Қазіргі таңда жан-жақты дамуға мүмкіндік алған заманауи білім ордалары әрбір шәкіртінің саналы түрде таңдау жасап, өз бетінше шешім қабылдай алатын және қоғамдық өмірге жауапкершілікпен қатысуға ынталы тұлғаның қызығушылықтарына бейімделуімен ерекшеленеді. «Күнделікті мәселелерді шешумен қатар, балалардың бәріне бірдей мүмкіндік туғызу үшін жүйелі шаралар қабылдау қажет. Балаларымыз қай жерде тұрса да, қандай тілде оқыса да, сапалы білім алуы керек»,- деп, ҚР Президенті Қ.К.Тоқаев жолдауы білім саласына серпін берді.
Рас, қазақстандық және әлемдік білім беру жүйелерін талдай келе бір жайтты ұғынуға болады: халықаралық нарықта бәсекеге түсе алатын белсенді, сауатты азаматқа мектеп қабырғасынан бастап жайлы орта құрылуы тиіс. Ол үшін инновациялық модель құруда құндылықтарды арттыруды, мектептегі білім мазмұны мен құрылымына өзгеріс енгізуді, белсенді оқыту әдістері мен оқу жетістіктерін бағалау қағидаттарын, еркін түрде шығармашылықпен айналысуына, әлеуметтік маңызды жобалар жасап, оны ғылымиландыруға зор мүмкіндік беру үшін барлық оқушыға тең дәрежеде құрылатын жайлы ортаның маңызы жоғары деп айта аламыз. Сондай-ақ өзара әрекеттесу тәсілдерін қолдануды талап етеді. Заман талабына сай техникалық құрал-жабдықтармен жабдықталуына мазмұнды түрде көңіл бөлу, құралмен толыққанды қамтамасыз ету арқылы оқытудың әмбебап дизайнын ұсынуға болады. Оқытудың әмбебап дизайны арқылы әрбір педагог оқушыға беретін білімді саралап ұсынумен қатар түрлі әдістер арқылы пәнге тарта алады және өз шығармашылығы арқылы ақпаратты толықтай меңгерте алады. Осы жұмыстардың жиынтығы жайлы ортада еш кедергісіз білім алып жатқан барлық балалардың (оның ішінде инклюзивті білім алушы) білім сапасын анықтайды. Сондықтан да мектеп әкімшілігі мен мектеп ұжымы білім ордасының белгілі бір деңгейде жетістікке жетуін ұйымдастыру үшін жайлы орта қалыптастыруға атсалысуы тиіс.
Осыған орай, Т.Есетов атындағы №264 мектеп-лицейінде барлық жалпы сыныпта білім алатын оқушылар мен инклюзивті кіріктірілген сыныптарда да ерекше білім берумен қамтылған оқушылар мен олардың ата-аналары үшін жайлы орта қалыптастырылған. Мәселен, физика-астрономия бағытында оқушылардың аспан әлемі туралы түсінігі мен заманауи техникалардың ғылымын жан-жақты зерттеуге мүмкіндігі жасалатын заманауи обсерватория жас ғалымдар үшін жайлы орынға айналды. Әлемдік кеңістікті меңгеруге жол ашылды. Соның дәлелі ретінде жыл көлемінде обсерваторияда өз білімдерін жетілдірген жоғарғы сынып оқушылары физика-астрономия бағытында 18 түлек грант иегері атанды. Шығармашылыққа бейімі бар оқушылар үшін де мектеп-лицейі жайлы орта ұйымдастыра білді. Ол үшін соңғы үлгіде жабдықталған киностудия ашылды. Оқушылардың өнерге деген бейімі мен қабілетін арттыру мақсатында жас таланттар шыңдала бастады. Нәтижесінде мектеп театры құрылып, алғашқы «Анаға апарар жол» атты қысқа метражды фильм түсіріліп, көрермендерге ұсынылды.
Сонымен қатар, туған жердің табиғатын қорғау, өз Отанының шынайы патриоты болу, қоршаған ортаны кұрметтеу сезімдерін дамыту үшін «Bio Master», «Bioflowers» кабинеттері ашылды. Оқушылар жыл көлемінде өсімдіктерді өсіру, баулу, жеміс алу т.б. шаруашылық өнімдерін өз жерімізде пайдаланудың ғылыми жолдарын қарастырды. Нәтижесінде, түрлі жобаларға қатысып, жүлдегер оқушылар шыға бастады. Табиғи жемістер мен түрлі-түсті гүлге оранған кабинеттерде практикалық жұмыстар жүргізу оқушылардың ең сүйікті орындарына айналды. Кабинеттерде ғылыми зерттеулерден өткен өсімдіктер жан-жақты зерттеліп, мектеп ауласындағы жылыжайға жол тартады. Жылыжай оқушылардың табиғатпен үндестік орнатуына ықпал ету үшін арнайы жасалған.
Ерекше білім алатын оқушыларға қолдау шараларын үздіксіз ұйымдастыру, кедергісіз жайлы орта қалыптастыру, әдістемелік, практикалық тәжірибелерді дамыту мақсатында мектеп-лицейі инклюзивті білім беру бойынша облыстық ресурстық орталыққа айналды. Ресурстық орталық арнайы мамандармен толық қамтылып, қажетті құрылғылармен жабдықталған. Яғни, ерекше балалардың да жайлы ортада білім алып, тәрбиеленуіне, кең көлемде түзету шараларымен қамтылуына мол мүмкіндіктер қарастырылған.
Мектеп-лицейінде оқушылардың бос уақытын тиімді пайдалануына да барлық жағдайлар жасалған. Ол үшін қосымша білім беру орталығы үздіксіз жұмыс жасап келеді. Орталықта арнайы мамандармен қамтылған 5 үйірме (домбыра, хор, би, бейнелеу, еркін күрес), оқушылардың салауатты өмір салтын ұстануына септігін тигізетін 31 үйірме (шахмат, дойбы, тоғызқұмалақ, футбол, баскетбол т.б.) ашылған. Аталған үйірмелер 2763 баланы қамтыды. Сондай-ақ, мектеп оқушыларының кітап оқуға деген құштарлығын арттыру мақсатында «COWORKING» орталығы ашылды. Орталықта оқушылар 4625 көркем әдебиет, 2520 әдістемелік құрал, 511 электронды оқулықтармен таныса алады. Жалпы кітап қоры – 102134. Кітап оқуға қызығушылықтарын арттыру үшін электронды кітапхана жұмыс жасайды.
Оқытудың біріктірілген тәсілімен оқушыларды қамтамасыз ету үшін 3D модельдеу зонасымен, конструкторлық роботтармен жабдықталған «STEM» кабинеті ашылған. Бұл кабинетте оқушылар мектеп, қоғам, жұмыс және бүкіл әлем арасындағы STEM сауаттылықты дамытады.
Балалардың денсаулығын сақтау, денсаулықтарын түзету үшін және спорттық сайыстардың жүзу түріне баулу мақсатында мектеп-лицейінде бассейн жасақталған.
Балаларды ерте жастан кәсіп түрлеріне баулу мәселесі де жолға қойылған. Ол үшін арнайы технология мамандары түрлі сала бойынша тігін шеберлерін даярлау, ағаш ұсталары мен флористика т.б. мамандарды даярлап шығару үшін өз жобаларын оқушыларға ұсынды. Инклюзивті білім алатын балалар да бұл жобаларға қатысып келеді.
Мектеп-лицейінің әкімшілігі, ұжымы қалыптастырып келе жатқан жайлы ортаны ұйымдастыруға ата-аналардың да ықпалы зор. Ата-аналармен тығыз жұмыс жасау үшін ата-аналар университеті құрылған.
Осындай жағдай жасалып тұрған білім мекемесінде жетістіктер жетерлік. Т.Есетов атындағы №264 мектеп-лицейі – білікті мамандарының көптігімен өңірдегі білім саласында көш бастап келе жатқан білім шаңырақтарының бірі. Ұлағатты ұстаздары алғыр оқушыларымен, жігер сыйлаған жетістіктерімен айрықша мақтана алады. Енді үздіктердің бірқатарына тоқталып өтейін.
Жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық олимпиаданың республикалық кезеңінен 2021-2022 оқу жылы 11-сынып оқушысы Анель Ахметқали «Күміс медаль» иегері атанды. Білгір оқушының жетекшісі «Құқық негіздері» пәнінің мұғалімі Сая Дәрібаева. Ал, 11-сынып оқушысы Дүйсенбек Мағжан «Ғылым әлемін ашамыз» ғарыштық зерттеулер бойынша халықаралық ғылыми жобалар конкурсының жүлделі II орын иегері атанды. Жетекшісі физика пәні мұғалімі Әлия Сәрсенбай. Оған қоса, Баян Айтбембетованың 10-сынып оқушысы Ақберген Еркін 2022 жылы республикалық олимпиаданың қалалық кезеңінен ІІІ орын, Іңкәр Жарқынбек 2022 жылы республикалық олимпиаданың қалалық кезеңінен І орын иемденіп, мектеп мерейін көтерді. 6-11 сыныптар арасындағы республикалық ғылыми жобалар байқауы бойынша облыстық және қалалық кезеңінің I, II орын иегерлері Аружан Демегенова мен Інжу Маратқызын мектеп әлі күнге мақтан тұтады. Қыздардың жетекшісі орыс тілі пәні мұғалімі Зәуре Әлден.
2020-2021 оқу жылындағы физика пәні бойынша республикалық ғылыми жобаның қорытынды кезеңінің қола медаль иегері атанған 11-сынып оқушысы Еңлік Ақылбекқызының ұстазы, физика пәнінің мұғалімі Салтанат Асқарова біліктілігімен шәкірттерін биікке шығарып келеді. Сондай-ақ, тарих пәнінің мұғалімі, тарих магистрі Ғалия Асанқызының 7 «Е» сынып оқушысы Б.Амангелді 1-7-сынып оқушыларының зерттеу жұмыстары мен шығармашылық жобаларының «Зерде» республикалық конкурсының қалалық кезеңінің ІІІ орын иегері атанды. Оған қоса, 10 «Д» сынып оқушысы Г.Жиенбекова да осы ұстазының тәлімімен жалпы білім беру ұйымдарының 9-10 сынып оқушылары арасында «Менің кіші Отаным» IV республикалық жас тарихшылардың қалалық, облыстық байқауының жеңімпазы атанып, мерейі үстем болды.
Мектепте қуанышты жаңалықтар легі толастамақ емес. 2-7 сыныптар арасындағы республикалық ғылыми жобалар байқауының қалалық кезеңінен Иса Хафиз күміс медаль иегері атанды. Ұстазы орыс тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі Аягөз Далиева шәкіртімен әр кез мақтанады.
Педагогика ғылымдарының магистрі, педагог-зерттеуші, ағылшын тілі пәні мұғалімі Мөлдір Есмаханова А.Байтұрсынұлының 150 жылдығына арналған мектеп оқушылары арасында Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университетінде өткен республикалық пәндік олимпиаданың жүлделі III орын және «Білім грантына» қол жеткізді.
Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі, педагог-зерттеуші Майя Мұратаева 2020-2022 оқу жылдарында шәкірттерінің шығармашылығын шыңдап, әсіресе, эссе жазу байқауынан қалалық, облыстық, республикалық кезеңдерінде жүзден жүйрік шығып, мектеп абыройын білімнің биігінде көрсетіп келеді. 8-11 сынып оқушылары арасында тұңғыш рет өткізілген «Абай әлемі» шығармашылық байқауында талантты шәкірті Ару Қыстаубай республикалық кезеңінен ІІ жүлделі орынды иеленді.
Өзге де пән мұғалімдері жетістіктерден кенде емес. Информатика пәні мұғалімі Аида Әсемхан 2021 жыл қалалық білім бөлімінен жас жеткіншектерді оқытып, тәрбиелеу жолында сіңірген еңбегі және білім саласын дамытуға қосқан ерекше үлесі үшін Құрмет грамотасын алса, 2022 жыл ҚР Білім және ғылым министрлігінің ұйымдастыруымен «Баланың кешенді дамуы: шығармашылық әлеуетін ашу» атты сьезінен алғысқа ие болды.
Мектептің математика пәнінің мұғалімі Эльмира Мусаева Tio.kz республикалық дәстүрлі интернет олимпиада порталы ұйымдастырған қашықтық олимпиадасында оқушылары жоғары көрсеткіш көрсетіп өскелең ұрпақтың білім шыңдауына интеллектуалды ой өрісін дамытуға ықпал еткені үшін Құрмет грамотасын алды.
Айта берсе, мектебімізде үздік ұстаздар көп. Биология пәнінің мұғалімі Ақбота Рахменова, физика пәнінің мұғалімі Әлия Сәрсенбай, қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі, педагог-зерттеуші Гүлмира Төлендиеваларды ерекшелеп айтар едім.
Қорытындылай келе, білім мен тәрбие алуда жайлы ортада өсіп, жетілген оқушы интеллектуалды дамыған тұлға, санасы жоғары деңгейде дамыған, жан-жақты ойлай алатын, танымы биік, саяси, рухани сауатты, терең білімді, ерік-жігері қалыпты, өз Отанының шынайы патриот азаматы болып қалыптасары анық.
Бек ТУМУРЗАЕВ,
Т.Есетов атындағы №264 мектеп-лицейінің директоры
