Қазіргі таңда көпшілік қалағанын іздеп қапылып, базар аралап сабылып жүрмейді. Тіпті күннің аптап ыстығында қара терге түсіп, қыстың ызғарлы аязында дірдектеп жүріп дорба асынып, қалта-қалта зат көтеріп жүруге ешкім құлықты емес. Өйткені таңдауына сай тапсырыс беріп, интернет дүкеннің игілігін көріп отырғандар көп. Бұл базарға аяқ басатындар саны азайып, сауда жасайтындар кеміді деген сөз емес. Себебі, аптаның қай күні болмасын, базарға жол түссе, онда лық толы адамды, қыза түскен сауданы анық байқауға болады. Тек интернет дүкеннің иелері де ақшадан құр алақан қалып отырған жоқ. Бизнесі берекелі бастамаға айналып, көп көңілінен шыққан соң, құлдырамай-ақ аяғына нық тұрғандар көптеп кездеседі. Сайып келгенде, бұл атаулы дүкендерге халықтың сұранысы жоғары екенін білдіріп-ақ тұр. Десек те, онлайн дүкеннің де ойландырып қоятын кемшілігі жоқ емес, оны тапсырыс берушілер де назарда ұстайды деген ойлаймыз. Демек, артықшылығын біліп арқаны кеңге салудан бұрын, кемшін тұстарға да көз жүгіртіп, сараптап алғанның айыбы жоқ. Бүгінде тұтынатын азық-түлік, дайын тағам, талғамына сай киім-кешекпен қатар тұрмыстық техника, кітап, соңғы үлгідегі су жаңа ұялы телефондар, тіпті қыздарға қажетті, келбетін келістіре түсетін косметиканың түр-түріне интернет дүкендер арқылы қол жеткізуге болады. Әлбетте, жұрт ойындағын табамын ой-қырды аспаса да, қалауына қол жеткізу үшін базарды толық аралауға тура келеді. Сондықтан сыртқа бір адым баспай-ақ, таңдауын табанынан тозып іздемей, үйде отырып тұтынатын өнімге тапсырыс берген әлдеқайда тиімді. Әдетте тілегеннің табыла қоюы екіталай. Жұмыстан қолы босамайтын көпшілік жексенбіні күтіп, қажеттісін таңнан қара кешке дейін жүріп таба алмауы бек мүмкін. Ондайда «қап» деп қапаланудан басқа амал да қалмайтын. Ал, қазір базардан іздегінін ізім-қайым жоқ болса, шарқ ұрып іздеп, шыр айналудың қажеті шамалы. Өйткені, жұмыста отырып та, қол қалт еткен кезде әрі-бері сеңделмей керекті тауарға тапсырыс беру мүмкіндігі бар, тиісінше айтылған мекен-жайға жеткізіп беретіні тағы бір жұмысты жеңілдетеді. Яғни, интернет дүкеннің басты артықшылығы — көпшілік уақытты ұтымды пайдалана алады.
Қандай да бір тауарды төлемін жасап алған соң, сапасы сын көтеріп, талапқа сай, көңілге қонымды болғанын қалайды көбісі. Киім аралап жүргенде де, үстіне құйып құйғандай шақ болғанымен бірден ала кету болмайды. Міндетті түрде сатып алушы тарапынан сатушыға қай елдің өнімі екенін, матасы, сапасы жөнінде сұрақтар қойылып, бағасы да сұралады. Қайткенмен де базардың сол орнынан енді сауда жасағандықтан көңілде күмән болатыны ақиқат. Ал, интернет дүкеннің бірінен көздің жауын алатын әдемі көйлек көзіңізге түсті делік. Ол жерде сол көйлектің суретімен қатар, қай елдің тауары, көйлек өлшемі, бағасы сында басқа ақпараттар беріледі. Сондай-ақ, өзге адамдардың сол дүкенге қатысты айтылған жағымды, жағымсыз пікірін, көйлекті бұрын алғандардың ойын оқып білуге болады. Яғни, сонда жазылған пікірлерден қорытынды жасап, көңілдегі күмәнді кішкене болса да сейілтіп, сенімді тапсырыс беруге жағдай жасалған.
Қымбатшылық қысымына еті үйренген жұртшылық шарықтаған бағаға шағым айтпайтын болған. Аспандаған бағадан соң арзанына жүгірмей, сапасын да сараптап алғанды жөн көреді. Осы ретте, интернет дүкеннің тауарлары базарға қарғанда сапалы һәм бағасы қалта көтереді. Яғни, дүкен жұмысын интернет арқылы жасағандықтан, базар сатушылары секілді орынды жалға алып, ақы төлеп бас ауыртпайды. Оның үстіне аталған дүкен иелері өнімді тікелей өздері әкелетіндіктен ортадағы делдалдарға ақша шығындамайды. Осы ретте, интернет дүкендерге жиі тапсырыс беретіндердің пікірін білдік.
— Мен көбіне каспий дүкеннен тапсырыс беремін. Соңғы рет косметикаға тапсырыс бергенмін, үйге уақытында жеткізілді. Сапасына айтар сыным жоқ. Өйткені дәл суретте көргенімдей келді, тіпті қаптамасының өзі қабат-қабат. Бәрі ұқыпты жасалған, көңілімнен шықты. Дей тұрғанмен, тапсырыс бермес бұрын бәрін алдын ала зерттеп, тексеріп алған артықтық етпейді. Кейбір арзан сайттар және онлайн дүкендерде көзбояушылық көп болады. Мәселен, киім-кешек немесе тұрмыстық техникалардың, өзге тауарлардың суретін әдемілеп жүктеп, шынына келгенде ол ойындағыдай болмай шығады. Сол себепті тауарға қатысты барлық пікірді жақсылап оқып шыққан да жөн. Ал, базар бағасымен салыстырар болсам, ол әр кезде әрқалай болады,- дейді С.Дүйсебек
Иә, расында да төлемді ерте алып, тазға отырғызып кететін аты бар, заты жоқ жалған дүкендерден сақтану керек. Сондықтан, ыждағаттылықпен бәрін ой елегінен өткізген дұрыс. Ақша желге кетіп, жүйке жұқармағанын қалаған болсаңыз, дүкен туралы ақпаратты көптеп білуге ұмтылған жөн. Ал, көптің көңілінен шығып, тұтынушылардың талабын ескеріп, тілегін орындап жүрген интернет дүкендердің қарасы қалың. Сонымен, аталған дүкендердің басты артықшылығына тоқталдық, енді кемшіліктерін көрелік.
Мәселен, сайттарда тек тауардың суретін ғана көзбен көріп, басқа ақпараттар алуға болады. Дей тұрғанмен, қолға ұстап, оның сапасын тексеретін жағдай болмайды. Тіпті, киім-кешек немесе аяқ киімге тапсырыс бергеннің өзінде, кейде өлшемдері сай келмей жатады. Ал, әлгіндей алаяқтықпен айналысатын дүкендер тауарды уақытында жеткізгенімен, киім дизайнында өзгеріс немесе сатып алушы таңдаған түстерден өзгесін ұсынып жіберуі ықтимал. Тағы бір айта кетерлігі, әр дүкеннің өзінің тапсырысты жекізу уақыты болады. Мәселен, бірінде бір апта ішінде, екіншісінде 1-2 ай көлемінде жеткізіледі. Сондықтан жақын адамға сыйлық жасау ойда болса, ерте қамданған абзал. Яғни, уақыт тығыз болған жағдайда алыстан тапсырыс беру өте тиімсіз.
Түйіндей келе, интернет дүкеннің де кемшілігі көп деп килігуге болмас. Әркім өзі таңдау жасайды. Өйткені, интернет дүкеннен сапалы тауарға қол жеткізіп, қуанғандар қатары көп. Тіпті, қазіргі таңда онлайн дүкенге ойланбай-ақ, Қытай, Түркияның курстарын оқып, өздері тікелей сауда жасауға көшкендер де бар. Тек жұртшылықтың аңдамай жүріп ауыздан ұрып жіберетін алаяқтарға тап болмағаны игі.
Замира АХМЕТ
