Ата-ана баланы жастайынан білімге баулып, есейгенде естілікпен қалауына қарай таңдауын жасағанын тілейді. Мектептегі мұғалімнің құлаққа құйған білімін бағдарға алып, мамандығының майталманы атанса, талай жылдық оқудың текке кетпегені. Сонда ғана болашақта бармақ тістеп, келешекте келеке болмайды. Білім бәйгесінде озаттардың ғана озып шығатыны ақиқат. Ал, жүзден жүйрік атанып, жүлделі болу үшін жалқаулық емес, жігерлілік пен оқуға құштарлық жәрдемдеседі. Бүгінде бүлдіршіндердің бойынан білімге деген ынта бірден байқалады. Зерделі жастың зеректігін ой-қиялының шексіздігі мен жаңа дүниелерге ұмтылысынан айқын білуге болады. Өйткені, қазір қуыршағын қолынан тастамайтын һәм ойыншық көлігін әрлі-берлі сүйрелеп ойнап жүрген балақайлар сирек. Олар керісінше, жасы жетпесе де, сөредегі кітаптарды арқалап, әріп танымаса да, оқып білмекке тырысады. Одан қалды, қағаз бен қалам көрсе қуанатынын қайтерсің?! Сондықтан білімге бейімділердің бетінен қақпай, белін бууға мемлекет тарапынан көмек көрсетілуі керек. Сапалы білім мен айнымас ақыл серік болғанда ғана балалар жан-жақты дамудың кілтіне ие болатыны хақ.
Білімнің баянды болуы мектепке келіп-кетумен өлшенбейді. Білім ордасына табан тіреген соң оқушылардың оқу үлгерімі мен көрсеткіш деңгейі жоғары болуы керек. Әлбетте, бала бойынан белсенділіктің де белең алғаны орынды. Сонда ғана сайманы түгел ұстадай кез келген істі іліп әкетіп, жарқын жолда жұлдызы жарық болатынына ешкім шүбә келтірмес. Жеткіншектердің білім және өнермен жетілуі кемел келешектің негізгі кепілі болмақ. Сонда сауатты ұрпақтың ертеңіне сын көзбен қараудың мәнісі қалмас. Билік басшылары мемлекеттің мәртебелі атын күллі дүниеге мәшһүр ететін білімді ұрпақ екенін жақсы біледі. Сондықтан балаларға бөлінетін қаржы көзін тауып, болашағына инвестиция құюға қолдан келгенше қарекет етуде. Мәселен, мемлекет басшысының тапсырмасы аясында 2021 жылдың мамыр айында іске қосылған балалар мен жасөспірімдерге арналған шығармашылық үйірмелер мен спорт секцияларын жан басына қаржыландыру бағдарламасы қолға алынды. Алғашында үздіксіз жүргізілетін үйірмелердің үйретері көп екеніне сенген ата-аналар мен бөрігін аспанға атып қуанған балалар қатары көп болды. Бағдарламаның басым бағыттары бойда бұғып жатқан өнердің көзін ашуда тосылып қалмайтынынына күмән келтіргендер жоқ. Дей тұрғанмен, кейбір келеңсіздіктер кедергі келтіріп, жұмысты орта жолдан тоқтатуға түрткі болды.
— Өңірде алғашқы спорт секциялары өткен жылдың 25 маусым күні, ал шығармашылық үйірмелер 15 тамызда іске қосылды. 2021 жылы шығармашылық үйірмелерге 16 өнім беруші 4820 баланы қамтып, 101 млн. теңге, спорт секцияларына 13 өнім беруші 2492 баланы қамтып, 127 млн. теңгеге жуық қаржы игерілген. Яғни, 2021 жылы шығармашылық және спорттық тапсырысқа барлығы 228 млн. теңге қаржы жұмсалды. «Артспорт» бағдарламасын сүйемелдейтін нормативтік-құқықтық актінің толық жетілмеген түрінде қабылдануына байланысты бақылау жұмыстарын жүргізуде кедергілер туындап, нәтижесінде қаржылай қамтамасыз ету облыста ғана емес, республиканың барлық аймағында өзекті мәселенің біріне айналды. Облыс әкімінің аудандар мен Қызылорда қаласының тұрғындарымен кездесу барысында да бұл мәселе бірнеше мәрте көтерілді,- деді облыстық мәдениет және спорт басқармасының басшысы Руслан Рүстемұлы.
Аталған мәселе облыс әкімінің аудандар мен Қызылорда қаласының тұрғындарымен кездесу барысында бірнеше мәрте көтерілді. Сондай-ақ, басқарма басшысының айтуынша, мемлекет басшысының 2022 жылғы 14 шілдедегі Үкіметтің кеңейтілген отырысында берген тапсырмасына сәйкес құқық қорғау және мемлекеттік аудит органдары тарапынан тексеру жұмыстары жүргізілуде. Сонымен қатар, облыс әкімдігінің тиісті құрылым мамандарымен мониторингтік жұмысшы топ құрылып, талдау (зерделеу) жұмыстары жүзеге асуда. Иә, жұмыстың уақытша тоқтатылуына себеп көп. Бұған жобаның жоспарлы үйлестірілмеуі де айтарлықтай зардабын тигізіп отыр. Өңірде аталмыш бағдарлама аясында жұмыс істеп жатқан өнім берушілер тарапынан шамадан тыс өтінімнің түсуіне байланысты бағдарлама жұмысында кешеуілдеу фактісі орын алды. Мәселенің себебін облыстық мәдениет және спорт басқармасының экономика жөніндегі орынбасары Ерділдә Сұлтанбеков түсіндірді. «Мәдениет және спорт министрлігі тарапынан қолданыстағы қағидаларға өзгерістер мен толықтырулар енгізу және бағдарламаны жетілдіру жұмыстары жүргізілуде. Қолданыстағы нормативке сәйкес кәсіпкерлермен екіжақты келісім бойынша ұсыныстарының негізінде 18 өнім беруші жұмысын уақытша тоқтатты. Алдағы 2023-2025 жылдарға арналған үш жылдық бюджетте бағдарламаға республикалық бюджеттен трансферт бөлуге өтінім жолданды» деп мәлімдеді Е.Нұртазаұлы. Бағдарламаның бастамасы жақсы болғанымен, бітімге келушілік болмаған соң берекеті қашқандар көп. Бірақ, басқарма басшылары орын алған жағдайды қайта реттеу үшін тырысып бағуда. Сайып келгенде, салдары сан соқтырған себептердің негізгісі өтінімдер санының күрт өсуі. «2022 жылы өтінімдердің саны күрт өсуіне байланысты шығармашылық үйірмелердегі 60 өнім берушіге тіркелген 15619 (ваучер) баланы, спорт секцияларындағы 53 өнім берушіге тіркелген 7591 (ваучер) баланы жыл соңына дейін қамтамасыз ету үшін қосымша 2,4 млрд теңге қаражат қажеттілігі туындады. Бұл өткен жылғы жұмсалған қаражаттан 17 есеге көп. Сондықтан қосымша 132 өнім берушінің өтінімдері бойынша ваучер тіркеу 24 ақпаннан бастап тоқтатылған. Биыл облыстық бюджеттен шығармашылық және спорт бойынша мемлекеттік тапсырысқа 1 млрд. 140 млн. теңге қаржы бөлінген. Қаралған қаражат 4 жарым айдың төлемін өтеуге ғана жетті»,- деді облыстық мәдениет және спорт басқармасының бөлім басшысы Ержан Жеткерұлы.
Тіпті, бала болашағына бейқам қарамайтын ата-ананың баласын түрлі үйірмелерге тіркеуі де келеңсіздік туындатқан. Басқарманың мәліметіне сүйенсек, «Артспорт» бағдарламасын сүйемелдейтін нормативтік-құқықтық актінің толық жетілмеген түрінде қабылдануына байланысты (тәуекелдер ескерілмеуі, басқа да бағдарламалармен игтегрцияланбауы) бақылау жұмыстарын жүргізуде кедергілер (тиісті нормативтік-құқықтық актінің талаптарын бұзу, нақты деректерден ауытқу, бала жасының әдістемеге сәйкес келмеуі, өтінім беруші тарапынан ЖСН-ді өзгертіп ұсыну, балалардың нормативтен тыс бірнеше үйірмеге тіркелуі және т.б.) туындап, нәтижесінде қаржылай қамтамасыз ету республика бойынша өзекті мәселенің біріне айналып отыр екен. Түптеп келгенде, алдағы уақытта жобаның қайта жанданатынынан, сол бағытта жұмыстар жүріп жатқанынан хабардар болдық.
Замира ДАСТАНҚЫЗЫ
