Ә дегеннен демалыс мезеті аяқталып, оқу жылы да келіп жетті. Түрлі жерлерде сабаққа дайындалған халықтың тіршілік қазаны ернеуінен тасып, қайнап жатыр. Базарда адам ығы-жығы. Оқу құралдарының дәурені жүріп, мектеп формалары сандықтан шықты. Баға да құбылып шыға келді. Бірақ, тиісті мекемелер барынша тізгінді бос қоймай, оқу жылына дайындықты қайта-қайта пысықтап жатыр. Білім үйлері де өз оқушыларын сағынып қалғандай. Оқушылар да сабаққа баруға асық. Бәрінен бұрын ұстаздар қауымы жылда өзгеріске ұшырайтын сала жаңалықтарына іштей дайын. Қызылорда облыстық білім басқармасының басшысы Мейрамбек Шермағанбеттің жаңа оқу жылының басталуы туралы баяндамасы барлық жұмыстың өз ретімен жүріп жатқанын дәлелдейді. Баспасөз отырысы барысында басқарма басшысы барлық түйткілді тақырыптарды тарқатып, жетістіктерді де жіпке тізді.
— Өңіріміздің барлық мектептерінде алғашқы қоңырау соғылып, жаңа оқу жылы басталды. Аймақтағы 295 мемлекеттік, 16 жекеменшік мектепте 182 мың оқушы білім алатын болады. Өткен оқу жылымен салыстырғанда оқушылар саны 5 мыңға артып отыр. Сондай-ақ, 18 мыңға жуық бірінші сынып оқушысы мектеп табалдырығын аттайды деп күтілуде,- дейді М.Шермағанбет.
Мектепке дейінгі және қосымша білім беру
Облыстағы 677 мектепке дейінгі ұйымда 59902 бала тәрбиеленуде. 3 жастан 6 жасқа дейін балалар 100 %, 2-6 жас аралығында – 90 % мектепке дейінгі ұйыммен қамтылған. Бүгінде жеке балабақшалар үлесі 73 пайызды құрап отыр. Мектепке дейінгі білім беруде балаларды тәрбиелеу мен оқытудың жаңартылған тәсілдеріне, баланы тәрбиелеу процесіне отбасын белсенді тартуға негізделген жаңа модельді іске асыру бойынша жұмыс жалғасып жатыр. Осы ретте, мектепке дейінгі ұйымдар басшыларынан, тәрбиешілердің біліктілігін арттыруды, жаңа бағдарламалар енгізуді және балабақшалар жұмысының сапасын бағалауды талап етеді.
Алдағы уақытта лицензиялау талаптарының кезең-кезеңімен енгізілетінін ескере отырып, ашылатын орындар мен балабақшалардың талапқа сай келуін қамтамасыз ететін болады. Сонымен қатар, бүгінгі күні облыста 61 қосымша білім беру ұйымы жұмыс жасайды, онда 53959 бала қамтылған. Қосымша білім берудің аясын кеңейту мақсатында өңірдегі 295 мектеп жанынан 2170 спорттық секция және 1942 шығармашылық үйірме ұйымдастырылған. Жаңа оқу жылында мектептерде білім алушыларды домбыра, шахмат үйірмелеріне көптеп тарту, олардың мәдени және интеллектуалдық дамуына жоғары әсер етеді. Биыл осы бағыттағы үйірмелерді дамытуға басымдық беріледі.
Жаңа оқу жылы — жаңа жетістіктер жолы
Биыл өзгеріс көп. Біріншіден, оқу жылының ұзақтығы бұрынғыдай 34 оқу апта емес, 36 аптаны құрайтын болды. Бұл оқу материалын бекітуге және пысықтауға арналған уақытты ұлғайтуға, балаға күніне жүктемені 7-8 сабақтан 5-6 сабаққа дейін қысқартуға мүмкіндік береді. Осыған байланысты балаларда қосымша білім алу, сабақтан тыс уақытты тиімді пайдалану мүмкіндігі пайда болады. Сондай-ақ, барлық мектептер, соның ішінде лицейлер, гимназиялар, мамандандырылған мектептер де бес күндік оқу аптасына ауысады.
Екіншіден, қазіргі қолданыстағы мектеп бағдарламасына түзету енгізіледі. 1 қыркүйектен бастап бірінші сыныптардағы «Көркем еңбек» пәні «Еңбекке баулу» және «Бейнелеу өнері» болып бөлінді. Сонымен қатар «Шетел тілі» және «Орыс тілі пәндері» бірінші сыныпта оқытылмайды және барлық сыныптарда «Өзін-өзі тану» пәні үлгілік оқу жоспарының инвариантты компонентінен алынып тасталынды. Енді қазақ тілінде оқытатын мектептерде 1-сыныптан бастап тек қазақ тілін, орыс тілінде оқытатын мектептерде – қазақ және орыс тілдері оқытылатын болады. Қазақ тілінде оқытатын мектептерде орыс тілін оқытуды 2-сыныптан бастау жоспарланып отыр. Ағылшын тілі тек үшінші сыныптан бастап қазақ және орыс тілдерінде оқытатын мектептерге енгізілмек. Бағалау өткен жылдағыдай сақталады, яғни БЖБ, ТЖБ және күнделікті қалыптастырушы бағалау қалады. 1-сынып оқушыларына баға қойылмайды. Қалалық және ауылдық мектептерде топқа бөлу сыныпта 24 бала немесе одан асқан жағдайда жүргізіледі.
Ал, үшіншіден, Қызылорда қаласындағы үш ауысымда оқытатын 6 мектептен (Абай мектебі, №3, №101, №261, №264, №280) басқа аймақтағы барлық білім беру ұйымдары 5 күндік оқу аптасына ауыстырылды.
Сауаттылық – жауаптылық
Білгір, ойлы, ақылман ұстаздардың қашан да мәртебесі биік. Соңғы жылдары мұғалім мәртебесін көтерудің барлық алғышарттары жасалып, материалдық ынталандыру аясы кеңейіп келеді. 2020 жылдан бастап ұстаздарға қажетті үстемақы төленуде. Биыл да бұл жұмыстарды жүзеге асыру мақсатында републикалық бюджеттен — 52,4 млрд. теңге қаржы бөлінсе, келесі жылы педагогтер жалақысы тағы 25 пайызға көбейетін болады. Осылайша Мемлекет басшысының тапсырмасы толық орындалып, мұғалімдердің жалақысы 100 пайызға өседі.
Оған қоса, жақсы жаңалықтардың бірі алдағы күндері үздіксіз педагогикалық еңбек өтілі 25 жыл және одан асқан барлық мұғалімге «Ұстаздық қызметіне адалдығы үшін» төсбелгісі берілетін болады. Ал, педагогтерді жұмысқа қабылдаудың жаңа тәртібі үстіміздегі жылдың 1 қаңтарынан бастап енгізілді. Бос орындарға толық жүктеме қалыптасқан жағдайда, ұстаздар ашық конкурстық іріктеу арқылы қабылданады. Жұмысқа қабылдаудың жаңа тәртібі бойынша бүгінгі күнге мектептерге 36 маман қосылды. Сондай-ақ, педагогтар 3 жылда кемінде бір рет біліктілік арттыру курстарына қатысуы тиіс. Бұл бұрын бес жылда бір рет біліктілік арттыру курсынан өтетін болған.
Бүгінгі күні аймақта 18 мемлекеттік балабақша мен 28 мектепте басшылардың бос орындары қалыптасып отыр. Бос вакансияларға конкурстар өткізілген, дегенмен үміткерлердің тестілеу кезеңінен өте алмау себебінен басшылар тағайындалмаған. Облыста ротациялаумен 43 балабақша, 49 мектеп басшылары қамтылады, 250 білім беру ұйымдарының басшылары аттестацияланады.
Кәсіптік сала керуені
Мықты маман дайындауға ұмтылған колледждерде де сабақтар дәстүрлі форматта басталады. Биылғы оқу жылында 30 колледжде 20 мыңға жуық студент білім алады. Қазіргі уақытта техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарына оқуға түсу үшін өтініштерді қабылдау аяқталды. Барлығы 6198 өтініш түссе, оның 4989-ы мемлекеттік тапсырысқа, 1209-ы ақылы негізде білім алуға құжат тапсырған. Биылғы жылы колледждерге бөлінген гранттардың саны 4708-ді құрап отыр. Бұл білімге құштар студенттерге үлкен сый.
Оқу жылына тас-түйін дайын
Маңдай тердің арқасында, бүгінде барлық білім беру ұйымдары жаңа оқу жылына тас-түйін дайын. Биыл облыс бойынша 47 мектепті жаңғыртудан өткізуге жергілікті бюджеттен 1,6 млрд. теңге бөлінсе, 6 мектепке күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін 2,1 млрд. теңге теңге бөлінген. Атап айтқанда, күрделі жөндеу Қызылорда қаласы №10 мектепке, Қармақшы ауданындағы №85, №28, №121 мектептерге, Сырдария ауданындағы №42 мектепке және Жаңақорған ауданындағы №55 мектепке күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілуде.
— Жаңа оқу жылына дейін 5 мектептің жөндеу жұмыстары аяқталады. «Ауыл-ел бесігі» бағдарламасы бойынша қаржысы маусым айында берілген Жаңақорған ауданындағы №55 мектептің күрделі жөндеу жұмысы қыркүйек айының соңында аяқталады деп жоспарлануда. Аталған мектептің 1-11 сынып аралығындағы 573 оқушысы мектептің 2014 жылы салынған қосымша ғимаратында және биыл пайдалануға берілетін 90 орындық жаңа балабақша ғимаратында екі ауысымда сабақ процесі ұйымдастырылатын болады. Құрылыс жұмыстары жүргізіліп жатқан білім беру ұйымдарына осы кезге дейін өзім барып, құрылыс жұмыстарын күнделікті қадағалаудамыз,- деді басқарма басшысы.
Мектеп құрылысында қарқын бар
Жасырып жабатыны жоқ, облыста 4 апатты мектеп бар. Оның үшеуі Арал ауданындағы №71, №248 және Жаңақорған ауданындағы №169 мектептер жыл соңына дейін пайдалануға беріледі. Ал, Қазалы ауданындағы №94 мектепке жоба сметалық құжаттар әзірленуде. Үш ауысымда оқыту қаупі бар 6 мектеп бойынша 2 мектепке (Абай мектебі – 550 орын, №101 – 300 орын) қосымша ғимарат құрылысы басталуда және 2 мектепке (№3, №264) қосымша құрылыс салуға жоба сметалық құжаттар әзірленуде. Жыл соңына дейін пайдалануға берілетін 600 орындық мектеп (Қызылорда-Жезқазған трассасы бойынан) 2 үш ауысымды (№261, 280) мектептің мәселесін шешетін болады.
Айта кетейік, биылғы жылы 4350 орынға арналған 9 мектептің құрылысы жүргізілуде. Оның ішінде 6-уы мемлекеттік (Арал ауданындағы 200 орындық №71 мектеп, Қазалыда 250 орындық мектеп, Қызылорда-Жезқазған тас жолындағы 600 орындық мектеп, Жаңақорғандағы 600 орындық №169 мектеп пен Майбекет шағын ауданындағы 300 орындық мектеп, Сұлтанмұратов көшесінің бойындағы 300 орындық мектеп құрылысы), 3-уі жеке мектеп (Қызылорда қаласында – 2 мектеп, Сабалақ, Күлтегенов көшесі, Арал қаласында — 1 мектеп).
Жаңа оқу жылына Арал ауданындағы 200 орындық №71 мектеп пен Қызылорда қаласы, Сабалақ саяжайындағы 500 орындық және Күлтегенов көшесіндегі 1500 орындық жеке мектептің ғимараты пайдалануға беріледі. Жыл аяғына дейін 5 мемлекеттік, 1 жекеменшік мектептің құрылысын пайдалануға беру жұмыстары жоспарлануда. Сондай-ақ, балалар тасымалын ұйымдастыруға қажетті 30 автобус сатып алу жұмыстары жүргізілуде.
Балалар жылы қарсаңында білім беру ұйымдарынан 47 логопункт, 29 инклюзивтік кабинет, 2 инклюзивтік ресурстық орталық ашылды. Сондай-ақ, облыс әкімінің қолдауымен демеушілер есебінен 1 млрд. тг. 80 спорттық ойын алаңдары салынуда. Бизнестің әлеуметтік жауапкершілігі аясында «КазГерМунай» кәсіпорнымен Сол жағалауда заманауи үлгідегі Оқушылар сарайын салу жоспарлануда.
Мектеп – үйрететін орта, оның жүрегі – мұғалім. Ізденімпаз мұғалімнің шығармашылығындағы ерекше тұс – оның сабақты түрлендіріп, тұлғаның жүрегіне жол таба білуі. Ұстаз атана білу, оны қадір тұту, қастерлеу, арындай таза ұстау – әр мұғалімнің борышы. Ол өз кәсібін, өз пәнін, барлық шәкіртін, мектебін шексіз сүйетін адам. Қазіргі қоғамдағы жаңа формация мұғалімі – педагогикалық құралдардың барлығын меңгерген, тұрақты өзін-өзі жетілдіруге талпынған, рухани дамыған, толысқан шығармашыл тұлға. Жаңа формация мұғалімі табысы, білігі арқылы қалыптасады, дамиды. Нарық жағдайындағы мұғалімге қойылатын талаптар да қарапайым. Олар: бәсекеге қабілеттілігі, білім беру сапасының жоғары болуы, кәсіби шеберлігі, әдістемелік жұмыстағы шеберлігі. Ал, оқушы тек оқи білсе, оқығанын көңілге тоқи берсе болғаны.
Айдар САЙЛАУОВ
