«Қызылорда облысында оқушыларға жарамдылық мерзімі өтіп кеткен өнімдер беріліп келген», – деген әлеуметтік желіде ақпарат таратылғалы бері ата-аналардан маза қашты. Бірі «Масқара ашыққаннан құныққан жаман деген осы шығар. Арзанға алады ғой срогы өткендерді» десе, екіншісі «Әзілің жарасса атаңның сақалымен ойнасаң да, балалардың адал асымен ойнамаңдар деген атам қазақ» дегендер де болды. Тіпті, бірі «Осы ыстық тамақты тіптен тоқтату керек» деп, өз ойын білдіріпті.
Сонда қандай жағдай болған дейсіз ғой. «Мектептің ас мәзірі де талапқа сай болмай шыққан. Тіпті тыйым салынған тағамдар да пайдаланылған. Білім беру нысандарының асханаларын аралап көрген қалалық мәслихат депутаттары оқу ордаларында ыстық тамақпен қамтудың сапасы сын көтермей тұрғанын айтты» дейді агенттік. Осыған орай облыстың бала құқықтары жөніндегі уәкілі Жапырақ Ұзақбаева: «Асхана блогында аспазшыларға арналған қол кептіргіш орнатылуы тиіс. Барлық мектептерде орнатылмаған. Сынған ыдыстарды пайдаланбау талаптары Қызылорда қаласы №212 мектепте сақталмаған. Қызылорда қаласы №179 мектептің кәсіпкері сертификатта көрсетілген жарамдық мерзімі өтіп кеткен өнімдерді және тыйым салынған тұшпара, шұжық, қатпарлы қамыр өнімдерін пайдалануда», – депті. Ал, Қызылорда қалалық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармасының басшысы Гүлмира Сыздықова: «Тамақ өнімдерін тікелей еденге жинауға, сақтауға жол берілген. Тәулік сынамалары дұрыс сақталмаған. №267,197,179 145, Абай мектебі, №278,11,176,15,12 мектептер және №7, 9 мектеп асханаларынан алынған шайындылардан ішек таяқшалары тобының бактериялары анықталды. Бұл ыдыс-аяқтардың дұрыс талапқа сай жуылмайтындығын, тазалық жұмыстарының өз деңгейінде жүргізілмегеннің дәлелі», – дейді.
Келтірілен мәлімет бойынша Қызылорда қаласында 34 мыңнан астам оқушы тегін тамақпен қамтамасыз етіледі екен, оның 13 мыңға жуығы – әлеуметтік аз қамтылған санаттағылар екен. Бюджеттік өтінімге сәйкес, бастауыш сыныптарға бір күнге 560 теңге, ал жоғары сыныптарға 582 теңге бекітілген. Қалалық прокуратураның қаулысымен 45 мектептің асханасы тексеріліп, 2 миллион теңгеден астам айыппұл салынған. Тиісті талаптарды орындамаған 4 кәсіп иесінің ісі сотта қаралып жатқан көрінеді. Микробиологиялық зерттеу нәтижелері бойынша бірнеше мектепте шайындылардан ішек таяқша қоздырғыштары анықталыпты.
Ал, «шынымен баламыз күнделікті барып, асханасынан ас жеп жүрсе, нағыз аурудың ошағы осы жерде» деп, ата-аналар дабыл қақпай қайтеді? Шынымен, осындай жағдай орын алғанда, білім мекемелері қайда қарап отырған дерсіз? Осы тұста қаладағы Абылай хан атындағы №140 орта мектебінің қамқоршылық кеңес төрағасы Нұрлан Көбегенұлымен сөйлестік.
– Мектеп асханалары туралы үш айдай бұрын әлеуметтік желіде өз пікірімді жазғанмын. Меніңше, бұл ақпарат ескі секілді. Фейсбуктен мектептерде берілетін ыстық тамақ жайында жазылған сыни жазба оқыдым. Жарияланған жазбаға қаладағы Абылай хан атындағы мектептің асханасындағы ас жөнінде: «сатып алынған бәліш пен пиццасының өзі резеңкедей» деп желі қолданушы пікірін қалдырған екен. Соған байланысты мен мектептегі қамқоршылық кеңестің төрағасы ретінде кеңес мүшелерімен асханада дайындалатын тағам түрлеріне жедел түрде қадағалау жасау керектігін мектеп директоры Айгүл Мұсабаеваға ескерттім. Ертеңіне мектепке барып, асхананы көрдік. Тамақтанып отырған балалармен әңгімелестік. Асхана тамақтарының сапасын, көлемін қарадық. Жазылған пікірді теріске шығарған асхананың бас аспазы Меруерт Алиева мәзірде бәліштің жоқтығын жеткізді. Бұған дейін асханаға алынған әрбір азық-түлікке, дайындалған тағамның көлеміне, тіпті аспаздардың санитарлық кітапшасына дейін қарайтын біз осы жолы да кемшілік көрмедік. Әрине, баланың саулығына бәріміз жауаптымыз. Сондықтан бұл мәселе біздің әр кез жіті қадағалауымызда болады. Ал, қандай да бір олқылықты байқаған адам әлеуметтік желіде біреуге жала жаппай, нақты дәлелмен жазғаны жөн. Мен мәселеге орай үн қатқаннан кейін партия да, ұйымдар да мектеп асхананаларын аралауды бастады,- дейді ата-ана.
«Шынымен бұл таратылған ескі ақпарат болғаны ма?» деген күдікті оймен қалалық білім бөлімімен байланыстық. Білім бөлімінің жауапты маманы Ғазиз Убаев шынымен бұл ақпарттың ескі ескенін айтты. 2023 жылдың қаңтар айынан бастап қаладағы барлық 1-4 сыныптың 28270 оқушысы және 5-11 сыныптың 6238 оқушысы тегін ыстық тамақпен қамтылған екен.
– 2023-2024 жаңа оқу жылында Қызылорда қаласы бойынша тегін тамақтану құқығына ие мемлекеттік білім беру ұйымдарының мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алуға құқығы бар отбасылардан, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алмайтын, жан басына шаққандағы табысы ең төменгі күнкөріс деңгейінің шамасынан төмен отбасылардан шыққан білім алушылары мен тәрбиеленушілеріне және жетім балаларға, ата-анасының қамқорлығынсыз қалып, отбасыларда тұратын балаларға, төтенше жағдайлардың салдарынан шұғыл жәрдемді талап ететін отбасылардан шыққан балаларға және өзге де санаттағы білім алушылар мен тәрбиеленушілер жалпы 13644 оқушы және осы оқушылар тегін ыстық тамақпен қамтылды. Жалпы білім бөліміне қарасты білім ұйымдарындағы тегін тамақ ішетін балалар саны 34508 оқушыны құрайды. Желіде жарияланған мәлімет Қызылорда қаласы бойынша Бала құқығын қорғау өкілдері және Қызылорда қалалық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармасының 3 ай бұрын, яғни қаңтар айларындағы зерделеу нәтижесінде анықталған кемшіліктер. Қазірде Қызылорда қалалық білім бөлімі және арнайы бракеражный комиссия мүшелерімен №179, 212, 267, 197, 145, 278, 12, 7, 9 мектептер толық тексеріліп, мектеп басшыларына тәртіптік шара жүзінде, жеке кәсіпкерлерге ескерту берілді. Аталған кемшіліктер толығымен жойылып, асхана жұмыстары талапқа сай жүргізілуде,- дейді Ғ.Убаев.
Ал, керек болса! Сонда ескі ақпаратпен қорқыта беретін амал шыққан ба? Жарияланған жазбаны көрген Шолпан Сейдахметова облыстың бала құқықтары жөніндегі уәкілі Жапырақ Ұзақбаеваны ерекше белгілегенімен ешқандай жауап қатпаған. Сонда ата-ана ескі ақпаратпен қамтамасыз етіліп, неге қорқып өмір сүруі керек? Бұл жазбадағы мәліметтердің ескі екенін құзырлы мекемелер неге айтып, жауабын бермейді. Шынын айтқанда, бұл жерде мектеп емес, мектептің асханасын жалға алып, қызмет етіп отырған кәсіпкер бірінші жауапты. Олар неге ақпаратта тасада қалып, мектепке күйе жағыла береді? Әлде «жуас қой жүндеуге жақсы» дегендей, білім саласын, мектепті төпелей беру керек пе? Заң үстемдік құрса, бұл әрекетке құқықтық жағынан баға беріліп, ақпаратты дұрыс пайдалану қажеттігі түсіндірілгені жөн деп есептейміз. Біз құзырлы орындардың назарына салдық. Қалай болғанда да, адам құқығына зиян келмеуі керек!
Н.Меңдібай
