Әдебиет әлемінде өлеңнің алатын орны ерекше. Сөздерді көмкеріп, өткір ойды жырмен халыққа жеткізген ақындар көп. Тарихтан айтулы орын алатын қазақ даласы талай өнерлі адамдарға куә болған. Халқымыз өнер тарландарына төрін ұсынып, құрмет көрсеткен. Шабытын шартараптан іздеп, түнмен тілдесіп, мұңмен сырласқан ақындардың өлеңдері қазіргі қазақ қоғамының өкілдерінің аузында айтылып-ақ жүр. Жырға адал болып, қаламын тастамаған ақындардың туындылары халықтың сұранысымен бірнеше рет басылып, оқырманға ұсынылды.
Сыр шаһарының топырағында туып, Сыр ананың жыр өнерін бойына сіңірген перзенттер кемде кем. Өнердің биігінде қалықтап, туған жердің топырағын жырлаған ақындардың өлеңдері халық санасынан өшпейді. Соның бірі Сыр елінің перзенті, Арал жерінде туған Жарасқан Әбдіраш. Өлеңнен өз орнын тапқан, әдебиеттің биік тұлғасы Жарасқан Әбдіраш жайлы Тұманбай Молдағалиев: «Әдебиетке, оның ішінде поэзияға келген топтың, шоғырдың ең бір жарығы, ең бір сәулелісі, ең бір жұлдыздысы – Әбдіраштың Жарасқаны. Ол – алғашқы өлеңдерінен бастап-ақ, өзінің ақын екенін, ақын болғанда да, жақсы ақын екенін танытқан жігіт. Жалпы білімі, ақындық күш-қуаты бір елдің поэзиясының ту ұстаушы болатындай мүмкіндігі әбден бар жігіт»,- деп баға береді.
Талай адамның ыстық ықыласына бөленіп, халыққа өлеңімен еңселі ақын бейнесін қалыптастырған Жарасқан Әбдірашты Сыр елі де жоғары құрметтейді. Өз баласының өлеңдерін жанына жақын қабылдайтын Сыр халқы Жарасқан Әбдірашты естен шығарған емес. Осындай себепте қалалық мәдениет және спорт бөлімінің ұйымдастыруымен республикалық оқушылар айтысы Сыр елінің бас шаһары Қызылорда қаласында болып өтті. Қазақ халқына белгілі тұлға, әдебиет әлеміндегі өлең кемесінің тізгінін ұстаған белгілі ақын, сыншы, аудармашы Жарасқан Әбдірашевтың 75 жылдығына орай дәстүрлі дода «Көктем нұры» атауымен халыққа ұсынылды. Өткізілген айтыста Қызылорда қаласынан, Сырдария, Шиелі, Жаңақорған аудандарынан және еліміздің 6 өңірінен 10 жас ақын дүбірлі додада бақтарын сынады.
Халық қошеметіне бөленген айтысты қала басшысы Асылбек Шаменов жас ақындарға сәттілік тілей отырып, жылы лебізін білдірді.
— Аралдың айдынынан ұшып шығып, атағы Алатаудан әрі асқан, әдебиетке, өнерге деген сүйіспеншілігінің, поэзияға деген құштарлығының арқасында небәрі 21 жасында КСРО Жазушылар Одағына мүше болған қайталанбас дарын Жарасқан шайырдың 75 жылдығына арналған дәстүрлі оқушылар айтысының жас таланттарға берері мол, жетелер шыңы биік деп білемін. Бүгінгі сөз бәйгесінің көрігін қыздырсақ деп келген ақындар жыр байрағын биіктен желбірете бергей,- деді қала әкімі Асылбек Шаменов.
Ақындардың сөздері қуатты, ойлары ұшқыр болғанымен де барлық ақын жеңіс жолына бірге келмесі анық. Сөз өтімділігіне қарай ақындардың деңгейі сараланып, лайықты бағасын алады. Сөз өнерін қастерлеп, сөз құнын үнемі жоғары қоятын жас ақындардың өнеріне белгілі айтыскер ақын, «Көктем нұры» айтысы жобасының авторы, «Құрмет» орденінің иегері Мамыр Байдәулетов, үш дүркін «Алтын домбыра» иегері Мұхтар Ниязов, сонымен қатар халықаралық конкурстардың лауреаты, халықаралық ақын-жыраулар Одағының мүшесі, белгілі жыршы-термеші Амандық Бүрлібаев қазылық етті.
Айтыс қорытындысында Сырдария ауданынан келген жас ақын Нұрахмет Мансұровты қала әкімінің орынбасары Жанмұрат Сейілов халық ақыны Манап Көкенов атындағы бас жүлдемен, ақшалай сыйлықпен марапаттады. Ер жігіттің бойына көрік беріп, қазақ баласын тұлпардың рухтандыратыны сөзсіз. Биылғы жылдың ерекшелігі де осы тұста болды. Бас жүлде жеңімпазына арқалы ақындар, өнер қайраткерлері, алқалаған әлеумет А.Тоқмағамбетов атындағы қалалық мәдениет үйінің алдында тұлпарға мінгізіп, құрмет көрсетті.
Жас ақындардың барлығы дерлік халық қошеметіне бөленіп, дүбірлі доданың басты кейіпкерлері бола білді. Маңғаз Маңғыстаудан келген Ерсұлтан Аушанов І орынды, Арқалықтың ақыны Рағат Нұрислам ІІ орынды иеленді. Жүлделі ІІІ орынды Жамбыл облысы, Талас ауданы, Аққұм ауылының ақыны Айсұлу Жүнісбек, қызылордалық Ұлықбек Бектай және жаңақорғандық Мұхамедали Абдуллаев өзара бөліске салды.
«Сүре айтыстың Сұржекейі – Серік Өтеуов», «Қайым айтыстың хас шебері – Бекұзақ Тәңірбергенов», «Түре айтыстың тарланы – Махамбетқали Тұрсанов», «Тап берме сөздің тапқыры – Серік Ыдырысов» және «Аламан айтыстың ақтаңгері – Кенжебай Жүсіпов» атындағы 100 мың теңгеден тұратын 5 номинация талантты жас ақындарға табысталды.
Сыр даласының төл перзенті, өлеңнің шоқтығы биік тұлғасы Жарасқан Әбдіраштың өлеңін, өшпес мұрасын насихаттау мақсатында өткен «Көктем нұры» оқушылар айтысы халықтың көңілінен шығып, қошеметіне бөленді. Туған жерінің есімін танытқан перзентін Сыр халқы ешқашан ұмытпайды. Ақындардың құрметіне өткізілген жыр бәйгелері алдағы уақытта да өз жалғасын табатынына сеніміміз мол.
Қазақбай ӘНДЕШҰЛЫ
