Қарт қаратау бөктеріндегі білім қарқыны

Ащы да болса айту керек, беріге дейін елде ағарту ісі ақсап келді. Өңірлерді айтпағанда, қалалардағы оқу ошақтары бәсеке тудыруға толық дайын емес еді. Ал, аудандарда оқушының алаңсыз білім алуына жағдай жасаудың ауылы тым алыс болатын. Қазір жиі жасалған реформалардың арқасында білім саласы бір ізге түскен. Оны аудандағы білім ошақтарынан да айқын көруге болады. Батпағына дейін бақ дарыған Жаңақорғанның білім саласында жаңа леп, тың бет бұрыстар байқалады. Бұны біз баспасөз тур барысында аңғардық.

Жаңақорған ауданына сапарымыз Жайылма ауылындағы №195 мектеп-гимназиясынан басталды. Еңселі білім ордасының есігіне кіргеннен мектептегі домбыра үйірмесінің шәкірттері күймен қарсы алып, өзін-өзі басқару жүйесі бойынша бізді мектеп оқушысы Сымбат Ғасыр балалар жылына орай жасалынған оқушылар көрмесінен көрсетті. Мұнан соң, аудандық білім бөлімінің басшысы Болат Ибрагимов «Ұшқыр ой алаңы» дебат сыныбы мен аудандық «Алтын ғасыр» оқушылар дебат клубын салтанатты түрде ашып, лентасын қиды.

– Ауданымызда осы кезге дейін түрлі деңгейде оқушылар ара­сында дебат сайыстары ұйым­дас­тырылып, шәкірттеріміз облыстық, республикалық деңгейлердегі бәсекелерде үздік атанды. Осы тұрғыда бұл жұмыстарды одан әрі жаңғырту үшін “Алтын ғасыр” дебат клубын құрдық. Мұнда әр білім ошағында үздік деп танылған оқушылар дебат сайы­сына дәл осы жаңадан ашылып жатқан кабинетте машықтанып, түрлі сайыстарда аудан абыройын қорғайтын болады, — деді Болат Мақсұтұлы.

Қарбыз өсірумен өңірге белгілі болған Жайылма ауылы өнертапқыш балаларды да тәрбиелеп шығаруда. Мектептегі арнайы жасақталған робототехника кабинеті 2017 жылдан бері оқушылардың ғылымға деген қызығушылығын арттырып, мол мүмкіндіктер сыйлауда. Үйірмеде тәлім алатын оқушылар облыстық «Робофест», «Робосумма» байқауынан жеңімпаз атанып та үлгерген.

Жайылма ауылдық округіндегі білімнің қара шаңырағы атанған мектеп бүгінде министрлік бекіткен төрт жобаны тиімді жүзеге асыруда. Соның ішінде шарада оқушылар «Оқуға құштар мектеп» жобасы аясында бук-трейлерден TEDx форматында оқыған кітаптарын талдап, таныстырылым жасады. Мұнан соң, «Мектеп театры» жобасы бойынша 3 сыныптың оқушыларынан құралған «Қуыр­шақ» театры орыс халқының «Үйшік» қойылымын қойып, қонақтарға ерекше көңіл-күй сыйлады.

Оқушыларға мол мүмкіндік сыйлап отырған мектептің жұмысымен танысып болған соң, Жаңақорған аграрлы-техникалық колледжіне ат басын бұрдық.

Кәсіптік білім беру көшінде 60 жылдық тәжірибесі бар білім ошағы бүгінде 19 мамандық, 24 біліктілік бойынша 500-ден аса студентке білім беріп келеді. Күрделі жөндеуден өткен колледж бәсекеге қабілетті болуды басты мақсат етіп қойған. Бүгінде колледжде 19 мамандықты оқытуға арналған жаңа оқу-техникалық құралмен жабдықталған 6 шеберхана мен 6 зертханада шәкірттердің шыңдалуына жан-жақты жағдай жасалған. Сондай-ақ, колледж 2018 жылдан бері «Дуалды оқыту» жүйесіне көшіп, білім алушыларға теориядан гөрі 60 пайыз практикаға мән беруде.

Колледждің бүгінгі басты жаңа­лығы, оқу ғимараттары күрделі жөндеуден өтумен қатар «Жас маман» жобасы аясында 320 млн. теңгеге оқу өндірісіне қажетті технологиялар мен құрал-жабдықтармен қамтылған. Құрылғылар тізімінде виртуалды автокөлікті басқарушы тренажор, заманауи токарьлық станоктар, дәнекерлеу­ші құрылғылардың түр-түрі, автомеханика саласына арналған диагностика, көліктің желдеткішінің ақауларын анықтаушы, көлік моторларының ақауын тез анықтау­шы секілді халықаралық стандартқа сай заманауи әрі цифрлы технологиялар бар. Оқу ошағында студенттің алаңсыз білім алуына бар жағдай жасалған. Бәсекеге қабілетті болу үшін де мұнда мүмкіндік мол. Атап айтқанда, жаңа технологияны меңгеру үшін колледжде 27 станокты «Тігін цехы» өндіріс үшін жұмыс жасауда. Тігін мамандығын таңдаған студенттерге оқытушылар сабақты цехта өткізіп, тігін тігу әдістерін іскерлік тұрғыда меңгертіп қана қоймай, кәсіпкерлік бағытта әр түрлі бұйымдарға тапсырыс қабылдап, жұмыс істейді. Сондай-ақ, 200 адамға арналған асханада аспаз мамандығындағы студенттер бірлесе кешенді асты дайындап, түрлі кондитерлік өнімдер шығаруда.

Бұдан бөлек, кәсіптік тұрғыда шыңдайтын арнайы зертханалар бар. Өндірістік оқыту шеберлері студенттердің «Трактор және автомобиль», «Автомобиль тренажер», «Пісіру жұмыстары», «Станок жұмысы», «Техникалық қызмет көрсету», «Электронды ақпараттандыру», «Автоэлектрик» сынды зертханасында терең білім алуында бағыт-бағдар көрсетеді. Мәселен, кол­леджге тиесілі СТО, яғни машина жөндеу орталығында студенттер кәсіби шыңдалып қана қой­май, қосымша қаражат табуға мүмкіндік алады. Бұл – ерте кезден жұмысқа араласудың, өз ісінің ма­манына айналудың тиімді бағыты.

– Өркениет көшіне ілесудің жал­ғыз жолы – адами капиталды дамытуда. Ол үшін кәсіптік және жоғары оқу орындарында теория­лық біліммен қатар практикалық білімге басымдық беру маңызды. Облыстық білім басқармасының қолдауымен 60 жылдық тарихы бар колледж уақыт талабына сай қайта қалыптасты,– деді директор Жомарт Шәуенов.

Айта кетейік, студенттердің бос уақытын тиімді өткізу үшін де колледжде фитнес орталығымен қатар, түрлі спорттық үйірмелер тұрақты жүргізіледі.

Колледж басшылығы студенттің білім алуын ғана қарастырып қоймай, жұмысқа орналасуға да мүмкіндік беріп отыр. Атап айтқанда, «Шалқия» кен орнына қызмет ұсынып отырған әлемдегі алпауыт елдермен жұмыс жасайтын Қытайдың ТОО «Kingka Mining Construction» компаниясының басшылығымен келісімге келген.

Екіжақты меморандум аясын­да колледждегі «Пайдалы қазба­лар­дың кен орындарын жер ас­тында өңдеу» мамандығының студенттері «Шалқия» кен орнында өндірістік практикадан өтіп, толықтай жұмыспен қамтылатын болады. Сондай-ақ, түлектер оқуды аяқ­таған соң өз қалауы арқылы Қы­тай мемлекетіне барып, жоғары білім алу үшін оқуын әрі қарай жалғастыруларына мүмкіндік беріледі.

Мұнан соң, баспасөз тур барысында аудандағы М.Қаратаев атындағы №51 орта мектебінің базасындағы инклюзивті ресурстық орталық қызметінің жұмысымен таныстық. 2021 жылдың қазан айында ашылған инклюзивті ресурс­тық орталықта 4 арнайы логопед, дефектолог, олегофрен және психолог мамандары қызмет етеді. Бүгінде мектеп оқушыларына мамандар бұл тұрғыда зерттеу жұмыс­тарын жүргізіп, ерекше білімді қажет ететін 26 оқушыға арнайы тәсілдерді қолдану арқылы жұмыс жүргізуде.

Инклюзивті ресурстық орталық соңғы үлгідегі технологиямен жабдықталған. Сондай-ақ, кабинет балалардың қоғамға тезірек бейім­делуіне көмектесетін басқа да құрылғылармен қамтылған. Онда ерекше балалар қабілеттеріне қарай түрлі еңбек дағдыларына машықтанады. Заманауи әдістердің арқасында есту мен көру, тірек-қимыл аппараты функциялары мен эмоционалдық, мінезқұлық және коммуникативтік жағынан диагноздары бар балалар қолдың ұсақ моторикасын, сөйлеу терапиясын дамытуға арналған тренажерлерді пайдалана алады. Мұнда жеткіншектердің арттерапиямен де айналысуға мүмкіндігі бар.

– Сатып алынған жабдықтардың арқасында балалар өздерінің тәлімгерлерімен бірге танымдық процестерді, есте сақтауды, зейінді, ойлауды, қиялды, дикцияны, сөй­леуді дамыта алады,– дейді мек­теп директоры Жеңіс Ибрагимов.

Сондай-ақ, орталық мамандары үшін семинарлар өткізіліп, тәжірибе алмасу мақсатында басқа өңірлерлегі арнайы мамандармен оқыту жұмыстары жүргізіледі.

Білім саласында бәсекелестік орта қалыптастыруда – жекеменшік мектептің орны зор. Сондықтан жеке мектептердің санын көбейту мен дамытуға ерекше мән берілуде. Бүгінде Жаңақорған ауданында 4 жекеменшік мектеп жұмыс жасауда. Соның бірі кент орталығындағы Жұмаділла Өскенбайұлы атындағы дарынды балалар жеке мектебі.

Дарынды балалар мектебі – 2021 жылдан бастап ашылған 500 орындық аудандағы жаңа жеке мектептердің бірі. Бүгінде білім ордасында 51 жоғары санаттағы мұғалім 1-4 сынып бойынша 282 оқушыға білім беруде. Сонымен қатар мектепте оқушыларды тасымалдау үшін 2 автокөлік те қарастырылған. Білім ошағында сабақтан тыс уақытта оқушылар үшін би, таэквондо, шахмат, ментальды арифметика, баскетбол секілді үйірмелер жұмыс жасайды. Бүгінде үйірме оқушылары көптеген түрлі байқауларда жеңімпаз атанып, үздіктер қатарынан көрінуде.

– Бүгінде келесі жаңа оқу жылына дайындық жұмыстарын жүргізудеміз. Қыркүйек айында 1 сыныпқа 100 оқушы қабылдау жоспарланып отыр. Келесі жылға мектепті кеңейтіп, жоғары сыныптар ашу жоспарымызда бар,- деді мектеп құрылтайшысы Елдос Жұмаділлаұлы.

Кентте жылда демография­лық көрсеткіш қарқын алып, бірінші сыныпқа баратын балалар саны жыл санап артуда. Мұнан бөлек жаңа мөлтек аудандарда бой көтеріп, мектепке қажеттілік туындауда. Ауданда қажеттілікті жою мақсатында жаңадан 3 мектеп және 1 балабақша құрылысы жүргізілуде. Олар Жаңақорған кентінде МАИ және Ипподром аумағындағы 300 орындық мектеп пен №169 мектептің 600 орындық жаңа ғимараты, Бірлік ауылындағы 90 орындық балабақша құрылысы жүруде. Пресс-тур барысында бір ай уақыт бұрын іргетасы қаланып бастаған Ипподром мөлтек ауданындағы 300 орындық мектептің құрылыс жұмысын көзбен көрдік. Аудандық білім бөлімінің басшысы Болат Ибрагимов: «2023 жылы берілуі тиіс нысанды мерзімінен бұрын биыл аяқтауды жоспарлап отыр. Ал МАЙ бекетіндегі 300 орындық мектеп құрылыс барысы бүгінде әкімдіктің қатаң бақылауында. Сондай-ақ, кент орталығындағы 600 орындық №169 орта мектеп құрылысы аяқталуға жақын. Биыл балалар игілігіне пайдалануға беріледі деп күтілуде» – дейді ол.

Бүгінде Жаңақорған ауданында бала санының өсімі жоғары. Осы ретте мектепке дейінгі білім беру мәселесі өзекті болып отыр екен. Аудан бойынша 118 балабақшада 6141 бала тәрбиеленуде. Балабақшаларда орын тапшылығын жою мақсатында бүгінде Бірлік ауылында 90 орындық балабақша құрылысы жүргізілуде. Жаңа балабақша биыл пайдалануға бе­ріледі деп жоспарланып отыр. Мұнымен қоса, биыл Жаманбай батыр ауылында да 90 орындық бала­бақша құрылыс басталады деп күтілуде.

Біз Жаңақорған сапарында аудандағы білім саласының даму жолына түскеніне көз жеткіздік. Біз барған білім ошақтарында тәрбиеленіп жатқан оқушылардың жанарынан оқуға деген құштарлықты, ұстазына деген құрметті байқадық. Ал, ондай баладан болашақта елін шексіз сүйетін, еліне адал қызмет ететін ұрпақ шығатыны даусыз.

Е.ЕРБОЛҰЛЫ,

Қызылорда-Жаңақорған-Қызылорда.