«Тамыр тартқан – тарықпас» деген тәмсілдің тереңіне бойлаған халқымыз ежелден егіннің ебін тауып, шаруасы шаш етектен болса да шаруашылықпен айналысуын доғармайтын. Асылында, арпа, бидайдың ас екенін білгендіктен де, қыстың қамын жазда ойлап, қарекетке көшетіні содан. Мал шаруашылығын дөңгелетіп жүргендер де жетерлік. Әйтеуір, мемлекет ұсынған бағдарламаларды қалт, мүмкіндікті мүлт жібермей кәсібінің несібесін көріп, еңбегінің жемісін жеп жүргендер баршылық. Бұдан бөлек бізде балық шаруашылығы да бар. Негізінен, еліміз балық ресурстарына өте бай, сонымен қатар, өзгеге балығымен танылған халық емеспіз бе?! Балық жайын сөз еткенде аузымыздың суы құрып мақтауда қарап қалмаймыз. Бірақ, балық шаруашылығына басымдық беру керектігі айтылғанымен, ілгері дамуына қатысты істердің аяғына жетіп жатқаны беймәлім. Сондықтан осы бір шаруашылықтың шамын жағып, бірізге түсуіне қалыпты жағдай жасаған жөн. Осы ретте үкімет жиынында балық шаруашылығын дамыту мәселесі қаралып, кеңінен талқыланғаны көңілді қуантты.
ҚР Премьер-министрі Әлихан Смайыловтың төрағалығымен өткен Үкімет отырысында балық шаруашылығын дамыту және жекешелендірудің 2021-2025 жылдарға арналған кешенді жоспарын орындау мәселелері қаралды. Жиынға министрлер мен селекторлық байланыс арқылы өңір әкімдері қатысты.
Экология, геология және табиғи ресурстар министрі Серікқали Брекешев баяндама жасап, өткен жылы сәуірде қабылданған «Балық саласын дамыту» бағдарламасын іске асырудың нәтижесінде 2030 жылға қарай 270 мың тоннаға дейін балық өсіру, балық өнімдерін ішкі тұтынуды жылына 134 мың тоннаға дейін ұлғайту және импорт көлемін 45 мың тоннадан 25 мың тоннаға дейін азайту жоспарланғанын мәлімдеді.
Үкімет басшысы балық шаруашылығы саласына инвестициялар тарту жұмысын күшейту қажет екенін атап өтті. Егер бағдарлама бәз-баяғы қалпында қалмай, іске асар болса, айтарлықтай нәтижеге қол жеткізетініміз анық. Әйтпесе, кейде балықты жеуді білгенімізбен балықшының еңбегін елей бермейміз.
Күн тәртібіндегі екінші мәселе бойынша Премьер-министрдің орынбасары – қаржы министрі Ерұлан Жамаубаев кешенді жоспарға 675 мемлекеттік меншік және квазимемлекеттік сектор нысаны енгенін жеткізді.
Премьер-министр объектілердің сату алдындағы дайындық сапасына жеткілікті деңгейде көңіл бөлу керектігін қаперге салып, кешенді жоспарды толыққанды іске асыру үшін жекешелендіру процесінің ашықтығын арттыруды тапсырды.
Селектордан кейін Үкімет басшысының тапсырмаларын орындау бағытында облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев жиын өткізіп, Қызылорда облысы бойынша жекешелендірудің кешенді жоспарында көзделген іс-шаралар орындалғанын тілге тиек етті.
Облыста балық шаруашылығын дамыту бағытында аймақ басшысы жауапты тұлғаларға көлдерді тұрақты сумен қамтамасыз ету үшін экологиялық су жіберу кезінде суды көлдерге мүмкіндігінше толтыру мақсатында гидротехникалық құрылыстар салу бойынша ұсыныстар енгізу және мемлекеттік қолдау шаралары бойынша табиғат пайдаланушыларға түсіндірме жұмыстарын жүргізу тапсырылды.
— Біздің облыс күріштен кейінгі балықпен мақтана алатындай болуы тиіс. Оған барлық мүмкіндіктеріміз бар. Облыста Кіші Арал теңізі және балық шаруашылығына маңызы бар 207 көл бар. Қазіргі таңда Шардарадан төменге көп көлемде 500 м3/сек су түсіп жатыр. Сондықтан суды көлдерге толтыруға мүмкіндігінше тиімді жұмыс жасауымыз қажет,- деді аймақ басшысы.
Айта кетейік, балық қорын сақтау және оны жасанды өсімін молайту жолымен қайта жаңғырту мақсатында жыл сайын Қамыстыбас балық питомнигінде 15 млн. дана балық шабағы өсіріліп, Кіші Арал теңізімен су айдындарына жіберілуде.
Облыстық бюджет есебінен Арал қаяз балығының генофондын сақтау үшін жыл сайын күріш алқаптарынан 10 мың дана шабағы құтқарылып, Сырдария өзені мен көлдерге жіберілуде. Биыл 8,2 млн. дана балық шабағы құтқарылып, су айдындарына жіберілді.
Балық шаруашылығына ден қойылып, жіті назарда болмай, көңіл бөлінбеуінің салдарынан құлдырауға ұшырағаны жасырын емес. Енді жағдайды әрі қарай түзеп, шығу үшін балық дүниесін қорғау, өсімін молайту сынды үлкен жұмыстарға зер салып, жүзеге асырған жөн. Әйтпесе, құр мақтанның қажеті жоқ. Кейде қаншама тонна балық ауланып жатыр дегенімен, таба алмай қалатынымыз өтірік емес.
Замира ҚОНЫСЖАН
