Арал теңізінің Қазақстан емес, әлемнің мұңына айналғанына жарты ғасырдан асып бара жатыр. Айбынды Арал мәселесін зерттеп жүрген ғалымдар теңіз табанынан көтерілген тұзды жел оның жолындағы таулардың басында ғасырлар бойы қатып тұрған мұздықтарды еріте бастағанын әлдеқашан айтты. Егер осы экологиялық проблеманың алдын алмаса, бір Аралдың өзі үлкен табиғи апаттардың орын алуына себеп болуы әбден мүмкін. Бірақ, мұндағы халықтың рухы сондай мықты болуына байланысты ел туған топырағы апатты болса да кетпей, ауылдың түтінін түзу ұшырып отыр.
Иә, жиырмасыншы ғасырдың ортасында Арал көлемі жағынан дүние жүзіндегі ең үлкен төртінші көл саналған екен. Кейін, яғни жетпісінші жылдардың соңында оның суы күрт азая бастаған. Жоғары орындарға қаншама рет дабыл қағылса да, кеңестік билік ғалым-мамандардың жанайқайына құлақ аспады. «Балығы тайдай тулаған теңізді құтқаруды сол кезде қолға алғанда, бүгінде жағдай басқаша болар еді» дегенді сенімді түрде айтады ғалымдар. Соның өзінде ештен кеш жақсы деп, Аралға көмек толассыз беріліп жатыр. Ал, жергілікіті тұрғындар биыл Арал қаласының іргетасы қаланып, қала болып құрылғанына 95 жыл деп, дүбірлі той жасағалы жатыр. 1927 жылдың 1 қазан күні Арал қыстағы қала мәртебесін алып, күні бүгінге дейін өсіп-өркендеп келеді. Осы орайда, ағымдағы жылдың қазан айында 95 жылдық мерейтойдың аясында ауқымды 95 іс-шара қолға алынды.
Мерейлі мерейтой аясында Арал қаласының 95 жылдығына орайластырылған облыстық жазба ақындар мүшәйрасы, Ә.Махановтың 100 жылдығына орай «Аралым айдын шалқарым» атты республикалық ақындар айтысы, Н.Кенжеғұлұлының 135 жылдығына орай «Мырзастан шыққан шайырлар» атты облыстық термешілер байқауы және барлық кітапханаларда кітап көрмелері өткізіледі. Мереке қарсаңында ат бәйгесін, оның ішінде тай жарысы, құнан бәйге, тоқ бәйге, аламан бәйгеден және қазақ күресінен республикалық жарыс өтеді.
Мереке күндері Қамыстыбас елді мекеніндегі дене шынықтыру сауықтыру кешені және Арал қаласында демеушілер есебінен салынып жатқан шағын футбол алаңы, «Кәсіпкерлер үйі», Бөген елді мекенінде жеке балабақша ашылады. Арал қаласынан «Балықшылар аллеясының» ашылу салтанаты өтіп, аллея алаңында Арал өңірі балықшыларының VI слетін және Поволжье халқына 14 вагон балық жөнелткен қайырымды істің 100 жыл толуына орай мәдени шара өткізу жоспарлануда.
Бұл шаралар ең ауқымды әрі маңыздылары. Арал күні аясында жүзге жуық шара өтіп, аудан мерейі өсетін болады. Тағдыр таланы тоқырамаған, топырағынан тектілік бұрқыраған қасиетті мекеннің ғұмыры мәңгілік болғай.
Айдар САЙЛАУОВ
