Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың төрағалығымен «Су тасқынына қарсы шараларды үйлестіру және қарғын су жүру кезеңінің салдарын жою жөніндегі» республикалық штабтың отырысы өтті. Мемлекет басшысы биылғы қарғын су ауқымы жағынан соңғы 30 жылдағы ең ірі су тасқыны саналған 2012 және 2017 жылдардағы деңгейден асып кеткенін айтты. Сонымен қатар, су тасқынынан төнетін қауіп сейілмегенін ескертіп, Ішкі істер министрлігінің, Ұлттық ұланның, Қарулы Күштердің, Ұлттық қауіпсіздік комитетінің барлық күшімен құралын, оның ішінде кадрлық және техникалық ресурсын барынша жұмылдыруды, еріктілерді, жәрдем бергісі келетін азаматтарды тартуды тапсырды.
Мемлекет басшысы Үкіметке, құзырлы мемлекеттік органдарға және облыстардың әкімдеріне су тасқынынан зардап шеккендерге тиісті барлық көмек көрсету, бұл мақсатқа Үкіметтің және әкімдіктердің резервін ғана емес, «Қазақстан халқына» қорының қаржысын да пайдалану міндетін жүктеді. Жауапты сәтте бизнес өкілдерін, компанияларды, жер қойнауын игерушілерді халыққа қол ұшын созуға шақырды.
Президент су басқан аймақтарда әлеуметтік маңызы бар қызметтермен азық-түлік бағасының өсуіне жол бермеуге, қарғын суды ауыл шаруашылығы қажетіне жарату үшін жоспар әзірлеу және пәрменді шаралар қабылдауға, «Су ресурстарын басқару жүйесін дамытудың 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасын» қайта қарауға Үкімет назарын аударды. Су тасқыны мәселесі бойынша халықаралық тәжірибені, өзге елдердің қарғын суды қалай игеретінін мұқият зерттеу қажет екенін айтты.
Жиын барысында Қасым-Жомарт Тоқаев азаматтарға мемлекет, сондай-ақ кәсіпкерлер барлық шығынды өтеп беретінін ескертіп, алаңдамауға шақырды.
Республикалық штаб отырысынан кейінгі облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаевтың төрағалығымен өткен арнайы мәжілісте су тасқынына қарсы дайындық пысықталды. Осы жылғы 6 наурыздан бері Сырдария өзенінің Қызылорда қаласы аумағында мұз жүре бастады. 22 наурыздан бастап өзен беті мұздан толықтай тазарды. Бүгінгі күнге облыс аумағына секундына 349 текше метр көлемінде су түсуде. Ал, өткен жылдың есепті кезеңінде 352 текше метр түскен болатын. Аймақтағы 7 су қоймасының 6-уы қарғын су алып, 100 пайыз толған су қоймалары транзиттік режимде жұмыс жасауда. Оларда кезекшіліктер ұйымдастырылып, жағдай тұрақты бақылауға алынған. Елді мекендерді су басу қаупі жоқ. Қостанай облысындағы су тасқынының зардаптарын жою үшін облыстан 6 арнайы техника, 31 құтқарушы көмекке жіберілгенін айтты.
Аймақ басшысы жиын соңында су тасқынының алдын алу шараларын қатаң бақылауда ұстап, еліміздің зардап шеккен өңірлеріне көмек көрсетуге дайын болуды тапсырды.
Үкімет те бұл дабыл қағар мәселені күн тәртібіне қойды. ҚР Премьер-министрі Олжас Бектеновтің төрағалығымен өткен Үкімет отырысында су тасқынынан туындаған жағдай мен моноқалаларды дамыту мәселелері талқыланды.
Төтенше жағдайлар вице-министрі Бауыржан Сыздықов министрлік су тасқыны салдарын жою іс-шараларын үйлестіруді жалғастырып жатқанын айтты. Оған Төтенше жағдайлар министрлігі, әкімдіктер, Қорғаныс, Ішкі істер, Ұлттық ұлан, Ұлттық қауіпсіздік комитеті бөлімшелерінің күштері мен құралдары жұмылдырылыпты.
Президенттің төрағалығымен өткен «Су тасқынына қарсы шараларды үйлестіру және қарғын су жүру кезеңінің салдарын жою жөніндегі» республикалық штаб отырысында қабылданған шаралар мен алдағы іс-әрекеттер де пысықталды.
ҚР Премьер-министрі Олжас Бектеновтің төрағалығымен өткен республикалық штабтың отырысынан кейінгі мәжілісте облыс әкімі Нұрлыбек Нәлібаев жауапты сала басшыларына су тасқынына қарсы жұмыстарды күшейтуді тапсырды. Адам қауіпсіздігі бірінші кезектегі мәселе болғандықтан, бұл бағыттағы жұмыстар қатаң бақылауда ұсталуы тиіс.
— Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы барлық өңірде су тасқынына қарсы жұмыстарды күшейту, ең бастысы, азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөнінде тапсырма берді. Жағдайды қалыпқа келтіріп, шұғыл шаралар қабылдау үшін республикалық штаб құрылды. Осы жылдың 6 наурызынан бері Қызылорда қаласы аумағында мұз жүре бастады. Атап айтсақ, «Жетікөл-жарма» каналының сағасынан төмен 15 шақырым жерден бастау алды. 22 наурыздан бері облыс аумағындағы Сырдария өзенінің беті мұздан толықтай тазарды. Елді мекендерді су басу қаупі жоқ. Бұған дейін бірнеше мәрте мәжіліс өткізіліп, мемлекеттік органдарға тиісті тапсырмалар берілді. Су деңгейін әуеден бақыладық. Дегенмен, апат айтып келмейді. Барлық жағдайға дайын болуымыз қажет. Соңғы күндері жаңбыр молынан жауды. Сол себепті су тасқынының алдын алу жұмыстарын қатаң бақылауда ұстау қажет, — деді Нұрлыбек Нәлібаев.
Мәжілісте облыстық жұмылдыру дайындығы басқармасына су тасқынына қарсы іс-шаралардың «Жол картасына» енгізілген 5 ірі жоба бойынша республикалық бюджеттен қаржы бөлу жұмыстарын пысықтау міндеті жүктелді. «Қазсушар» Қызылорда филиалы теңгеріміндегі су қоймаларының техникалық жағдайына қатысты зерттеулер қорытындысына сүйеніп, қауіпсіздікті қамтамасыз етуге жауапты болмақ.
Ал, облыстық табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасына Жаңақорған ауданы әкімдігімен бірлесіп, су қоймаларында кезекшіліктер ұйымдастырып, жағдайды тұрақты бақылауға жауапты. Cоның ішінде «Қыраш» және «Көлтоған» су қоймаларының қауіпсіздігін қатаң бақылауға алу, «Бесарық» су қоймасынан түсетін суды қабылдауда «Манап» су қоймасының су қабылдау қауіпсіздігін қамтамасыз ету тапсырылды. Сондай-ақ, басқарма Қызылорда қаласы және аудан әкімдіктері, облыстық төтенше жағдайлар департаментімен бірлесіп, алдын алу шараларын қабылдауы тиіс.
Мәжілісте Жаңақорған ауданының әкімі Мұрат Тілеуімбетовке тау бөктерінен түсетін қарғын суды тиімді пайдалану үшін жасанды су қоймаларын салу жолдарын зерделеп, ұсыныс енгізу, Арал ауданының әкімі Аманжол Оңғарбаевқа су тапшылығының жылдан-жылға күрделенуіне байланысты «Құмсай» су қоймасын тиімді пайдалану шараларын қарастыру міндеті қойылды.
Н.Меңдібай
