Қазір көмектің түрі көбейді. Үкімет халықтың жағдайын жақсартумен қатар табысы төмен отбасылардың үй болып кетуі үшін қолдан келгенін жасап бағуда. Иә, масылдық көзқарасқа салынып, тек қана алақан жайып, «билік асырайды» деп отыра беру де әбестік. Шын мұқтаж жандарға қазына қаржысы тиімді үйлестірілсе болғаны. Соған сай биыл да әлеуметтік төлемдердің, зейнетақының өсуі, зейнеткерлік жастың өзгеруі туралы да жағымды жаңалықтардың лебі сезілді.
Облыс бойынша еңбек, әлеуметтік қорғау және көші-қон департаменті басшысының орынбасары Төреахмет Жолымбетов біраз ақпараттың тиегін тарқатты. «2023-2025 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы» заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» ҚР заңына сәйкес 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап ең төменгі зейнетақы 53076 теңге, ең төменгі күнкөріс деңгейі 40567 теңге, базалық зейнетақы төлемінің ең төменгі мөлшері 24341 теңге мөлшерінде белгіленді. Жасына байланысты жаңадан тағайындалатын зейнетақы төлемдерінің мөлшерін есептеу үшін ескерілетін ең жоғары табыс 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап 189750 теңгеге дейін арттырылды.
— Сонымен қатар, ҚР Президентінің 01.09.2022 жылғы Жолдауында зейнетақы жүйесінің тиімділігін арттыру бойынша 2023 жылдан бастап әйелдердің зейнеткерлік жасын 61 жас деңгейінде жоспарланған ұлғайтуды 5 жылға тоқтату және 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап 2027 жылға дейін ең төменгі базалық зейнетақы мөлшерін ең төменгі күнкөріс деңгейінің 54%-ынан 70%-ына дейін, ең жоғарғысын тиісінше 100 %-дан 120%-ға дейін кезең-кезеңімен жеткізу туралы жаңа шаралар топтамасы ұсынылған болатын. Осыған сәйкес, 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап әйелдердің зейнетке шығу жасы 2023 жылдан 2028 жылға дейін 61 жас болып бекітілді.
Ал, мемлекеттік базалық зейнетақы төлемінің мөлшері «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы заңының 4-бабына сәйкес пайызбен белгіленеді. Осылайша биылғы қаңтардан бастап зейнетақы жүйесіне 10 және одан аз жыл қатысқан немесе еңбек өтілі болмаған жағдайда ең төменгі күнкөріс деңгейінің 60 пайызы мөлшерінде, оның мөлшерін он жылдан асқаннан кейін әрбір толық жылға 2 пайызға, бірақ республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төменгі күнкөріс деңгейінен 100 пайыздан асырмай ұлғайтылдаы,- деді Төреахмет Сайлаубайұлы.
Бұл 2023 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша тағайындалған және жаңадан тағайындалған зейнеткерлерге де қатысты. Облыс бойынша жасына байланысты зейнетақы алушылардың саны 78923, базалық зейнетақы алушылардың саны 75504 екен.
Мүгедектігіне, асыраушысынан айырылуына байланысты мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы және мүгедек балаларды тәрбиелеп отырған ата-аналарға, қамқоршыларға берілетін мемлекеттік жәрдемақы, I топтағы мүгедектігі бар адамдарға күтімді жүзеге асыратын адамдарға берілетін арнаулы мемлекеттік жәрдемақы алушылардың төлемдері ЕТКД (40567 теңге) мөлшерінің ұлғаюына байланысты арттырылды.
Сонымен қатар бала күтіміне байланысты жәрдемақы мен МӘСҚ төленетін әлеуметтік төлемдердің төлеу мерзімі бір жылдан бір жарым жылға дейін ұзартылды.
Осы аталған норма жұмыс істейтін және жұмыс істемейтін ата-аналарға да қолданылады. Мысалы, 30.04.2022 жылы туған баланың жәрдемақы төлемі 30.04.2023 жылы аралығына тағайындалған болса, 2023 жылғы 1 қаңтарда төлемінің мерзімін 30.04.2022 жылдан 30.10.2023 жылға дейін ұзартылды. Бұл ретте МӘСҚ-тен төлем алушы жұмысқа ерте шыққан жағдайда, оның мөлшері мемлекеттік жәрдемақы деңгейінде сақталады.
Сондай-ақ, 2023 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша бюджеттік субсидия алушылар болып табылатын тұлғаларға, жоғарыда көрсетілген субсидия тағайындалған кезең бала бір жарым жасқа толғанға дейін мемлекеттік органдардың және ұйымдардың тиісті ақпараттық жүйелеріне сай ұзартылды.
Биылдан бастап айлық есептік көрсеткіш мөлшерінің ұлғаюына байланысты «Алтын алқа», «Күміс алқа» алқаларымен марапатталған немесе бұрын «Батыр ана» атағын алған, «Ана даңқы» орденімен марапатталған көп балалы аналарға және бірге тұратын төрт және одан да көп кәмелетке толмаған балалары бар көп балалы отбасыларға, оның ішінде кәмелет жасына толған соң орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында күндізгі оқу нысанында оқитын білім беру ұйымдарын бітіргенге дейін (бірақ жиырма үш жастан аспау керек) балаларға тағайындалатын және төленетін ай сайынғы мемлекеттік жәрдемақылардың мөлшері де арттырылды.
Облыс бойынша 246,4 мыңнан аса зейнетақы және жәрдемақы алушылардың төлемдерінің мөлшерін қайта есептеу жұмыстары автоматты түрде жүргізілді. Жаңа жылдан кейін төлем алушыларға көбейтілген мөлшердегі төлемдер төленуде.
«Қазақ Дубайдағыдай өмір сүру керек» деген ел ішін кезген сөздің орындалар күні Жаңа Қазақстанда жүзеге асатын секілді. Тек халық жәрдемге ғана алақан жаймай, елдің дамуына да жәрдем жасаса, нұр үстіне нұр болмақ.
А.СЫРЛЫБАЙ
