2016 жылы жоспарланған жедел жәрдем қызметін оңтайландыру мақсатындағы пилоттық жұмыс іске қосылып, жүзеге аса бастағанына биыл 8 жылға қарады. 2016 жылдың күзінде Қызылорда облысы әкімінің №575 жарлығымен Қызылорда облыстық денсаулық сақтау басқармасы облыстық деңгейге ауысып, аудандық жедел жәрдем бөліктері және жәрдем көрсету медициналық авация бөлімі орталықтандырылды.
Облыстық медициналық жедел жәрдем стансасы құрылымына 4 қалалық, 9 аудандық және медицина авация бөлімшесі мен оперативті бөлім жұмыс жасайды және медицина авация бөлімі кіреді. Қазіргі күні құрамында 13 бөлімше және медициналық авация бөлімшесі мен оперативті бөлім жұмыс жасайды.
Жедел дәрігерлік жәрдем — өмірге қатерлі немесе аурулар туған жағдайда немесе оқиға орнында болған адам өміріне қауіпті жағдайда денсаулыққа зиян келтірмеу үшін шұғыл түрдегі нысандағы медициналық көмекті ұйымдастыратын ұжым жүйесі.
Жаз күндерінде жедел жәрдем шақыртулары тіпті көбейеді. Ыстық күн астында серуендеп күнге күю салдарынан желдеткіш немесе кондиционерлерді пайдаланудың денсаулыққа қаупі бар. Салқын сусындар мен балмұздақтарды тұтыну да зиян. Ішкі инфекциялардың да жаздың күні артатын кезі, одан сақтану жолында бірнеше ереже бар.
Республика бойынша жедел медициналық жәрдем қызметі денсаулық сақтау министрлігінің 2020 жылғы 30 қарашадағы жедел медициналық жәрдем, оның ішіндегі медициналық авацияны тарта отырып көрсету қағидаларын бекіту туралы №225 бұйрығы негізінде жүзеге асырылады. Осы орайда Қызылорда облыстық жедел жәрдем стансасы бас дәрігерінің орынбасары Ғалия Талғатқызымен әңгімелескен болатынбыз.
— 2016 жылдан бастап жедел жәрдем қызметін оңтайландыру мақсатында пилоттық жоба жүзеге асырылды. Сол кезден бүгінге дейін бұл жоба үздіксіз өз жұмысын атқарып келеді. Облыстық медициналық жедел жәрдем стансасы құрылымына 4 қалалық, 9 аудандық бөлімше, оперативті бөлім және медициналық авация бөлімі кіреді. Қазіргі уақытта бұл стансаға 13 бөлімше және оперативті бөлімдер бар. Ал, халықаралық курстар бойынша 63 дәрігер, 517 орта буынды мамандар оқытылған. Білікті дәрігерлер бүгінде арнайы көмек көрсетуге дайын,- дейді.
Ал, Байқоңыр қаласының ерекшелігі, қаланың ішінде Ресей Федерациясының жедел қызмет көрсету жұмыс жасайды да, облыстық жедел жәрдем қала сыртындағы ауылдық округтерге қызмет көрсетеді екен. Ал, қазірде облыста күннен күнге халық саны артып келеді. Соған сай жедел жәрдем қызметін медициналық аппараттармен, білікті мамандармен қамтамасыз ету жайы қалай болып жатыр?
— 2016 жылы жедел жәрдем қызметін оңтайландыру мақсатында Қызылорда облысы бұйрық бойынша пилоттық жобаға кірдік. Бұл жерде қала деңгейі болса да, ауылдық, кенттік деңгей болса да, халыққа сапалы әрі дер кезінде медициналық көмек көрсетудің бір деңгейде болуы мақсатында жасалды. Иә, әрине, оңтайландыру тәртібімен барлық аудандық ауруханаларға қарасты бұрынғы жедел жәрдем бөлімшелері бізге қосылып, біз облыстық деңгейге өттік. 2016 жылдан бері сол деңгейде жұмыс жасап жатырмыз. Облыс бойынша бізде 50 жедел жәрдем тобы жұмыс атқарады, 24-і қала бойынша, 26-сы аудандар бойынша. Барлық қоңыраулар 103 желісіне түседі, қоңырауды диспетчерлер қабылдап, өз категориясымен анықтайды, бригадада қызметшілердің өз планшеттері болады, сол арқылы шақырулар келіп отырады. Бұл жерде мәселе туындап жатқан жоқ.
Біліктілікке келетін болсақ, 2022 жылы барлық қызметкерлер халықаралық стандарттарға сәйкес бағдарламамен оқытылды. Жүргізушілерді де қауіпсіз жүргізу мақсатында 2 жыл сайын оқытып тұрамыз. Медициналық құрал-жабдықтарға келетін болсақ, бізде барлық санитарлық автокөліктер B және C класстағы реанимобильдер болып есептеледі, оның ішінде толығымен соңғы үлгідегі құрал-жабдықтар бар, оның бірі “Дефилятор, монитор пациента”, жасанды тыныс беру аппараты. Біздің №225 бұйрыққа сәйкес дәрі-дәрмектер тізімі бар, соған сәйкес дәрілік формульяр бар, қандай дәрі болуы тиіс болса, сол дәрілердің барлығы толықтай қамтамасыз етілген, — деді Ғалия Талғатқызы.
Сонымен бірге қала шетіндегі тұрғындар жедел жәрдем шақырғанда жедел түрде жетуі қиындық тудыратыны жасырын емес, тұрғындары тарапынан шағымданып да жатады. «Уақытылы келмеу себебі жедел жәрдем көліктерінің аздығынан ба?» деген сауал туындайды.
— Қазіргі таңда санитарлық автокөліктің мәселесі жоқтың қасы. 2021 жылы 40 санитарлық автокөлікке, ал 2022 жылы 20 автокөлікке ие болдық. Қазір бізде тозу пайызы төмендеуде, барлығы аталып өткен C,B класстағы реанимобильдер, толығымен медициналық құралмен жабдықталған. №225 бұйрық негізінде әр санатқа өзінің уақыты бар, 1-санаттық дер кезіндегі шұғыл жағдайлар болса, оған 10 минут уақыт берілген, 2-санатқа 15 минут, 3-санатқа 30 минут, 4-санатқа 60 минут уақыт беріледі,- деді жедел жәрдем стансасы бас дәрігерінің орынбасары Ғалия Талғатқызы.
Түсінгеніміз, науқастың жағдайының күрделілігіне қарай осындай төрт санатқа бөлініп, көрсетілген уақыт ішінде науқастарға жедел жәрдем көліктері бару керек екен. Тәулігіне 24 сағат жұмыс жасап, әрбір телефон қоңырауына жауап беріп, науқастардың жанынан табылатын жедел жәрдемдегі ақ халаттылардың еңбегі шынымен ерен. Ауырған жанның еміне шипасын беріп, алғысына бөленіп жүре беріңіздер, антына адал ақ халаттылар.
Айғаным АТАНБАЙ
