ішінде екпе алған науқастар да бар, алайда олар қызылшаға қарсы екпенің толық курсын алмаған, тек 1 дозасын алған, яғни ағзада толық иммунитет қалыптаспағандар арасынан ауруды жұқтырып алу деректері орын алып отыр,-дейді облыстық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау департаменті басшысының орынбасары Әлия Әбдіқайымова.
Қызылша – қызба, интоксикация, дақтыпапулалы бөртпе, энантема, конъюнктива және жоғарғы тыныс жолдарының зақымдалуымен сипатталатын жедел вирустық инфекциялық ауру. Ол адамнан адамға ауа тамшыларымен жөтелгенде, түшкіргенде, сөйлескенде жұғады. Қызылшамен ауыратын адаммен тіпті қысқа уақыт қарым-қатынаста болған жағдайда екпе алмаған адамдардың қызылшаны жұқтыру қаупі өте жоғары.
Қызылша пневмония, бронхит, энцефалит сияқты асқынулармен қауіпті. Медициналық көмекке кеш жүгінгенде және қызылшамен қатар басқа аурулар болған жағдайда бұл асқынулар өлімге әкелуі мүмкін. Катаральды құбылыстармен (қызба, бас ауруы, әлсіздік) аурудың алғашқы белгілері және бөртпе пайда болған кезде дәрігермен кеңесіп, оның барлық ұсынымдарын орындау керек. Қызылша ауруы бастапқы кезеңде суық тию сияқты көрінуі мүмкін, сондықтан дәрігерге уақытылы барған жөн. Жіті респираторлық аурулардың белгілері бар балаларды мектепке дейінгі ұйымдар мен мектепке жібермеу керек.
Қызылша ауруы бойынша эпидемиологиялық ахуалдың тек біздің елде емес, бүкіл әлемде күрделенуінің себебін Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы коронавирус пандемиясы салдарынан халық арасында қызылша ауруына қарсы вакцинациялау барысының әлсіреп, екпеден бас тартушылар санының артуымен байланыстырады. Себебі ұжымдық иммунитет бәсеңдеген сайын, ауру жұқтырып алу қаупі күшейе түседі екен. «Қауіп тобында — екпе алмаған, иммунитеті әлсіз адамдар» дейді мамандар.
— Бүгінгі күні қызылша ауруының эпидемиологиялық ахуалын тұрақтандыру бойынша алдын алу шаралары тұрақты жүргізілуде. Атап айтқанда, ҚР Бас мемлекеттік санитариялық дәрігерінің 2023 жылғы 14 наурыздағы №1 қаулысына сәйкес, біріншіден, шетелдік азаматтарды қоса алғанда ақпараттандырылған келісімді алғаннан кейін қызылшамен ауыратын науқаспен соңғы байланыста болған сәттен бастап 72 сағаттан кешіктірмей байланыста болған 30 жасқа дейінгі адамдарға шұғыл вакцинация жүргізілуде, екіншіден, аурудың соңғы жағдайы анықталған сәтінен бастап 21 тәуліктің ішінде байланыста болған адамдарды күнделікті медициналық бақылауға алынуда, үшіншіден, вакцинациялаумен төмен қамтылған, халықтың қиын қолжетімді топтары бар және көшіп-қонушылардың, тіркелмеген адамдардың саны жоғары аумақтарға аса назар аудара отырып, өңір бойынша 30 жасқа дейінгі адамдардың егілуіне талдау жүргізу, Қазақстан Республикасының азаматтары арасында қызылшаға қарсы егілмеген және егілуі туралы деректері жоқ адамдар анықталған кезде ақпараттандырылған келісімді алғаннан кейін оларды бір рет иммундау бойынша шаралар қабылдануда. Сонымен бірге ақпараттандырылған келісімді алғаннан кейін бұрын қызылшаға қарсы егілмеген 55 жасқа дейінгі медицина қызметкерлерін вакцинациялау жүргізілуде. Және де вакцинамен басқарылатын инфекциялардың профилактикасы және иммундаудан бас тартулар салдары бойынша халық арасында ақпараттық-түсіндіру жұмысы күшейтілді, – дейді Әлия Мүтәліпқызы.
Республика көлемінде қызылша ауруы 11 мыңнан асып, оның 70%-ынан астамын егілмеген балалар құрағандықтан ҚР Бас мемлекеттік санитариялық дәрігерінің 2023 жылғы 1 қарашадағы №7 қаулысына сәйкес қызылшамен сырқаттанушылықтың одан әрі таралуының алдын алу мақсатында 6 қарашадан бастап 10 ай 29 күнге дейінгі балаларды қызылшаға қарсы қосымша иммундау басталды. Ал, 2 жастан бастап 4 жас 11 ай 29 күнге дейінгі балаларды ауруға қарсы қосымша егу қызылша, қызамыққа қарсы вакцина партиясы түскеннен кейін 5 желтоқсаннан бастау жоспарланған. Сонымен қатар қызылшаға қарсы профилактикалық екпелері жоқ, сондай-ақ 2019-2020 жылдары және 2019 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейінгі кезеңде эпидемиологиялық көрсетілімдер бойынша жүргізілген осы инфекцияға қарсы алдыңғы қосымша жаппай иммундау барысында қызылшаға қарсы егілмеген медицина қызметкерлері мен денсаулық сақтау ұйымдарының қызметкерлері де қосымша иммундалмақ.
Қызылшадан ең тиімді қорғану жолы – уақытылы вакцинация. Ол Ұлттық екпелер күнтізбесіне енгізілген, екпе тегін жіргізіледі. Вакцинация үшін қызылшаға қарсы қауіпсіз және тиімді вакцина қызамық пен паротитке қарсы компонентпен қоса қолданылады. Егер балаңыз қызылшаға қарсы егілмеген болса, екпе алу үшін тұрғылықты жердегі емханаға хабарласу керек.
Н.Естемес
