Қойнауы тарихпен қабаттас, бастауы игі іспен сабақтас Қармақшының дамуы қарқынды. Киелі мекеннің келбеті жаңарып, жүргізілген жұмыстар жанданып, жемісін беруде. Халық игілігіне деп жоспарланған жобалар жарты жолда аяқсыз қалмай, қолданысқа берілу үшін қолдан келгенін жасап бағуда. Асылында, аудандардың алға озып, бірізділікке түсуіне бірталай еңбек керек. Әйтпесе, «баяғы жартас, сол жартастың» бәз қалпында қалуы дамудың даңғыл жолынан тайқытып, өрге өрлеуге кедергі болуы мүмкін. Бұқараның бақытын түгендеп, қалауын орындауда қалыс қалмай, талап-тілегін ескеруді ұмытпау қажет. Сонда ғана билік пен халық арасындағы бірлік нығайып, береке артатыны сөзсіз. Мұндай жағымды өзгерістер Жалағаш ауданында анық байқалды. Еңбегімен еленіп жүрген тұрғындар кәсіппен тұрмысын жақсартып, көпшілікке де көмегін тигізіп, ізеттілігімен ілгері қадам басуда. Ал, мұндай айшықты себептер қос ауданның айын онынан туғызып, абыройын асқақ етуде. Біз естігенді емес, топырағына табанымыз тиіп, әр көшесіне дейін аралап, көзімізбен көргенді һәм көңілімізге түйгенді тәптіштеп жеткізбекпіз. Яғни, Қоғамдық даму басқармасына қарасты өңірлік коммуникациялар қызметі мен облыстық кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасының ұйымдастыруымен өткен Қармақшы және Жалағаш аудандарына жасаған сапарымызды сараптамақпыз.
Баспасөз туры барысында алдымен Төретам кенті мен Ақай ауылдық округіне ат басын бұрдық. Тұрғындар газбен толық қамтылатынын біліп, төбесі көкке бір елі жетпей қуануда. Тіпті, басшылардың басы-қасында жүретіні және жұмыскерлердің жауапкершілікпен іске кірісуі көңілге қуаныш ұялатты. Әлбетте, сеңдей соғыспай, әр іс кезең-кезеңімен жүзеге асса, жүрдім-бардым жеңілдікке ұрынбайтыны белгілі. Тиісінше, түйіні тиянақты, қорытындысы қуанарлық болса, халық та сенім артатыны ақиқат.
— Төретам кентіне 2022-2023 жылдары аралығында газ тарту жұмыстары жүргізіледі. Қазіргі уақытта құрылыс толығымен басталды. Газ құрылысына жауапты мердігер мекеме – «АлияСервис» ЖШС. Осы жұмыстар аяқталса, 2000-нан аса үй, 200-ден аса әлеуметтік және кәсіптік нысан газбен қамтылып, 12 мыңнан аса тұрғын көгілдір отынның рақатын көрмек,- деді Төретам кенті әкімінің орынбасары Дина Шакиева. Қарқынды құрылыс жұмысын жүйелі ұйымдастырып жүрген участок бастығының айтуынша, газ құбырларын орнататын жолдың ұзындығы – 97 шақырым. Оның ішінде 730 метрі жоғары қысымды және 6 шақырым 850 метрі орта қысымды газ құбырлары, қалған 89,5 шақырым төмен қысымды газ құбырлары орнатылады. Яғни, төмен қысымды газ құбырлары тұрғындарға қарай бағытталады. Құрылыс жұмысында 4 трактор және одан өзге де техникалар жұмылдырылған. Сонымен қатар, жұмысқа 40 шақты жұмысшы қамтылған екен. Иә, халық қажетін қанағаттандыратын берекелі бастамаға барлығы бірдей жұмылған. Тіпті жұмысшылардың өзі ат-үсті қарамай, басшылықпен бірге атсалысуда. Аудан әкімінің тұрғындардың тіршілігіне қатысты тиімді шешім қабылдауы көптің көңіліне медеу боп келеді. Бұл сөзді ауыл ақсақалдары да растайды. «Ауылдың әлеуметтік жағдайы ілгерілеуде. «Көгілдір отынды» көп күттік. Халыққа қызмет ету кезінде басшыларымыз аянып қалған жоқ. Тұрғындардың ең басты мәселесіне айналған газ құрылысы аяқталса, үлкен шаруамыз шешілген болар еді»,- деді ауылдық ардагерлер кеңесінің төрағасы Аралбай Смағұлов.
Төретамның тұрақты жұмысына көңіл тояттаған соң, Ақай ауылына табан тіредік. Бүгінде басты мәселеге айналып үлгерген газдандыру мен аяқ су әлі де өзекті. Әйтеуір басшылықтың жұртшылықтың жүйкесі жұқармай тұрып, мәселенің тамырын тап басып, реттеуге көшкеніне ризамыз. Демек, ақайлықтардың «алақайға» салып, қос қолын көкке көтеріп қуанатын сәті алыс емес.
— Ақай ауылдық округіне 2022-2023 жылдар аралығында газ құрылысы жұмыстары жүргізілетін болады. Ауылда 1500-ге жуық тұрғын үй, 6000-ға жуық тұрғын бар. Одан өзге кәсіпкерлік нысанның саны 83-ке жетті. Сонымен қатар, 14 әлеуметтік нысан орналасқан. Биыл құрылыс басталған уақыттан желтоқсан айына дейін 300 миллион теңге бөлінді. Жобаның жалпы сомасы 900 миллион теңгеден асады. Құрылысқа «СырЭнергияГазСтрой» мекемесі жауапты, — деді Ақай ауылдық округі әкімшілігінің бас маманы Батыржан Тұрғанов. Сонымен, ауыл тұрғындарының арманы «көгілдір отын» белгіленген мерзімде іске қосылса, жылуға да жылдам жылжитын мезет келеді деген сөз.
Бұдан кейін жолымыз Жосалы кентіне түсті. Мұнда дене шынықтыру-сауықтыру кешенінің құрылысына көз жүгірттік. Уақытты үнемдеуге тырысқан жұмыскерлер түскі мезгілде де жұмысын жалғастырып, құрылысты толығымен аяқтауға бекінген тәрізді. Өйткені, өткен жылы құрылысы басталған кешен жоспар бойынша тамыз айында қолданысқа берілуі керек болған. Әйткенмен, жұмыс ұзаққа созылып, қыркүйек айының аяғында немесе қазан айының басында аяқталады деген болжам бар. Айта кетейік, мердігер мекеме – «Сапақ» өндірістік корпоративі. Жобалаушы мекеме – «Крез-Сервис» ЖШС. Жобаның жалпы құны – 560 млн. 13 мың теңгені құрайды.
— Жосалы кентіндегі 400-дей жасөспірім бірнеше спорт түрінен шыныға алады. Бұл жерде 20-ға жуық жұмыс орны ашылады. Оның ішіне жаттықтырушылар, әкімші және техникалық қызметкерлер жатады. Қазір 30-ға жуық жұмысшы кешеннің құрылысын аяқтауға бар күшін салуда. Дене шынықтыру кешенінде ойын залы, жаттығу және атлетикалық зал қарастырылған. Ал, қалғаны – гардероб пен жуыну бөлмелері. Сонымен қатар, әкімшілік бөлім қамтылған. Қазір Жосалы кентінде құрылысы жүріп жатқан екінші спорт кешені,- деді Қармақшы аудандық дене шынықтыру және спорт бөлімінің басшысы Нұрбол Мырзабаев.
Асылында, әрбір кентке спорттық кешен артықтық етпейді. Оның үстіне, жасөспірімдермен қатар жеткіншектер де өзін спорттық жағынан жетілдіруді жолға қойған. Сондықтан шыңдаламын деген шымыр жандардың аяғына тұсау ілмей, мүмкіндіктер қарастырған абзал. Ал, біз көрген кешеннің келешегі зор екені байқалады. Кенттегі жастарды жұмыспен қамтудан бөлек, қабырғасында талай мықтылар тәрбиеленетін тәрізді. Спорт саласының кем-кетіктері түзеліп, ақсап тұрған бөлшегі асқақ болып, төрткүл дүниеге танымал болып жатқан жоқпыз ба?! Олай болса, сондай сүйінші хабарлардың себебі осындай кешендердің кірпішінде қаланады. Иә, айқын жобалар Қармақшы ауданының бет-бейнесін айшықтап, қарышты қадамдар даму қарқынын үдетуде.
Жарқын жобалардың ізі Жалағашта да сайрап жатыр. Кәсібін дөңгелетіп, қалың қауымды қолөнерімен сүйсіндіріп, тауардың сұранысын көбейткен кәсіпкерлер де осында. Әйтеуір, Қармақшыдағы қуанышымыз сейілмесе екен деген тілегіміз қабыл болды. Жалағаштағы жағымды жаңалықтарды естіп, көзімізбен көріп көңіліміз көтеріңкі қалпында қалды. Бұл бірінші нысан – гемодиализ орталығына барғанда-ақ байқалды. Яғни, бәрінен бұрын аудан басшылығының халықтың денсаулығына көп көңіл бөлетіндігі дән риза етті. «ID Senim» гемодиолиз орталығы» ЖШС-нің директоры – Амантұр Рысқұлов. Аталған орталық бүйрек ауруы бар адамдарға медициналық қызмет көрсететін клиника. Жобаның жалпы құны – 102 млн. теңгені құрайды. 10 адамға арналған орталықта барлығы 11 қызметкер жұмыс істейді. Компания алғаш 1991 жылы Швецияда құрылып, қазір әлемнің 24 елінде 469 клиника қызмет көрсетеді. «ID Senim» гемодиолиз орталығы» Қазақстанда 2015 жылы құрылған. Сонымен қатар, Жалағаш ауданында 2022 жылдың маусым айынан бастап, бүйрек жетіспеушілігімен сырқаттанған науқастарға сапалы күтім мен көмек көрсетіп келеді.
— Қазірде емделушілер саны – 17 адам. 10 төсек-орынмен жабдықталған. Ем алушылар күнара осы «диализ» емдеу шарасын қабылдауда. Жалағаш ауданындағы орталығымыз көршілес үш ауданды қамтып отыр. Клиника қазір тек күндізгі стационар ретінде жұмыс істеуде. Емдеу шарасы барлық тіркелген пациенттер үшін тегін жүргізіледі. Орталықтағы ең басты қажетті құрылғылар Жапония мемлекетінде жасалған. Соңғы үлгідегі ерекше медициналық аппараттардың арқасында дертіне шипа іздегендердің сұранысы толық қанағаттандырылып, қажетті қызмет көрсетілуде,- деді гемодиализ орталығының дәрігері Алмагүл Сермағамбетова. Ауруханадағы тынымсыз тіршілікті көріп, науқастарға жан ұшыра жанашырлықпен жәрдем беретін дәрігерлердің мамандығына адалдығын аңғардық. Бүйрегі қызметін тоқтатқан науқасқа барынша қолдау көрсетіп, аппараттардың көмегімен емді үзбей жүргізу қажеттігі туындағанда қашпайтын медицина мамандарының еңбегі ерен. Қанды тазартып, диализге және трансплантацияға дейінгі ауқымды қамтиын орталықта өмір мен өлім арасында сергелдеңге түскендердің сенімін қайтарып, шапағатын төгуде шарқ ұратын ақ халаттылардың бары қуантты.
Бүгінде жалқаулыққа салынып, аузын ашып, қолын жайып отыратын кәсіпкерлер жоқтың қасы. Алдымен, ойлағанын ой қазанында әбден пісіріп, нәтижесі қалай боларын көздеп барып кәсіп ашатындар көбейді. Сосын мақсатын жүзеге асыру үшін талмай еңбектеніп, кішкене демеп жіберуге демеуші іздейтіні рас. Жалағаш ауданындағы жастардың жатпай-тұрмай еңбек етіп, адалдықпен ас ішіп, табыс табатыны таңдай қақтырды. Баспасөз турындағы бару керек межелі тұсымыз – эковата өндіретін цех болды. Шынын айту керек, ауладағы толассыз қоқыс, қағаз қалдықтарын көріп аңтарылып қалдық. Бірақ, жоқтан бар жасайтын кәсіпкерлер пайдалы өнім даярлап, тауар айналымын жақсартқан екен.
— Бірнеше дүкен осында барлық қағаз, пластмасса өнімін әкеліп тастайды. Біз қағаз қалдығынан арнайы станоктардың көмегімен тұрмысқа қажетті дүниелерді жасаймыз. Жалпы, өңірде эковата өндірісімен айналысатын кәсіптік нысан некен-саяқ. Сол үшін көп тұрғын осында келіп, қажеттілігін білдіреді. Бұл жерде қағаз қалдығынан бөлек пластмасса өнімінің тұру себебі жақында қаражаттың ыңғайы келгенде жаңа станоктар алып, одан да жартылай дайын өнім шығару ойда бар. Одан бөлек шеге шығару жұмысының да жоспарын дайындап отырмыз. Үкіметтен қаржылай қолдау болса, өңірде қосымша шеге шығаратын кәсіпорынның біреуі болғалы тұрмыз,- деді «Адима» жеке кәсіпкерлігінің жетекшісі Мұрат Әбілов.
Аталған цехқа көз жүгіртсек, еңбексіз ештеңенің өңбейтіні, тамшы терсіз тауардың әп-сәтте дайын болмайтынын анық байқауға болады. Не дегенмен кәсіпкерлік дегеніміз еңбек пен қажырлылықтан туындайтын ұғым іспетті. Ал, аудандағы кәсіпкерлер жұмысы мұнымен үзілмек һәм аяқталмақ емес.
Келесі нысан – «Жылбек» жеке кәсіпкерлігіне қарай бағыт алдық. Үш бірдей кәсібін дөңгелетіп, көпшіліктің көңілінен шығып отырған тауарлардың бәрі халық сұранысында. Мұны күн сайын түсетін тапсырыстардан білуге болады. Кәсіптік ұйымның жетекшісі Жылбек Қуаныш жылдамдыққа сүйеніп, белгіленген уақытта тапсырысты тыңғылықты аяқтап, талғампаз тұтынушылардың қуанышын еселеуде. Өз үйінде станоктарды орнатып, құрақ көрпе мен көрпешелерді тігумен айналысып, қыз жасауын даярлайды. Ондағы кестеленген оюлар көздің жауын алып, салынған оюлардың өзіндік мәні таңданысымызды тудырды. Кәсіпкердің қиялында шек жоқ екені, осы салада өзін бейімдеп, машықтандырғаны әр жұмысынан білінді. Мәселен, этностильдегі жастықтар соның көрінісі. Одан бөлек қолөнер бұйымдары да айналымнан орнын тапқан. Тағы бір қызығы, жалағаштық Жылбек ешкі сүтін негіз етіп, құрамына француз әтірлерін басқа да қоспаларды қосып сабын өндіреді. Әлгі сабындардың пішіні дүкенде сатылатын өнімдерге мүлде ұқсамайды. Мұның өзіне ізденімпаздық пен жан-жақтылық қажет. Осылайша, түрі бөлек, хош иісі аңқыған ерекше сабын өнімдерін сатып алатындардың санында шек жоқ.
— 2018 жылы «Бизнестің жол картасы – 2018» бағдарламасы арқылы үкіметтен 240 мың теңге көлемінде бір реттік грант алып, шағын жұмысымды ұлғайттым. 2018-2019 жылдар аралығында «Zhas project» республикалық кәсіпкерлікті қолдау жобасынан 1 млн. теңге көлемінде қаражат иегері атанып, Социалистік Еңбек Ері Ұзақ Еспановтың 90 жылдығына орай «Еңбек пен жырды тоғыстырған еңбек ері» атты қолөнер шеберлерінің аудандық байқауында 1-орын иелендім. Содан бері жалағаштықтар арасында тігін саласындағы жұмысым таныс бола бастады. 2021 жылы «Қолөнер – асыл қазына» көрме-фестиваліне белсене қатысқаным үшін облыс әкімі Г.Әбдіқалықова алғыс хатымен марапаттап, 2021 жылы «Бизнестің жол картасы – 2025» мемлекеттік бағдарламасы арқылы «Үкілім» брендімен қыз жасауын дайындау мақсатында 297 мың теңге қайтарымсыз грант жеңіп алып, кәсібімді кеңейткен болатынмын. Қазіргі таңда 2 адамды жұмыспен қамтып отырмын, — деді Жылбек Русланбекұлы.
Халықтың өмірі – шаруасында. Шаруасы күйлі болса, халық та күйлі. Сол халықтың жай-күйін реттеп, тұрмыс деңгейін тұрақтандыру басшылықтың басты міндеттерінің бірі. Баспасөз турынан баян еткеніміздей, аудандарда кәсіпкерліктің дамуы қарқын алып отыр. Егер игі істер ізін жалғастырса, халық игілігін көрері анық. Сонда өнім іздеп өлермен күй кешіп, сыртқа жалтақтамайтынымыз сөзсіз.
Замира АХМЕТ,
Қармақшы, Жалағаш аудандары
